Canan SAKARYA
Türkiye’nin, Ağustos-2019’da imzaladığı Singapur Sözleşmesi’ne ait TBMM’de yapılan görüşme süreci tamamlandı. Yargı ıslahatının yabancı sermaye açısından en değerli ayaklarından birini oluşturan Singapur Sözleşmesi’nde iç hukuk sürecinin tamamlanması, milletlerarası ticari uyuşmazlıkların arabuluculuk formülüyle çözülmesinin önünü açıyor. Böylelikle memleketler arası tahkimi kabul eden Türkiye, bu husustaki ikinci değerli adımı da atmış olacak. Hazırlıkları sürdürülen ve 2 Mart Salı günü açıklanması beklenen yargı ıslahatının, yabancı sermaye açısından en değerli ayaklarından birini oluşturan Singapur Sözleşmesi’nin TBMM’deki görüşme süreci tamamlandı. Türkiye’nin bu kontratla ilgili iç hukuk süreçlerini tamamlamış olması, memleketler arası ticari uyuşmazlıkların arabuluculuk tekniğiyle çözülmesinin önünü açacak. Böylelikle memleketler arası tahkimi kabul eden Türkiye, bu mevzudaki ikinci kıymetli adımı da atmış olacak.
Maliyet ve vakit tasarrufu
Uyuşmazlıklarda maliyet ve vakit açısından tasarruf sağlayacak olan Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Mutabakatları Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonunun Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri tamamlandı.
Birleşmiş Milletler (BM) Milletlerarası Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Muahedeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonu (Singapur Konvansiyonu) 20 Aralık 2018 tarihinde BM Genel Kuruluda kabul edildi. 7 Ağustos 2019 tarihinde Singapur’da imzaya açılan Konvansiyon Türkiye dahil 46 ülke tarafından imzalandı.
Bu tarihten sonra Konvansiyonu imzalayan ülke sayısı 52’ye ulaştı. Singapur Konvansiyonu 12 Eylül 2020 tarihinde Singapur, Fiji, Katar’ın iç hukuk onay sürecini tamamlamasıyla birlikte yürürlüğe girdi.
‘Güvenli liman’ imajı
Hala Konvansiyonun yürürlükte olduğu, Suudi Arabistan, Belarus ve Ekvator, iç hukuk onay sürecini tamamlayan öbür ülkeler ortasında yer alıyor. Konvansiyonu imzalayan ülkeler ortasında Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Katar, İran, İsrail, Güney Kore üzere Türkiye’nin ağır ticari bağlantılar içinde olduğu ülkeler yer alıyor. Türkiye’nin Singapur Konvansiyonu’na taraf olmasının yabancı yatırımcılar açısından Türkiye’nin inançlı bir liman olmasını sağlayacağı belirtiliyor.
Sulh mutabakatlarını da etkiliyor
BM Singapur Konvansiyonu, Konvansiyona taraf bir ülkede gerçekleşen arabuluculuk sonucunda yapılan sulh mutabakatlarının öbür taraf ülkelerde nasıl tüzel sonuç doğuracağını düzenliyor. Konvansiyon, sadece milletlerarası ticari nitelikli uyuşmazlıklara ait arabuluculuk sonucu yapılan sulh mutabakatlarını kapsıyor. Arabuluculuğun memleketler arası alanda kullanımının yaygınlaşmasını amaçlayan Konvansiyon ile ticari arabuluculuk sonucunda taraflar ortasında imzalanan sulh mutabakatlarının milletlerarası alanda icra edilmesi sağlanacak.
Düzenlemenin münasebet kısmında, “Ülkemizin Konvansiyona taraf olmasının arabuluculuk alanında son yıllarda kaydettiği ilerlemeyle uyumlu olacağı ve ticari arabuluculuk sonucunda imzalanan sulh mutabakatlarının icra edilebilirliği bakımından memleketler arası işbirliğinin güçlendirilmesine katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir” sözleri yer alıyor.
İş ve ticari uyuşmazlıklarda ön koşul
Türkiye içinde yaşanan, iş ve ticari uyuşmazlıklara ait arabuluculuk dava öncesi ön kaide haline getirilmişti. 2018 yılı başından itibaren emekçi ile patron ortasındaki davalarda ön kural haline gelen arabuluculuk, birebir yıl aralık ayında çıkarılan diğer bir kanunla ticari davalar için de ön kaide haline gelmişti.
“Geleceğimiz dünyaya entegrasyondan geçiyor”
İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Lideri Ayhan Zeytinoğlu, Türkiye’nin geleceğinin dünyaya entegrasyondan geçtiği için Singapur Konvansiyonu’na taraf olmanın kıymetli olduğunu söyledi. Birebir vakitte Kocaeli Sanayi Odası Lideri da olan Zeytinoğlu, “İKV ve KSO olarak her noktada dünyadan ayrışmadan hatta AB’ye daha fazla entegre olarak büyümemiz, gelişmemiz gerektiğine inanıyoruz. Dünyadan daha fazla yatırım çekmek, bu alanda bir yere varmak için dünyanın kabul ettiği kuralları uygulamamız gerekiyor” diye konuştu.
“Ticaret ve yatırımlar açısından olumlu bir gelişme”
DÜNYA Gazetesi Köşe Muharriri ve Siyaset Bilimi Profesörü Dr. İlter Turan şu değerlendirmeyi yaptı: “Uluslararası ticaretin, ihtilafların çözülmesi konusunda ulusal hukuktan arındırılmış bir sistemle izlenmesine ait bir muhtaçlık vardır. Bu mukavelenin bir kesimi olunması, özel iktisadi aktörler ortasındaki ilişkiyi milletlerarası çerçevelere de uygun biçime getirilmesine ait bir adımdır. Arabuluculuktaki ulusal çerçevelerin sonunda devletler hukukunun bir kesimi haline gelmesi, ticaret ve yatırımlar açısından olumlu bir gelişmedir.”
2.9 milyon dolar yerine 120 bin dolara tahlil
Milletlerarası Ticaret Odası bilgilerine nazaran 25 milyon dolarlık uyuşmazlık davasında milletlerarası tahkime gidilirse yaklaşık 2,9 milyon dolarlık bir masrafın ortaya çıktığı; tıpkı uyuşmazlığın arabuluculuk yoluyla tahlilinde ise maliyetin 120 bin dolara düştüğü söz edildi.
Yargı ıslahatı paketi 2 Mart Salı günü açıklanıyor
Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, içinde yabancı sermayeyi direkt ilgilendiren hususların da yer aldığı yeni yargı paketini 2 Mart Salı günü açıklayacak. Hala Adalet Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı’nın üzerinde çalıştığı İnsan Hakları Aksiyon Planı kapsamında; 9 emel, 49 maksat ve 374 faaliyet yer alıyor.
Batılı diplomatlar: Türkiye’nin ıslahat yolunda attığı birinci adım
DÜNYA müellifi Zeynep Gürcanlı; Türkiye’nin birinci imzacı ülkelerden biri olduğu Singapur kontratını onaylama yoluna gitmesinin, batılı diplomatlar tarafından “Türk hükümetinin son devirde sıkça bahsettiği ıslahatlar yolunda attığı birinci adım” olarak yorumlandığını yazdı. Gürcanlı şöyle devam etti: Singapur Mukavelesi’nin, memleketler arası hakemliği düzenleyen 1958 tarihli New York mukavelesine oranla, daha çok ülke tarafından imzalandığını ve ülke resmi onaylarının da ard arda gelmeye başladığına dikkat çeken Batılı bir diplomat, “Türkiye’nin de onaylayan ülkeler ortasına katılması, Türkiye’de iş yapmak isteyen yatırımcılar için iyi haber” sözünü kullandı. Singapur Mukavelesi’nin aile içi uyuşmazlıklar, miras ve iş hukukuna ait uyuşmazlık dışında tüm ticari faaliyetleri kapsayan bir memleketler arası kontrat olduğuna dikkat çeken bir öteki Batılı diplomat ise, “sözleşme sayesinde, Türkiye’nin ulusal hukuk sistemi ve uygulamaları manasında kahır yaşayabileceklerini düşünen yabancı şirketler, artık daha rahat hareket edebileceklerdir. Türkiye’nin mukaveleyi resmen onaylaması, ülkeye girecek yabancı yatırım için de teşvik edici bir unsur” diye konuştu.
Diğer türel düzenlemeler de gerekli
Türk hukuk sisteminde son devirde yabancı yatırımcıların en çok şikayet ettikleri ögelerin, rastgele bir uyuşmazlık halinde uzun ve değerli mahkeme süreçleri olduğuna dikkat çeken Batılı diplomat, “Sözleşmenin yürürlüğe girmesiyle, mahkemeleri devre dışı bırakacak uzlaştırma sistemi bu tip zahmetleri da ortadan kaldıracak, Türkiye’yi yabancı yatırım için daha uygun hale getirecektir” dedi. Türkiye’nin son devirde mahkeme süreçlerini ortadan kaldırmak için uygulamakta olduğu arabuluculuk kurumunun da Türkiye’nin bu istikametteki deneyimlerini arttırdığına dikkat çeken Avrupalı bir diplomat ise, şöyle konuştu; “Dünyada kırılgan ekonomiler ortasında anılan Türkiye’nin Singapur kontratını imzalaması, ülkeye yabancı yatırım girişini kolaylaştırır, lakin tek başına garanti etmez. Bunun, yabancı yatırımcıyı koruyacak öteki tedbirler ve türel düzenlemelerle de tahkim edilmesi gerekir.”
Dünya