Hammadde kasveti nedeniyle sıkıntı günler yaşayan endüstrici kurdaki süratli artış ile birlikte çok oynaklıktan da etkilendi. Fiyat tutturamama telaşıyla birtakım kesimlerde piyasaya eser verilemedi. Faiz artışının yanı sıra kurdaki yükselişin de maliyetleri üst çekeceğine işaret eden kesim temsilcileri, “satılan eseri yerine koymak sıkıntı olacak” değerlendirmesini yaptı. Merkez Bankası Lideri değişikliğinin akabinde, piyasalar haftaya sert hareketlerle başladı. Evvelki gece hacimsiz piyasada 8,45’leri gören dolar/TL, dün bankalararası süreçlerin başlamasıyla bir orta 7,80’in altına kadar geriledi. Kurda yaşanan çok volatilite, sanayicide de paniğe yol açtı. Uzun müddettir hammaddede fiyat ve tedarikte kasvet nedeni ile güç günler yaşayan bölüm temsilcileri, fiyat tutturma tasası nedeni ile piyasaya eser vermekten imtina eder duruma geldi.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Haydi Karasu, kurdaki düzeyin ihracatçı için her ne kadar olumlu bir gelişme üzere görünse de sağlıklı ve genel geçer ekonomik kriterlere bağlı olarak gelişmediği için zahmete yol açtığını anlattı. Karasu, “Yüksek tansiyon ya da şeker üzere bir tavan bir taban yapıyor. Roller coaster üzere. Beden nasıl buna dayanamazsa endüstrici de dayanamaz. Bu türlü bir ortamda fiyat tutturma ve rekabetçi olma üzere bir talihiniz yok. Biz rekabetçi döviz kuru olsun isteriz, bunu tercih ederiz lakin rekabetçi döviz kurunun tarifi milletlerarası iktisat kurallarına nazaran belirlidir. Bu durum şeker ya da yüksek tansiyon üzere bir hale geldi. Bu durum üreticilerin iç piyasaya eser vermesine mani olacaktır. Fiyat tutturmakta zorluk yaşayan endüstrici eser veremeyecek duruma geldi. iç piyasaya çalışan arkadaşlarımız yerine eser koyamayacak” diye konuştu.
İhracatçı bu türlü artışa karşı
Kurun ihracata tesirini kıymetlendiren İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Lideri Ahmet Öksüz de, ihracatçı bir bölüm olarak dövize endeksli ödemeler yapıldığı için kısa vadede ihracatta bir düşünce yaşanmayacağını anlattı. İç piyasaya yönelik kaygılarını lisana getiren Öksüz, “Her ne kadar kurdaki artış ihracata olumlu yansısa da kurun bu biçimde artması çok sağlıklı bir durum değil. Kur önemli bir faiz yükü ile bu düzeye geldi. Bu bizim de çok istediğimiz bir durum değil. Rekabetçi kur aslında buralar lakin faiz artırımı ile birlikte olduğu için iyi olmadı” açıklamasında bulundu.
Alıcı-satıcı bağlantısı bozuldu
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Lideri Yavuz Eroğlu da hammadde tedarikinde yaşanan sorunlarla başlayan sürecin, kur farkı ile tavan yaptığını belirtti. Eroğlu, “Sektörümüzdeki hammadde fiyatları dolar bazında gerçekleşiyor. Yaşanan artışlar da yüzde 150’yi geçti. Hammaddenin fiyatının bitmiş esere tesiri yüzde 90 civarında. Üreticilerimiz, marketlerle yıllık mukavele yapıyor. Bu yüzde 90’lık maliyet artışını fiyatlara yansıtsalar marketler kabul etmiyor. Alıcılar ve satıcılar ortasında fiyat rekabeti bozulmuş durumda” dedi.
İstikrar için stabil kur
İklimlendirme Sanayi İhracatçıları Birliği İdare Heyeti Lideri Mehmet Şanal, müşterilerin ani kur dalgalanmasından ötürü eserlerini bu günlerde almakta imtina ettiğini doğruladı. Birkaç gün içinde yüzde 10’u aşan dalgalanma sonrası bu durumun pek olağan olduğunu lisana getiren Şanal, “Müşteriler yüklü alımlar yapmak istemez. Kurda daima iniş çıkışların olması ticaretteki ahenk ve sistemi bozuyor. Son iki ay içinde daima dalgalanmalar oldu, kurun stabil olması ticari hayatta istikrarı getirir. Bu haftayı müşteriler bekleyip kura nazaran hareket ederek geçirecek. Şu anda ben de alıcı olduğum hammadde konusunda bugün almak istemem. Genel formatta bu durum tüm bölümler için geçerli. Dalda alış ve satışlarda bu hafta için bir durağanlık kelam konusu olacak. Kurun olağan bir istikrarda stabil kaldığını hissedince fiyatta da inanç oluşacak. Bu doğrultuda bölümde bir hareketlenme olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Dalların istikrarları bozuldu
Yüksek kurun ihracat için ise olumlu bir gelişme olduğuna dikkat çeken Şanal, “Ancak istikrarın olmadığı bir kurda sistemli ticaretin yapılması mümkün değil. İstikrarlı bir artış olabilir, dal ona nazaran planları yapar. Daima bir çıkış iniş grafiği bizim dalda olduğu üzere tüm dalların istikrarlarını bozar” dedi.
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği Lideri Nuri Gürcan da döviz kurlarındaki oynaklığın eser tedarikinde kahra yol açacağını anlattı. Gürcan, “Döviz kurlarının oynaklığından ötürü bilhassa hammaddeciler birkaç gün sipariş almayabilirler. Birkaç gün içerisinde sistem rayına oturur. Satış yaparlar” diye konuştu.
Kimse fiyat vermek istemiyor
Hammadde konusunda uzun müddettir kahır yaşayan bir öbür dal de zücaciye… Bu periyotta stok yapan üreticilerin bulunduğunu anlatan Zücaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Lideri Mesut Öksüz, “Günü birlik dönenlerin hammaddeye ulaşması mümkün değil. Şu an bu şirketler doların meçhullüğü yüzünden fiyat vermek istemiyorlar. Dünyada da üretimde bir azalma var. Hammaddeye ulaşmak çok zordu, daha da güç duruma geldi. Bir iki hafta içerisinde sorun çözülür” açıklamasında bulundu.
Gümrüklü Antrepo İşletmeciler Derneği Lideri Cavit Değirmenci gelişmenin gümrüklere de yansıdığını söyledi. Değirmenci, “Antrepoya eser girişleri oluyor fakat kurdan ötürü çıkış sıfıra yakın. Belirsizliğin üzerindeki sis perdesinin aralanması bekleniyor” açıklamasında bulundu. Belirsizlik piyasayı kilitliyor.
Belirsizlik piyasayı kilitliyor
İstanbul Ticaret Odası Kimyevi Husus Komitesi Lideri Nafiz Güngör, dalda hammaddenin kıymetli bir kısmının dövize endeksli olduğunu ve uzun müddettir de bu alanda hem fiyat hem de erişimde sorun yaşadıklarını belirtti. Güngör, “Firmalar, kurdaki hareketlilik yüzünden şu an sipariş almak istemiyor. Fakat bu bize nazaran birkaç gün sürer sonra açılır. Ya artırım yaparlar ya da diğer bir tahlil bulurlar. Firmalar ayrıyeten yurtdışından mal da almıyorlar. Belirsizlik piyasaları kilitliyor” diye konuştu.
İş dünyası temsilcileri: Evvel itimat
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri Davut Çetin: İktisat ekseriyetle uzlaşmayla yönetilmeli
“Naci Ağbal’ın Merkez Bankası Başkanlığına atanmasıyla iktisada itimat geldi diye seviniyorduk. Ağbal’ın bir gece yarısı misyondan alınmasıyla yeniden güvensizlik yaratıldı. İktisadın temeli inançtır. İtimat yine bozuldu. Aslında pandemi var. Hammadde badiresi yaşıyoruz. Döviz de bu hale gelince daha büyük sorun yaratacak. Siyaset biraz ekonomiyi sakinlikle ve uzlaşmayla yönetmeli. İktisat gerginlikle yönetilmemeli. Döviz artışı her şeyi alt üst edecek.”
Denizli Genç İş İnsanları Derneği Lideri Hakan Urhan: Geçmişte yapılan yanlışların sonucu
“Ekonomi idaresinde istikrarlı ve uzun vadeli yaklaşımla atılacak adımlara muhtaçlık duyulan bir periyotta, Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ın vazifeye geldikten yalnızca 4 ay sonra vazifeden alınması, makro ekonomik istikrar konusundaki kaygılarımızı artırmıştır. İktisat idaresindeki kısa vadeli görevlendirmeler, ülkemiz risk primini arttırmakta ve piyasa faizlerini daha da üst itmektedir. Hali hazırda Merkez Bankası net rezervlerinin ekside olması bu kaygılarımızı daha da arttırmaktadır. Faizlerin yüksek seyrinin büyüme için kaynak muhtaçlığı duyan müteşebbisler açısından olumsuz olduğu muhakkaktır. Lakin; yüksek faizin enflasyona yol açan sebep olmadığı, aksine geçmiş devirlerdeki iktisat ve yatırım siyasetlerinde yapılan yanlışların bir sonucu olduğu unutulmamalıdır.”
Aydın Sanayi Odası Lideri Mehmet Yunus Şahin: Kurda hareketlilik kahra neden oluyor
“Döviz kurundaki hareketlilik girdi maliyetlerinde artışa, hasebiyle yurtiçi ve dışı pazarlarda öngörülebilir fiyat oluşturma konusunda kasvetlere neden olmaktadır. Aydın, geçtiğimiz yıl 771 milyon dolar ihracat, 200 milyon dolar ithalat yaptı. Sayılara baktığımızda net ihracatçı bir kent ve sanayi görünümü kelam konusu. Lakin, Aydın endüstrisi bu üretimi yaparken ithal girdi kullanıyor. Münasebetiyle öngörülebilir bir fiyatlandırma için dövizde istikrar temenni ediyoruz.”
Adana Çiftçiler Birliği Lideri Keyifli Yanlışsız: Kurların yükselmesi tarımı zorda bırakıyor
“Kurların yükselmesi tarımda girdi maliyetlerinin yükselmesine neden olduğu için üreticiyi de güç durumda bırakıyor. Zirai ilaç, gübre, hayvancılıkta yem hammaddelerinin yarısı ithal ediliyor. Kur yükseldiğinde girdi maliyetleri olağandışı artıyor. Bu nedenle hiçbir vakit kurların yükselmesini istek etmiyoruz.”
Otomotivciler bine yakın aracı gümrükten çekti
Kurdaki artış, otomotivde ithal markaları harekete geçirdi. Birçok marka kurdaki artışın süreceği telaşı ile gümrüklerde bekleyen araçları çekti. Birtakım markaların sabah saatlerinde bine yakın aracı gümrükten çektiği aktarıldı. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Lideri Murat Şahsuvaroğlu, kur artışının araba fiyatlarına çabucak yansıdığını ve satışları olumsuz etkilediğini hatırlatarak, “Özellikle sabah saatlerinde kurdaki artışla bölümde gümrüklerden araç çekildi. Fakat akşama hakikat panik azaldı. Kurdaki artışın bu süratte devam etmeyeceğini umuyoruz” dedi. Bölüm temsilcileri, kur artışının birinci etapta sıfır, akabinde ikinci el araba fiyatlarını üst çekeceğini belirtti. Kur artışının düşük ÖTV matrahına giren araç sayısını da azaltacağını belirten yetkililer, bu durumun son devirde rekor düzeylerde olan araba satışlarını da frenleyeceğini söylüyor.
Dünya