YENER KARADENİZ
Koronavirüs nedeni ile artan mali genişleme adımlarına TL’deki bedel kaybının eklenmesi üzerine yabancı yatırımcılar istikametini Türkiye’ye çevirdi. Yılbaşından bu yana Peak Games, Rollic üzere büyük çaplı exit’lerin yanı sıra İnsider, Getir ve Vivense üzere şirketlere yapılan yatırımlar 2020 yılı birleşme ve satın alma sayıları için umut oldu. Dal temsilcileri, TL’deki kıymet kaybı nedeni ile Türkiye’nin yabancı yatırımcı için avantajlı hale geldiğini belirterek yılsonu prestiji ile exit’lerin 3 milyar dolar, teşebbüs yatırımlarının ise 200 milyon dolar civarına ulaşmasını beklediklerini söyledi.
Kurumsal teşebbüs sermayeleri oyuna girdi
Finberg Kurumsal Teşebbüs Sermayesi Idare Heyeti Üyesi İhsan Elgin, hem faizlerin düşük olması hem de borsadaki iniş çıkış ve ikazlar nedeni ile kurumsal yatırımcıların elinde çok fazla enstrüman kalmadığını söyledi. Bu nedenle yatırımcıların start-up dünyasına yöneldiğini söyleyen Elgin, bu ilginin büyüyerek devam edeceğini söyledi. Elgin’in verdiği bilgilere nazaran pandemi sonrası artan dijitalleşmeye çabucak ahenk sağlayamayan şirketler de start-up’lara yöneldi. Kurumsal teşebbüs sermaye sayısındaki artışında bunun göstergesi olduğunu lisana getiren Elgin, “Büyük kurumlar değişemedikleri için süratlice start-up’lara yatırım yapmaya başladı. Büyük şirketler yatırımcılığa soyunuyor. Şu anda büyük oyunu onlar oynamaya başlayacak.”
Fon ölçüsü 250 milyon $’ı aştı
Pekala, bu devirde hangi alandaki teşebbüsler öne çıkacak? Figopara Kurucu Ortağı ve CEO’su Koray Gültekin Bahar, finansal teknoloji, B2B yazılım teknolojileri ve pandemi sonrası kıymeti daha da iyi artan sıhhat ve eğitim teknolojilerinde başarılı exitlerin görüleceğini söyledi. Bahar, Peak Games ve Gram Games’ten sonra oyun alanında da birtakım fonların Türkiye’ye bakmaya başladığını belirterek, “Zamanında Peak Games’te Gram Games’te çalışmış çok iyi isimler kendi şirketlerini kurmaya başladı. Bu tecrübeyi yaşayan isimlerin kendi şirketlerini kurması da fonların dikkatini çekiyor. Bu alanlarda 3-5 yıl daha başarılı şeyler duyacağız” dedi. Bahar’ın verdiği bilgilere nazaran halihazırda Türkiye’de çok fazla fon var ve bu fonların ölçüsü 250 milyon doları buluyor.
Alternatif yatırım aracı oldu
Bu fonlardan biri de 212. İki yıldır faaliyette olan fon şu ana kadar 7 teşebbüse yatırım yaptı ve yılsonuna kadar bu sayısı 10’a ulaştırmayı hedefliyor. 50 milyon Euro’luk fonun Yöneticisi Numan Numan, Türkiye’de yatırım yapacak fon sayısı ve ölçüsünün rekor seviyeye ulaştığını söyledi. Bu sayede 1-2 yıl içinde çok iyi yatırımların olacağı öngörüsünde bulunan Numan, “Exit’ler değerli oranda artmaya başladı. Çok hoş satın almalar görüyoruz ve bunun devam etmesini bekliyoruz” dedi. Kriz devirlerinin birleşme ve satın almalar için tıpkı vakitte fırsat olduğunu lisana getiren Numan, yatırımların klasik yatırımlar yerine start-uplara yönelmesi konusunda ise şu tabirleri kullandı: “Borsada getiri çok az borsada. Paranın gideceği yer yok artık. Borsalar inişli çıkışlı, altın zati bu türlü durumlarda daima yükselir. Alternatif yatırım aracı haline gelen start-up’lar Türkiye’de bir yatırım ünitesi olarak kendini ispat etmeye başladı” dedi.
Birleşme ve satın almalar hızlanacak
Keiretsu Forum Türkiye Lideri Hulusi Belgü, start up’ların pandemi sürecinde değişen şartlara çok süratle ahenk sağladığını söyledi. Bilindiği üzere ABD’den AB ülkelerine kadar birçok ülke ekonomiyi canlandırmak için trilyonlarca dolarlık nakdî genişleme paketi açıkladı. Bu adımın birleşme ve satın almayı hızlandıracağına dikkat çeken Belgü, gelişmelerin start-up iktisadına tesirleri hakkında ise şu bilgileri verdi: “Melek yatırımcılık ekosistemi genelde otomobille azamî iki üç saat arada ki teşebbüslere yatırım yapardı. Araların artmasına tanıklık edeceğiz. Türkiye,tartışmasız bulunduğu bölgenin başkan pozisyonunda. Buna bağlı olarak EMEA bölgesinden yatırımların artacağını iddia etmek çok sıkıntı değil. Bu periyotta teknoloji tabanlı iş geliştiren teşebbüslere daha çok yatırım yapılabilir bir iklim oluştu. Finansal tahliller üreten Fintechler, Sıhhatte yapay tahlilleri üreten teşebbüsler, oyun (özellikle Hyper-Casual taşınabilir oyun yazan şirketler) öne çıkacak.” Bu güne kadar 65 teşebbüse 70 Milyon TL yatırım yapan Keiretsu Forum Türkiye, pandemi sürecinde ise 7 yatırıma 3,5 milyon TL yatırım yaptı. Belgü, “Bu yılın bitmesine daha beş ay olmasına karşın hem adet bazında hem de yatırım ölçüsü açısından rekor kıracağımız bir yıl olacağını şimdiden söyleyebilirim” dedi.
“Stratejik satın almalar son çeyrekte artacak”
Sparta&Co tarafından hazırlanan “Pandemi Öncesi ve Sonrası Dünyada ve Türkiye’de Satın alma ve Birleşmeler” raporuna nazaran, 2019’da birleşme ve atın almalar 4 trilyon dolar olarak gerçekleşmişti. Son 20 yıldır gitgide artan satın alma ve birleşmenin bir kısmı ise antitrust kanunları nedeniyle engellendi. 2000 başından bu yana yüzde 4’ler seviyesinde olan muahede iptalleri son 4 yılda yüzde 6’ya yükseldi. Refinitiv’in datalarına nazaran de, 2020 yılı birinci yarısında dünya M&A pazarında 20 bin 664 adet süreç gerçekleşti ve toplam büyüklük 1,2 trilyon dolar oldu. 2019 yılında 24 bin 484 süreç 2,1 trilyon dolar büyüklüğü ile gerçekleşmişti. Pandeminin en tesirli periyodu olan 2020 ikinci yarısında ise dünyada 9 bin 129 süreçte 516,6 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleşti. Sparta&Co Kurucu Ortaklarından Taner Özarslan, 2020 Yılında Türkiye’de şirket birleşme ve satın almalarının COVID-19 salgınının tesiriyle dünyaya paralel olarak düşüş kaydetmesini beklediklerini söyledi. Yılın son çeyreğinde satın alma ve birleşmelerin artacağı öngörüsünde bulunan Özarslan, “Sparta & Co olarak, Türkiye’de 2020 yılı son çeyreğinden itibaren stratejik satın almaların devam etmesini, bilhassa; imalat sanayi, altyapı, teknoloji ve besin alanındaki şirket birleşme ve satın almalarının üst sıralarda yer almasını bekliyoruz” dedi.
Öne çıkan gelişmeler
Fonlar yüklü olarak Avrupa, ABD ve Ortadoğu kaynaklı. Önümüzdeki devirde Asya fonları da gelebilir. Öne çıkan alanlar, oyun, finansal teknoloji, B2B yazılım teknolojileri sıhhat ve eğitim teknolojileri. Türkiye’de 2020’nin birinci 6 ayında teşebbüslere yapılan yatırımlar toplamda 1 milyar 881 milyon doları aştı. Teşebbüs ekosistemi 2020’nin birinci çeyreğinde 32 süreçle 42,3 milyon dolar yatırım aldı. İkinci çeyrekte 21 yatırım yapıldı.
Dünya