Türkiye’deki özgür bölgelerde koronavirüse karşın ticaret sürat kesmedi. Türkiye’de yatırım, üretim ve ihracatı artırmak, yabancı para ve teknoloji girişini hızlandırmak emeliyle gümrük duvarları dışında bırakılan özgür bölgelerde sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşvikler verilirken, iş insanları için de gelişmiş bir yatırım ortamı sağlanıyor.
Ticaret Bakanlığı datalarına nazaran, Türkiye’deki 18 özgür bölgede, 500’e yakını yabancı sermayeli olmak üzere bin 900 firma faaliyet gösterirken, 79 bin 553 kişi istihdam ediliyor. Türkiye genelindeki 18 özgür bölgenin toplam ticaret hacmi geçen yıl bir evvelki yıla kıyasla yüzde 12,22 artarak 22 milyar 58 milyon dolara yükseldi. Kelam konusu bölgelerdeki ticaret hacmi 2019’da yaklaşık 19 milyar 656 milyon dolar düzeyindeydi. Özgür bölgeler ortasında geçen yıl en fazla ticaretin yapıldığı bölge 3,8 milyar doları geçen fiyatla Ege Özgür Bölgesi oldu.
İstanbul’daki bölge birinci yılında 3,6 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaştı
Ege Özgür Bölgesi’ni 3,6 milyar dolarla, yeni kurulan ve yüksek teknoloji ile Ar-Ge çalışmalarına ye konut sahipliği yapan İstanbul İhtisas Hür Bölgesi izledi.
Geçen yıl yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yasal temelleri atılan ve birincisi İstanbul İhtisas Hür Bölgesi olarak ilan edilen bu yatırım alanlarında Ar-Ge ağır, yüksek katma bedelli, inovasyon ve teknoloji odaklı mal ve hizmet dallarında şirketlerin faaliyet göstermesi hedefleniyor.
İhtisas hür bölgelerinde sektörel bazda oluşacak ve firmaların bölgelere yatırım kararlarını etkileyecek temel gereksinimlerin desteklenmesi emeliyle kira, nitelikli istihdam, faiz ve kar hissesi ögelerine yönelik ek dayanak sistemleri sağlanıyor. Halihazırda sunulan mevcut hür bölge dayanaklarına ek olarak, firmaların istihdam ettikleri 10 nitelikli çalışanın her birinin yıllık 15 bin dolara kadar olan brüt fiyatlarının yarısı ile ihtisas hür bölgelerinde kiraladıkları arazi ve binalara ait 75 bin dolara kadar olan kira harcamalarının yarısı destekleniyor.
Öte yandan ihtisas hür bölgelerinin kurucu ve işleticilerine de taahhütlerini eksiksiz ve hedefe uygun gerçekleştirmeleri kaydıyla 10 yıl mühletle sabit yatırım taahhütlerinin yarısına kadar kullanacağı krediler için faiz yahut kar hissesi dayanağı veriliyor. Bu kapsamda, 2020 yılı içinde fiili kuruluşunu süratle tamamlayan İstanbul İhtisas Özgür Bölgesi’nde yazılım ve bilişim bölümlerinden 30 firma faaliyetlerine başladı.
Özgür bölgelerden 9’unun ticaret hacminde artış yaşandı
Türkiye’deki 18 hür bölgeden 9’unun ticaret hacminde artış görüldü. En yüksek artış yüzde 503,99 ile İstanbul İhtisas Hür Bölgesi’nde kaydedilirken, en fazla düşüş oranı yüzde 93 ile Trabzon Hür Bölgesi olarak kayıtlara geçti.
Bu devirde Mersin Hür Bölgesi’nde 2,5 milyar dolar, İstanbul Sanayi ve Ticaret Hür Bölgesi’nde 2 milyar dolar, Avrupa Özgür Bölgesi’nde 2 milyar dolar ve Bursa Hür Bölgesi’nde 1,7 milyar dolarlık ticaret yapıldı.
Öte yandan, İstanbul Trakya Hür Bölgesi’nde 1,3 milyar dolar, Adana Yumurtalık Hür Bölgesi’nde yaklaşık 1,3 milyar dolar, Kayseri Özgür Bölgesi’nde 1,1 milyar dolar, Antalya Özgür Bölgesi’nde 840 milyon dolar, Kocaeli Hür Bölgesi’nde 739 milyon dolar, İzmir Hür Bölgesi’nde 676 milyon dolarlık ticaret hacmi gerçekleşti.
OECD ve AB ülkeleriyle 9,6 milyar dolarlık ticaret yapıldı
Hür bölgeler aracılığıyla geçen yıl en fazla ticaretin yapıldığı ülkeler, 9,6 milyar dolarla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri oldu. Kelam konusu ticaret hacminin 6,4 milyar dolarlık kısmı AB ülkelerine yapılan ticaretten oluştu. Özgür bölgelerden bu ülkelere yapılan ticaret 2020’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 8,34 artış gösterdi.
Özgür bölgelerden Bağımsız Devletler Topluluğu’na yapılan ticaret yüzde 20,6 artış gösterirken, ticaret hacmi 887 milyon dolardan 1 milyar 70 milyon dolara çıktı. Bu bölgelerden öteki Avrupa ülkelerine ticaret kelam konusu devirde yüzde 7,13 artarak 217 milyon dolara, öbür ülkelere ticaret de yüzde 15,62 artarak 2 milyar dolara yükseldi. Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerine ticaret ise bu periyotta yüzde 4,15 gerileyerek 1,7 milyar dolara düştü.
Dünya