Deniz KILINÇ
Yaklaşık bir yıl evvel dünyaya yayılan COVID-19 salgını, geçen aylarda görülen daha bulaşıcı ve ölümcül varyantıyla global bir risk olmaya devam ediyor. Birden fazla ülkenin başlattığı aşı kampanyalarında 62 ülkede toplam 98,3 milyon doz aşı yapılırken, şimdi birinci dozun bile ulaşmadığı birçok ülke var. İlaç şirketlerinin aşı çalışmaları devam ederken, ülkelerin aşı yarışı da sürüyor.
İsrail’de aşılama yüzde 33’ü aştı
İlaç şirketlerinin karşılaştığı üretim ve tedarik kahırları, aşı yarışında kimi ülkelerin geride kalmasına neden oldu. Bloomberg’e nazaran, dünya genelinde şimdiye kadar 62 ülkede 98,3 milyon doz aşı yapıldı. Nüfusun yüzde 33,9’unun en az bir doz aşılandığı İsrail’de ülke genelinde nüfusun yüzde 19,7’si büsbütün aşılandı. ABD’de nüfusun şimdi sadece yüzde 1,8’i büsbütün aşılanırken, yılın ikinci yarısına kadar nüfusun yarısını aşılamayı hedefleyen Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) 100 kişi başına 31 doz aşılama yapıldı. Ortalarında Ukrayna, Vietnam, Tayland ve Afrika’nın büyük bir kısmı olmak üzere şimdi birçok ülkede ise aşılama başlamadı.
Brexit sonrası aşı tartışması yeni siparişle hafifledi
Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, AstraZeneca’nın bloğa mart ayı sonuna kadar ek dokuz milyon doz aşı göndereceğini açıkladı. Kelam konusu eklemeyle yılın birinci yarısında AB’ye toplam 40 milyon doz aşı ulaşması beklenirken, von der Leyen ayrıyeten BionTech/Pfizer’in de yılın ikinci yarısında AB’ye ek 75 milyon doz teslim edeceğini ve 2021 genelinde alınacak toplam doz sayısının 600 milyona ulaşacağını söyledi. İngiltere ise AstraZeneca’nın yanında, şimdi onaylanmayan Fransız Valneva aşısından 40 milyon doz daha sipariş etti ve ülkenin toplam siparişi 100 milyon doza ulaştı. Yapılan mutabakatlar bir müddettir AB, İngiltere ve AstraZeneca ortasındaki tartışmayı dindirdi. AstraZeneca’nın Belçika ve Hollanda fabrikalarındaki üretim problemleri sebebiyle aşı teslimatında gecikme olacağı uyarısı AB’yi hareket geçirmiş ve bloğun kendi hudutları içinde üretilen aşılara ihracat denetimi uygulamasının tenkitlerle müsabakasıyla AB kararını geri çekmişti.
ABD aşıyı adil dağıtmıyor
New York City sıhhat yetkilileri tarafından pazar günü yayınlanan datalara nazaran, COVID-19 aşısı yapılan New York sakinlerinin neredeyse yarısı beyazdı, bu da kentteki rastgele bir azınlık kümesinin iki katından fazla. Aralıktan bu yana aşısı yapılan yüz binlerce New Yorklu’nun yüzde 48’ini beyazlar oluşturuyor. Siyahiler, dozların yüzde 11’ini alırken, yüzde 15’i Asyalılara ve yüzde 15’i kentteki Latinlere gitti. CNN’e nazaran ise ABD’nin 14 eyaletini kapsayan aşılama çalışmasında, beyazların aşılanma oranı yüzde 4’ün üzerinde tespit edilirken siyahilerin yüzde 1,9’da, Latin nüfusun ise yüzde 1,8’de kaldı.
65 yaş üstüne aşı tartışmaları
Almanya aşı müşavere komitesi (STIKO) geçen hafta AstraZeneca aşısının 65 yaş ve üstü kesim üzerindeki tesirinin şimdi belirlenmemesi sebebiyle kelam konusu aşının sırf 18-64 yaş ortasındaki nüfusa yapılmasını tavsiye etmiş, Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ise AstraZeneca aşısının yaşlı nüfusta bağışıklığı güçlendirdiğine dayanarak 18 yaş üstündeki şahıslar için aşıyı onaylamıştı. AstraZeneca aşısı, BionTech/Pfizer ve Moderna’nın akabinde EMA tarafından onaylanan üçüncü aşı olurken, Almanya raporu ve AB onayı 65 yaş üstü nüfusun aşılanma süreci kapsamında çelişiyor. STIKO raporu kelam konusu tavsiyenin aşının 65 yaş ve üstü yaş kümesi üzerindeki tesirine yönelik kâfi bilgi bulunmaması sebebiyle yapıldığını açıkladı. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda AstraZeneca aşısı yapılan 65 yaş üstü 660 bireyden sadece 2 kişinin hastalandığı ortaya koyuldu.
Dünya