Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ, Baht Sohbetleri’nde bu hafta Merkez Bankası’nın mecburî karşılık oranlarını 200 puan artırmasının tesirlerini kıymetlendirdi. Döviz kurlarında yaşanan son hareketliliği de ele alan ikili, bir trend değişikliği olmadığı görüşünde birleşti. Aüaoğlu, dolarda teknik olarak kritik noktaların oluştuğu uyarısı yaptı.
Güldağ: Merkez Bankası ana senaryosu gereği kura karşı çok hassas. Kur üst hakikat hareketlenmişti ki, zarurî karşılıkları 200 puan artırdı. Tek neden bu değil olağan. Zira yalnızca TL’de değil, öteki gelişmekte olan para üniteleri karşısında da dolar kıymet kazanıyor son günlerde. Ancak o ya da bu nedenle kuru denetim etmek istiyor. Zira şimdi tam beklediği ya da dilek ettiği sonuçlara ulaşamadı. Kesinlikle bu bir vakit alacak. Gördüğüm kadarıyla bunu da, gerek bankacılık gerekse gerçek dalın temsilcileriyle açık açık paylaşıyor Merkez Bankası Lideri. Kredi artış suratı şimdi istek edilen kadar gerilemedi. İkincisi, yabancı paradan TL’ye geçişte de şimdi istenilen ölçüde bir muvaffakiyet yok.
Ağaoğlu: Piyasalara verdiği hem ileti hem de aksiyon itibariyle sıkı para siyasetinin devamı niteliğinde bir karar. Olağan keşke bu çeşit kararlar daha derli toplu biçimde, başka kararların içinde açıklansa…
Güldağ: Keşke faiz artırımı ile bu iletisi verseydi daha ‘sade’, olurdu diyenler de oldu.
Ağaoğlu: Faiz artırımına gerek olan bir noktada bulunduğumuzu düşünmüyorum. İndirmemiz de gerekmiyor, artırmamız da… Sadeleşmeyle ilgili bence en temel adım çoktan atıldı. Artık bir tane faizimiz var. Bildirimiz net.
Güldağ: O denli ‘yan yol’ ya da ‘arka yol’ denecek bir şey yok…
Ağaoğlu: Yok. Sonuçta 25 milyar TL’yi çekti, öte yandan yarım milyar dolar para verdi piyasaya. Döviz likiditesine yardımcı olup TL likiditesini sıkıştırdı.
Güldağ: Pekala piyasadaki tesirine nasıl bakıyorsun? Bankaları mevduat yarışına hakikat ivmelendirirse, kredi faizlerini de hafif de olsa üst ittirebilir.
Ağaoğlu: Çok majör bir tesiri olmasını beklemiyorum. Yaklaşık 3 buçuk milyar dolar karşılığı bir TL’den bahsediyoruz. Piyasayı yıkıp geçmez.
Güldağ: Bankalar Merkez’e yüzde 17 faiz ödeyecek. Mecburî karşılıklar için ise 13.5 faiz alacak.
Ağaoğlu: 16-17’ler düzeyinde topladıkları mevduata nazaran daha düşük bir faiz. Bu kredi maliyetlerinde çok az da olsa bir artış getirebilir. Yahut düşebilecek olan faizlerin sürecini erteleyebilecek bir yaklaşımı getirebilir.
Güldağ: ‘Madem sıkı para siyaseti devam edecek, kur neden artıyor?’ sorusu ortada lakin…
Ağaoğlu: Biraz çok satılmıştı diyeyim. Bilhassa 7.85-7.90 düzeylerinin aşağı kırılması sonrasındaki hareket 7.45’lere kadar geldi. Orada biraz dinlendi, sonra tekrar ikinci bir atılım geldi. Yabancı yatırımcılar Türkiye’deki pay senetlerinden tahminen çıkıyor olabilirler fakat tahvil ve mevduat tarafına geliş devam ediyor. Bu da büsbütün sıkı para siyasetinin uzun mühlet korunacağı iletisinin net olarak verilmesinden…
Güldağ: Lakin görünen o ki, daha evvelden gelmiş olanlar da yeni gelenlerden dövizleri alıp bir ölçü karlarını ceplerine koyup gitmeyi tercih ediyor üzere…
Ağaoğlu: Bir tıp kâr realizasyonlu bir düzeltme olarak görüyorum piyasalarda yaşanan durumu. Hatta bunun da sağlıklı olduğunu düşünüyorum.
Güldağ: Nereye dek sürer bu düzeltme yahut kâr realizasyonu?
Ağaoğlu: 7.35-7.45’e kadar bu hareket devam edebilir. Bu bölge de çok sağlıklı bir düzeltmedir.
Güldağ: Sağlıklıdan kasıt? Ağaoğlu: Elinde kârlı durumu olanlar ‘ne vakit çıksam’ diye endişelenirken, yeni durum açmak için fırsat yaratması açısından bu çeşit düzeltmeler piyasalara iştirakçi sayısının artması ve hacmin büyümesi açısından yararlı…
Güldağ: Bu bir düzeltme. Huzursuz olmaya gerek yok anlaşılan…
Ağaoğlu: En azından yeni telaffuzlar gelmezse…
Güldağ: Nedir bu telaffuzlar? Ağaoğlu: Sıkı para siyasetinin devamını tehdit edebilecek yahut mevcut siyasetlerden vazgeçildiği üzere bir izlenim oluşmadığı takdirde ben bunu yeni bir trend değişikliği olarak görmem.
Güldağ: Trend değişikliği yok ancak kritik noktalar var mı?
Ağaoğlu: .Kur tarafında birincisi 7.29-7.32 bandı teknik olarak kritik. Aşılır ise bir sonraki basamak 7.54-7.64 bandına kadar sarfiyat. Bu da son derece sağlıklı bir harekettir. Dövizimi satamadım diyenler için bir fırsat olabilir. İhracatçılar için telaş verici ortam biraz daha azalır. İthalatçıların kendilerini hedge etmeleri için bir kadro işler yapmaları ve vakit gelmiş üzere görünüyor. Yatay dönse bile bilanço sayılarında çok fazla hasar görmek istemeyenler için uygun düzeyler ancak burada alacağız mı satacağız mı dersen, illa almanız gerekiyorsa bir ölçü alınabilir. Lakin bir tasarruf ya da yatırım alternatifi olarak değil, olağan iş dünyasının gereksinimleri için konuşuyorum. Satmak isteyenler için de bir ölçü daha beklenebilir yani 7.32 görülebilir, 7.54-7.64 bandına kadar da bir düzeltme olursa çok hasar verici, üzücü bir şey olmaz. Hatta Merkez Bankası’nın sıkı para siyaseti ortamında yeni döviz girişlerini de tetikleyebilir, DTH’larda da bir ölçü bozulmayı getirebilir.
Güldağ: Alışılmış bir de yaşayacağımız iç ve dış politik gelişmelerin iki taraflı hareketlere yol açacağını unutmamak lazım…
Ağaoğlu: Haklısın. NATO Tepesi, Martta AB doruğu, mümkün yaptırım kararları… Yanı sıra dış borç ödemelerimiz var martta, onların da kur üzerinde bir ölçü üst istikametli tesirleri olur. Büyük bir trend değişikliği şimdilik görmüyorum ancak bu dediğim düzeylerin üzerine çıkması durumunda tekrar bir trend değişikliği olup olmadığını da konuşacak vaktimiz olur.
“BİST100 endeksinde kritik eşik 1505”
Güldağ: Piyasaların yakın geleceğine ait önemli tedirginlik oluşmuş üzere görünüyor. dotcom krizi üzere bekleyişlerin ortaya çıktığını görüyorum.
Ağaoğlu: Kolay ulaşılabilir fonlama ve kolay ulaşılabilir alım-satım imkanı, ikisi bir ortaya geldiğinde neyi bulursanız alırsanız para kazanıyorsunuz. Bu demektir ki, ‘burası bir vakitler dutluktu’ noktasına gelmişiz. Düzeltmeler sağlıklıdır. Lakin tek taraflı yükselişler ve tek istikametli düşüşler hiçbir vakit sağlıklı değildir. Ya çok dehşet vardır işin içinde ya da çok aç gözlülük vardır. Her ikisi de törpülenir vakit içinde, normalleşirler. Onun için orada bir kırıldı, döküldü, patladı, çatladı noktası biraz abartılı olmakla birlikte piyasaların sağlıklı düzeltmelere muhtaçlığı var. Her iki tarafta da bir düzeltmenin gelmesini doğrusunu istersen ben de bekliyorum. ABD pay senetlerine yapmış olduğum teknik tahlillerde yavaş yavaş yorulma ve bir düzeltme muhtaçlığı ortaya çıkmış diye görüyorum. Güldağ: Bizim borsayı da aşağı hakikat ittirmesini bekler misin?
Ağaoğlu: Beklerim onu da. Kaçamayız ondan. Bizim borsa için de 1505 BİST100 endeksi için kritik eşik. Aşağı kırılacak olursa ki şu andaki imaj yüksek olduğunu söylüyor bana. Kırılacak olursa 1400’lere kadar devam edecek biraz sert bir düşüş yaşanabilir.
Güldağ: Bu cins periyotlarda ne öneriyorsun sana danışanlara? Yatırım fonlarını tavsiye ediyor kimi uzmanlar bu türlü çalkantılı periyotlarda birçok defa…
Ağaoğlu: Her yatırım fonu tabi farklı etkilenir bu tıp gelişmelerden. Mesela sabit getirili tahvil yahut para piyasası fonları daha az etkilenirler lakin pay senedi fonları daha fazla etkilenirler. Ancak yatırım fonlarıyla ilgili ‘bu dönem’ ya da ‘şu dönem’ tercihi yapmaktan çok bilhassa finansal piyasalarla alakası hudutlu olan tasarruf sahiplerinin şayet borsa yahut öbür ve gibisi kendi tanımadıkları enstrümanlar, bunların içine milletlerarası emtia piyasası, kıymetli metaller hatta kripto paralar üzerine dayalı fonlar hatta ve hatta su endeksi üzerine yahut elektrikli araçlar üzerine dayalı fonlar… Dünyada ancak Türkiye’de bu mevzuda oldukça yaratıcı fonlar çıkmaya başladı. Onlar üzerinden yatırım yapmayı tercih etmelerinde yarar var. Herkes orada ödenen idare fiyatına takılıyor, ancak o idare fiyatı kimi fonlarda yüksektir lakin maliyetlerini de buna dahil etmek lazım. Zira siz ferdi olarak bile o fiyatları yakalayamayabilirsiniz süreç misyonları itibariyle, öbür yandan o beşerler sizden çok daha fazla araştıracaklardır. Bırakın onlar çalışsınlar siz dinlenin, siz yalnızca tercihinizi ortaya koyun yani en iyisini onlar sizin isminize yapsınlar derim.
Dolar için yeni ipucu
Güldağ: Doların kıymet kazandığı bir periyoda giriyor muyuz?
Ağaoğlu: Daha net değil lakin bu ABD on yıllıkları bir ipucu veriyor. Şu anda 1.36’larda. 1.45-1.50’lere kadar hareket bekliyorum. Güldağ: Parite olarak?
Ağaoğlu: 1.2150 kritik bir eşik demiştim. Şayet orası kırılacak olursa 1.2350 ve 1.2550 iki teknik düzey var. Büyük ihtimalle 1.2550 son nokta olacak şayet giderse. Oradan itibaren tüm majör düzeltmelerin geleceğini düşünüyorum. O vakte kadar piyasaya oynamaya ve kendi içinde hareket etmeye devam eder fakat oyun değiştirici kadar büyük bir hareket olur, Euro buna dayanamaz. Hem bu düzeyleri hak etmediği için hem Avrupa iktisadının bunda çok canı yanacağı için…
“Altında 2000 doları konuşmak için çok erken”
Güldağ: Altında yıl sonunda 2000 doları tekrar görür hatta aşabilir diyenler var…
Ağaoğlu: Altında kripto paralar öyküsüne değinmemız lazım. İnsanların konutta kalması inanılmaz bir halde süreç hacimlerini artırdı. Biraz can ezası, biraz merak, biraz heyecan, biraz da herkesin bunu konuşmaya başlamasıyla kripto paralara olan ilgi artınca altın ve bedelli metaller üzerinden bir ölçü para çıkıp bu kripto para bölgesine girmiş üzere görünüyor. Geçenlerde bir kebapçıda Bitcoin kaç para olur? üzere bir muhabbetin görüntüsü geldi. Herkesin kazandığı bir sistem mümkün değil. Titan üzere bir şey bu. Daima daha fazla insan bu işin içine girmeli ki birinci girenler para kazanabilsinler. Fakat eninde sonunda bütün sistem çökmeye mahkum.
Güldağ: Altına yine bir yöneliş olur mu?
Ağaoğlu: 1865 düzeyini aşmadan 2000 dolarları konuşmanın çok erken olduğunu düşünüyorum. Daha aşağı masraf mi? Temel sorun orada… Şayet 1860’tan sonra bir kırılma olursa 1690’lara kadar giden bir hareket bizi bekliyor olabilir. Artık burası kritik bir düzey, 1690. Şayet orası da kırılırsa 1650 artık fotoğrafın içine girmiş demektir. 1760 düzeyi aşağı taraflı kırılacak olursa…
Güldağ: Ya gümüş?
Ağaoğlu: Gümüşü biraz ayırıyorum, platini de ayırıyorum onların endüstriyel kullanımının yaygın olması sebebiyle. Gümüşün 27.5 düzeylerinde tutulması, altın-gümüş paritesinin gümüş lehine çok yükselmiş olması biraz gümüşün işini zorlaştırıyor. Orada bir düzeltme olsaydı 24-24.5 dolar düzeyinde, çok sağlıklı olurdu diye düşünüyorum. Fakat düşmüyorsa da yükselme ihtimali fazla. Orada 30.5 dolar düzeyi kritik gümüşte.
Dünya