Dolandırıcılık artık her yerde… İnternet üzerinden alışveriş yaparken, banka bilgilerinize ulaşırken, bozulan bir eşyanız için servis ararken ya da yepyeni teminatı verilen bir parfüm alırken karşınıza dolandırıcı çıkabilir. Şahsî bilgilerimize ulaşmak için toplumsal mühendislik geliştiren dolandırıcılar karşısında çoğumuz çaresiz kalabiliyoruz. Pekala ne yapmalı, nelere dikkat etmeliyiz? Nereye başvurup, hakkımızı nasıl aramalıyız? Tüketici hakemlerine ne vakit gitmeli, aradığımız bilgilere hangi platformdan ulaşmalıyız? Tüketicilere rehber olacak bir yazı dizisine başlıyoruz. Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Nezareti Genel Müdürü Ahmet Erdal DÜNYA’ya tüketicileri mağdur edenler hakkında yapılan süreçleri ve takip edilecek yol haritasını anlattı.
Her geçen gün yeni bir dolandırıcılık tipi ya da tüketiciyi aldatan yeni bir yolla karşı karşıya kalıyoruz. Ne yazık ki tüketiciyi mağdur eden dolandırıcılar artık hudut tanımıyor. Yüklü olarak internet üzerinden ulaşılan platformları kullanıyor, tüketiciyi ikna edecek bir yol bularak hücuma geçiyorlar.
E-ticaretten uydurma servislere varana kadar çabucak her yerde karşımıza çıkan dolandırıcılara karşı Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Nezareti Genel Müdürlüğü yakın takipte. Tüketicinin Korunması ve Piyasa Nezareti Genel Müdürü Ahmet Erdal, “Tüm birimlerimizle mağduriyetlerin önüne geçmek için çalışıyoruz. Dolandırıcılar daima yeni yollar geliştiriyor, biz de piyasayı hem koruyarak hem gözeterek bu cinsten mağduriyet yaratanlara karşı teyakkuz halindeyiz” dedi. Aldatıcı reklamlar, inançsız eser, ayıplı mal satışı, satış sonrası hizmetler, e-ticaret, finansal ve telefon bankacılığı yoluyla tüketiciyi mağdur edenler bu ünitenin nezareti ve kontrolde. Tüketiciyi bilinçlendirmek emeliyle Tüketici Hakem Heyeti çalışanlarına ve dal temsilcilerine verdikleri eğitimleri artırdıklarını söyleyen Ahmet Erdal, şunları söyledi: “Tüketici mevzuatı kapsamında yer alan mevzularda yayınlarımızı da artırdık. Tüketicileri haklarını arama konusunda toplumsal medya başta olmak üzere tüm mecralar da sık sık bilgilendirme yapıyoruz. Gelen şikayetleri pahalandırıyor, denetliyor ve yaptırım uyguluyoruz.” Çeşitli yaptırımlar var Ortalarında uydurma eser piyasaya süren, aldatıcı reklam veren ya da ayıplı mal satanların da olduğu firmalar hakkında gelen ihbarlar kıymetlendirilerek yaptırım uygulanıyor. Tüketicilerin sıhhat ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının ticari reklamlar vasıtasıyla zedelenmesini engellemek ve önlemler almak Reklam Kurulu’nun sorumluluğunda.
Besin, sıhhat, kozmetik ve paklık eserleri, irtibat hizmetleri, teknoloji ve güçlü tüketim malları, örtülü reklam, turizm ve başka kesimlerden gelen müracaatları inceleyen Reklam Kurulu’nun kesimlere ait mevzuata ters bulunan reklamlar hakkında 3 aya kadar tedbiren durdurma, durdurma, düzeltme, durdurma ve idari para cezası biçiminde farklı yaptırımları mevcut.
Yasaya karşıt reklamlara ceza yağdı
Ahmet Erdal, Reklam Şurası olarak son bir yılda evvelki yıla nazaran yapılan süreçlerde artış olduğunu belirtti. Yasal düzenlemelere alışılmamış olduğu tespit edilen reklamlar hakkında 2019’da 18 milyon 300 bin lira olan idari para cezası ölçüsü 2020’de 30 milyon 145 bin lira olarak gerçekleşti.
Bu yaptırımlara en fazla uğrayan dal ise pandemi eserleri oldu. COVID-19 pandemisinin tesirli olduğu 2020’de hayatımıza giren maske, eldiven, dezenfektanda yüksek kar elde etme fırsatı yakalayan dolandırıcılar geçersiz ve sıhhatsiz eserleri piyasaya sürmekte geç kalmadı.
Pandeminin başlamasıyla piyasaya akın eden uydurma eserlere karşı harekete geçtiklerini belirten Erdal, dalı takibe aldıklarına dikkat çekiyor ve kelamlarını şöyle sürdürdü: “Cerrahi maske ve 3M maske çeşitleri, dezenfektan, cerrahi eldiven, el antiseptiği üzere eserlerle ilgili piyasa koşullarını bozacak halde aksiyonlarda bulunan firmalara 13.2 milyon TL idari para cezası uygulandı.”
Ambalaj oyunlarına düzenleme
Bilhassa ambalajlı besin ve temel tüketim eserlerinde gramajı azaltarak tıpkı fiyattan satış yapan firmalar geçen aylarda ağır reaksiyona neden olmuştu. 1 kg’lık şeker 750 grama, 1 kg’lık bakliyat 800 grama, yarım kiloluk kaşar peyniri 400 grama düşürülüp birebir fiyata satılarak tüketiciye fark ettirmeden bilinmeyen artırım yapıldı. Ticaret Bakanlığı harekete geçerek ambalaj oyununu durduracak bir değişikliği gündeme aldı. Bu formda davranan firmalara 11 bin liradan 114 bin liraya kadar ceza verileceği açıklandı. Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde yapılan değişikliğin 3 Şubat 2021’de yürürlüğe girdiğini belirten Erdal, “Satışa sunulan eserlerin gramajları üzerinde yapılan değişiklik ile maruz kalacakları, salgın sürecinde daha sık karşılaşılan, bilinmeyen artırım uygulamalarına karşı mağdur olmalarını engellemek ve gerçek bir formda bilgilendirilmelerini sağlamak hedefiyle reklam mevzuatında güncelleme yapıldı. Böylelikle bu tıp uygulamalar aldatıcı ticari uygulamalar kapsamına alınmış oldu” diye konuştu.
“Sessiz kalmayın, sikayet edin”
Buna nazaran firmalar artık gramaj değişikliği yaptıkları eserlerin ambalajını başkalarından farklı bir biçimde rafa taşıyacak. Tüketicinin Korunması ve Piyasa Nezareti Genel Müdürü Ahmet Erdal, tüketicilerin rafl arda aldatıcı eserler gördüğünde sessiz kalmamasını, www.turkiye. gov.tr/gtb-reklam-ve-haksiz-ticariuygulama- sikayeti Adresinden şikayet etmelerini istedi.
Dünya