Kerim ÜLKER
Geçtiğimiz hafta Suudi Arabistan’da Türk eserlerine karşı başlatılan sessiz ambargonun akabinde bu kere Fas’tan değerli bir adım geldi. Fas, Türkiye’den ithal ettiği dokumacılık eserlerine karşı ağır oranda bir vergi kararı aldı. Yerli dokumacılık sanayisini desteklemeyi amaçlayan Fas Idaresi, 27 Temmuz’da sessiz sedasız bir karar aldı. Fas Hükümeti’nin aldığı, parlamento tarafından onaylanan 2020 Finansman Maddesi’nin içinde yer alan uygulamayla Fas Iktisat Bakanlığı’na bağlı Gümrük ve Dolaylı Vergiler Yönetimi, yeni gümrük vergisi oranını yüzde 36 olarak açıklandı. İthalat vergisini artırma kararını bilhassa COVID-19 salgını sırasında lokal üretimi teşvik etmek nedeniyle alan Fas, bu müdafaacı tedbirle tıpkı vakitte yerli eserlerle güçlü bir halde rekabet eden dokumacılık eserlerinin ithalatını sınırlamayı umuyor.
Hür Ticaret Mutabakatı’na karşın
Fas ve Türkiye bilindiği üzere 2004 yılında bir Hür Ticaret Muahedesi imzaladı. Mutabakat iki yıl sonra 2006’da yürürlüğe girdi. O vakitten beri, Fas’ın Türkiye ile olan ticaret istikrarı büyük ölçüde açık verdiğini lisana getiren Sanayi Bakanı Moulay Hafid Elalamy, Fas’ın Türkiye ile olan ticaret mutabakatında yılda 2 milyar dolar kaybettiğini açıkladı. Elalamy, Türk dokumacılık sanayisinin de yalnızca 2017’de Fas’ın yaklaşık 44.000 iş kaybına neden olduğunu belirtti. Bilindiği üzere 2020’nin başında Rabat ve Ankara, Hür Ticaret Anlaşması’nı gözden geçirmek için görüşmelere başlamıştı. Fakat müzakereler, COVID-19 salgını nedeniyle askıya alınmıştı. Fas medyasına nazaran yeni vergi oranının LC Waikiki, Koton ve DeFacto üzere giyim markalarının yanı sıra BİM’i de etkileyeceğini argüman etti.
1 milyar dolarlık eser satıyoruz
Dokumacılık eserleri, 2018 yılında Türkiye’nin Fas’a toplam 2.24 milyar dolar ihracatının yaklaşık yarısını yani 1 milyar dolarını oluşturuyor. Geçen yıl Fas’ın uyguladığı vergi oranı ise yüzde 0’dı. Oran kademeli olarak arttırıldı ve son olarak yüzde 27’ye çıkarılması için çalışma başlatılmıştı.
BİM’e ‘Fas’ta üret’ baskısı
Bu yılın şubat ayında da Fas’ın aldığı bir karar Türkiye’de epey ses getirmişti. Fas Ticaret Bakanlığı, Türk perakende zinciri BİM’i ülkedeki mağazalarında sattığı eserlerin en azından yarısının Fas’ta üretilen eserler olması istikametinde uyarmıştı. Bakanlık, bunun yerine getirilmemesi halinde BİM mağazalarının kapatılabileceğini tabir etmişti. BİM’in Fas’ta 500’e yakın mağazası ve 3 bine yakın çalışanı bulunuyor. BİM CFO’su Haluk Dortluoğlu ise “Zannediyorum Meclis’te Türkiye-Fas münasebetleri ile ilgili görüşme varken yapılan bir açıklama. O nedenle iç siyasete dönük ileti üzere. Bize yansıyan bir talep yok” diye cevap vermişti.
Dünya