Afgan hükümetiyle Doha’daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş vakitli formda, hazirandan bu yana şiddetli taarruzlarla Afganistan’da birçok ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine süratle hakim oldu.
Başşehir Kabil etrafını kuşatan Taliban, 15 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk etmesinin akabinde kenti çatışmasız halde denetimine aldı.
Ülkeyi bu evreye getiren en değerli gelişme Katar’da imzalanan mutabakat oldu.
ABD ile Taliban ortasında 2020’nin Şubatı’nda imzalanan barış mutabakatı, Taliban’ın muahedeye uyması halinde ABD ve müttefiklerinin 14 ay içinde Afganistan’daki askerlerini büsbütün çekmesini ve Afganlılar ortasında siyasi görüşmelerin başlatılmasını öngörüyordu.
“Afganistan’a Barışı Getirme Anlaşması” ismi verilen muahede, yaklaşık iki yıl ABD ile Taliban ortasındaki görüşmelere konut sahipliği yapan Katar’ın başşehri Doha’daki Sheraton Hotel’de düzenlenen merasimle imzalandı.
Muahedeye, ABD ismine ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban ismine Siyasi Ofis Lideri Molla Abdulgani Berader imza attı.
Afganistan’daki ABD, müttefikleri ve koalisyon güçlerinin ülkede konuşlu askerlerinin sayısını 135 gün içinde 8 bin 600’e düşüreceğini öngören mutabakatta, “Taliban olarak bilinen ve ABD tarafından tanınmayan Afganistan İslam Emirliği’nin mutabakatta belirtilen taahhütlere uyması halinde ABD, müttefikleri ve koalisyon güçleri askerlerinin tamamını 14 ay içinde ülkeden çekecek.” sözlerine yer verildi.
Karşılıklı mahkum takası
ABD ve Taliban ortasında mahkum takası yapılacağı belirtilen muahedede, “Taliban olarak bilinen ve ABD tarafından bir devlet olarak tanınmayan Afganistan İslam Buyrukluğu üyesi 5 binden fazla mahkum, karşı taraftan da binden fazla mahkum Afganlılar ortasında siyasi diyaloğun başlayacağı 10 Mart 2020 tarihine kadar hür bırakılacak.” denildi.
Muahedede, Taliban’ın hür bırakılan üyelerinin ABD ve müttefiklerine tehdit oluşturmamasını sağlayacağının altı çizildi.
Taliban’a yönelik yaptırımlar kaldırılacak
Afganistan içindeki siyasi diyalog görüşmelerinin başlamasıyla ABD’nin kimi Taliban başkanlarına uyguladıkları yaptırımlar ve bu başkanların başlarına koydukları mükafatları 27 Ağustos 2020’ye kadar kaldırma konusunu ele alacağı vurgulanan mutabakatta ABD idaresi, Taliban önderlerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) yaptırımları uygulanan isimlerin 29 Mayıs 2020’ye kadar yaptırım listesinden çıkarılması için diplomatik teşebbüslerde bulunacağı teminatını verdi.
Muahedede ABD ve müttefiklerinin Afganistan’ın siyasi bağımsızlığı yahut toprak bütünlüğüne ait rastgele bir sıkıntı kullanma yahut güç kullanma tehdidinden kaçınacağı tabir edildi.
Taliban’ın, El-Kaide’nin de ortalarında olduğu ABD’ye tehdit oluşturacak hiçbir şahıs, öge yahut yapının Afganistan’da bulunmasına müsaade vermeyeceği belirtilen muahedede, bu kümelerle iş birliği yapmayacağına da dikkati çekildi.
ABD yeni Afgan İslami hükümetine takviye olacak
ABD’nin kelam konusu muahedeyi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde tanınması ve desteklenmesi konusunda teşebbüslerde bulunacağı belirtilen muahedede, “Taliban ve Washington, karşılıklı iyi bağlantılar arayışında olacak ve ABD, Afgan diyaloğu çerçevesinde ortaya çıkacak yeni İslami Afgan hükümetine takviye olacak.” hususu yer aldı.
Mutabakatla birlikte ABD’nin askerlerini çekmeye başlamasıyla ilerleyişini hızlandıran Taliban, önemli bir direnişle müsabakadan Kabil’e kadar ulaşarak ülkenin denetimini ele geçirdi.
Dünya