Yasemin Salih
Misal virüs kaynaklı hastalıkların birçoklarında olduğu üzere, COVID-19 için de şimdi bilinen bir tedavi yolu bulunmuyor. Bu nedenle de tüm dünyanın gözü kulağı aşı çalışmalarında… Çin ve Rusya’nın aşıya onay vermeleri beklenen heyecanı yaratmadı. Hala 165 başka aşı çalışmasının katıldığı yarış ise tüm süratiyle sürüyor. Faz 3 basamağına geçen ülkelerden biri olan Türkiye’den bir müjdeli haber de Koçak Farma’dan geldi. Şirketin CEO’su Uzm. Dr. Hakan Koçak, uzunca bir müddettir çalışmalarını yürüttükleri COVID- 19 aşısının, hayvan deneyi basamağında antikor karşılığı oluşturduğunu bildirdi.
Tüm dünyada bilim insanlarının tarihte görülmemiş bir seferberlik ve işbirliği ideolojisiyle COVID-19’a deva üretmeye çalıştığını anlatan Hakan Koçak, yaklaşık beş yıl evvel başlattıkları kuduz ve verem aşılarında üretim evresini tamamladıklarını ve insan faz çalışmalarına hazırlandıklarını hatırlattı. Koçak, COVID-19 aşısıyla ilgili süreci, “Türkiye’de aşı üzerinde ağırlaşan şirketlerden biri de biziz. Pandemi başlayınca bilimsel sorumluluk anlayışıyla aşıdaki bu altyapımızı, bilgi birikimimizi COVID-19’a yönelttik. Üç aydır bilim insanlarımızla bu bahiste çalışıyoruz” kelamlarıyla özetledi.
DÜNYA+’ya hususa ait açıklamalarda bulunan Hakan Koçak, değerli bilgiler paylaştı.
2-3 ay sonra insan testleri başlayacak
Koçak Farma, 2 bin kişinin çalıştığı bir şirket. Bunun 800’ü üretimde misyon alıyor. Ar-Ge’de 100 kişilik bir bilim insanı takımı, yalnızca jenerik formüller değil, özgün moleküller üzerinde de çalışarak sıhhat alanında Türkiye’nin elini güçlendiriyor. Tüm ülkelerin kendi vatandaşlarını öncelikli sıraya koyarak bu salgınla savaşmanın yollarını aradıklarını hatırlatan Uzm. Dr. Hakan Koçak, Türkiye’nin de bu alanda değerli bir altyapıya sahip olduğunu vurguladı. Koçak, aşı çalışmaları için özel güvenlikli laboratuvarlar gerektiğinin vurguladı ve Türkiye’de bu koşullara sahip biyogüvenlik düzeyi yüksek üretim alanı ile laboratuvara (BSL-3 belgeli) sahip tek ilaç şirketi olduklarını söyledi.
Hakan Koçak’ın verdiği bilgilere nazaran, yerli COVID-19 aşısında hayvan deneylerinin birinci kademesi muvaffakiyetle tamamlanmış. “İlk sonuçlar geldi, aşı antikor karşılığı oluşturdu. Hayvan deneyleri 2-3 ay daha devam edecek. Sonra insan faz çalışmaları başlayacak. Faz3 evresinde aşının çok daha fazla insan üzerinde çok daha uzun müddet test edilmesi gerekiyor. Bu süreçte yan tesirlere bakılıyor” diyen Koçak, bir aksilik çıkmazsa geliştirdikleri aşının 2021’in ikinci çeyreğinde tamamlanmış olacağını belirtti.
“Bizimki klasik aşı versiyonu”
COVID-19 aşısının dünyada farklı versiyonları olduğuna da vurgu yaptı Hakan Koçak ve devam ekledi: “Bizim geliştirdiğimiz, klasik aşı üretim teknolojisiyle yapıldı. Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı ve çeşitli üniversitelerle de işbirliği yaptık. Sonraki fazlarda bir aksilik çıkmaması için titiz bir çalışma yürütüyoruz. Faz3 çalışmaları hem Türkiye hem de komşu ülkelerde yürütülebilir.”
Fiyatı daha ucuz olacak
COVID-19 aşısıyla ilgili yürütülen çalışmalarda bir yandan sona yaklaşılırken, bir yandan da kullanım basamağına gelindiğinde aşılanabilecek insan sayısı, dağıtımı ve fiyatının ne kadar olacağı üzere bahislere ait tartışmalar sürüyor.
Hakan Koçak, dünya genelinde artık COVID-19 aşısının fiyatlandırmasının 30-35 dolar aralığında yapıldığını belirterek, “Her ülke evvel kendi vatandaşını aşılayacak. O nedenle bizim bu üretimi yapmamız çok değerliydi. Bizim geliştirdiğimiz aşının piyasa fiyatı ise elbette dünya genelinde belirtilen sayıdan daha ucuz olacak” diyor.
Aşının tüm dünyaya ulaştırılmasının uzun yıllar alacağı fikrine katıldığını aktaran Koçak, kelamlarını şöyle sürdürüyor: “Aşıyı temin edemeyecek ülkeler elbette olacaktır. Bunlara, Dünya Sıhhat Örgütü üzere sivil inisiyatiflerle bağış halinde aşılama yapılacaktır. Aksi taktirde toplumsal bağışıklık gerçekleşemez. Biz de birinci evrede Türkiye’de aşılama yapıldıktan sonra ihracat maksadı yapıyoruz.”
Dünya