Deniz KILINÇ
Teknolojinin akıl almaz süratiyle her alanda görülen dijital dönüşüm sanat dünyasına da sıçramış üzere görünüyor. Kripto para ünitelerinin şimdi yeni yeni anlaşılmaya ve yaygınlaşmaya başladığı günümüzün dijital dünyasında artık de yeni bir dijital varlıkla karşı karşıyayız: NFT’ler. Non-fungible token olarak bilinen ve kripto sanat olarak anılan bu yeni varlıklar, fotoğraf, ses, görüntü üzere çeşitli dataların dijital bir ortamda blok zincire yazılması ve bu bilgilerin dijital olarak sertifikalandırılması manasına geliyor. Bir öbür deyişle NFT’ler, internet ortamında özgünlüğü blok zincirle doğrulanan ve dijital pazar yerlerinde satışa çıkarılan dijital sanat eserleri… Milyonlarca dolara alıcı bulan bu yeni varlık kümesi, çeşitli kümeler tarafından tenkitlerle karşılaşıyor ancak bu, NFT’lerin popülerliğini azaltmıyor. Türkiye dahil dünyada ismini sık sık duymaya başladığımız NFT’ler, sanatın yeni bir boyutunu temsil ediyor tahminen de.
Yüklü olarak bu yapıtların alım satımı için özel olarak oluşturulan pazar yerlerinde satılan NFT’ler, ayrıyeten ferdî olarak da el değiştirebiliyor. Bunun yanı sıra yurtdışında birtakım müzayede konutları de sanat dünyasının karşılaştığı bu dönüşümden geri kalmamak için NFT satışlarına başladı bile. Dünyanın önde gelen müzayede konutları Christie’s ve Sotheby’s üzere birçok kuruluş, koleksiyonlarına artık NFT’leri de eklemiş durumda.
NFT’ler kripto paraların yerini alabilir mi?
Sanat dünyasının geçirdiği bu dijitalleşme, çeşitli alanlarda da birçok tartışmanın kaynağı aslında. Birtakım sanatkarlar, NFT’leri benimseyerek kendi yapıtlarını NFT olarak satışa çıkarmaya başlarken, daha klasik olanlar ise bu yeni sanat kısmını yüzeysel ve saçma olarak tanımlıyor. Esasen sanat sahipliğinin yeni bir kapısı olan NFT’ler, fiziki bir tabloya yahut heykele sahip olmaktan pek farklı değil. Satılan bir NFT yapıtı her ne kadar internet ortamında bulunsa ve öteki kullanıcılar tarafından görüntülenebilse de, NFT sahipleri için bu değerli değil.
Bazıları tarafından 2017’de kripto para ünitelerinin en popüleri Bitcoin’in 20 bin doları görmesiyle popülerliği artan dijital paralara rakip olarak görülen NFT’ler, kripto paralarla birebir seviyede talep görmüyor. Kripto paralar, en temel seviyede insanların yatırım yapabilecekleri ve kâr edebilecekleri bir varlık sınıfı. Kimileri, kripto paralar ile -özellikle yüksek artışlar kaydeden Bitcoin ve Ether- yaptıkları yatırımı kısa müddetli tutup para kazanmaya bakarken, kimileri ise kripto paraların “internetin yeni parası” olduğu inancıyla yatırımını uzun vadeli tutuyor. Halihazırda volatil olan bu piyasadaki artış yahut düşüş eğilimlerini yatırımcılar gün be gün takip ediyor ve bu hareketlere nazaran durum alıyorlar. Yani bunu, tahvil, pay senedi yahut altın yatırımı üzere düşünebilirsiniz.
Finansal araç olarak görülmüyor
Gerçekten bu noktada kripto para ünitelerinden ayrışan NFT’ler ise bir finansal araç olarak görülmüyor. Evet, tahminen x fiyattan satın aldığınız bir NFT’yi haftalar yahut aylar sonra aldığınız fiyatın çok daha üzerinde satabilirsiniz lakin NFT’lerin kripto paraların tersine hudutlu bir arzı yahut bir enfl asyon oranı yok. Kriptolar paraya daha yakın bir pozisyonda, NFT’ler ise daha çok yüksek meblağlar harcanarak sahip olunan lüks eşyaları anımsatıyor. Başta varlıklı kimseler olmak üzere çok sayıda alıcı bulan NFT’ler her ne kadar alım-satımı blok zincir üzerinden yapılsa ve yepyeniliği bu yolla doğrulansa da kripto paralardan farklı bir gayeye hizmet ediyor. Kaydı blok zincir üzerinde tutulan NFT’ler, bu sayede sanatkarların müzayede meskenlerini ortadan çıkararak, direkt alıcılara ulaşmasını ve satılan yapıtlardan kurul alabilmesini sağlıyor. Örneğin yaşayan en değerli ressam pozisyonundaki İngiliz sanatçı David Hockney’nin 2018 yılında 90,3 milyon dolara el değiştiren bir yapıtı vardı. Ama sanatçı bu satıştan hiçbir hisse almadı zira tıpkı fotoğraf, 1972 yılında 18 bin dolara satılmıştı. NFT de ise dijital sanatkarlar, devam eden satışlardan da değişen yüzdelerde hisseler alabiliyor.
Her şey 2014 yılında başladı
NFT’lerin tarihi, esasen şimdi bu tabirin var olmadığı 2014 yılına dayanıyor. Kevin McCoy isimli bir sanatçı, 2 Mayıs 2014 tarihinde kendisi üzere öteki bir kodlayıcı olan Anil Dash ile Quantum ismindeki birinci NFT’yi oluşturdu aslında. İkili, dijital sanatkarların oluşturdukları yapıtları dijital ortamda satabilecekleri, takip edebilecekleri ve telifine sahip olabilecekleri bir sistemin hayaliyle bu projeyi gerçeğe dönüştürdü. Sekizgen bir formun animasyonu olan Quantum NFT’sini oluşturduktan sonra New York City’deki New Museum’da bir küme sanatsevere “dijital sanatın paraya çevrilebileceğini” anlatan McCoy ve Dash, o gün alaycı bir yaklaşımla karşılandı. Ama bu fikir kripto yazılımcılarından dayanak buldu ve NFT, vakit içinde bugünkü halini aldı. Kelam konusu eser, geçen aylarda 1,4 milyon dolara satıldı. Artık Alibaba ve Facebook üzere dijital teknoloji devlerinin de ilgisini çeken bu teknoloji için yeni pazaryerleri oluşturulmaya başlandı. Hatta Ethereum blok zinciri tabanlı bir NFT pazarı olan OpenSea, ağustos ayının son haftasında 1,14 milyar dolarlık haftalık süreç hacmine ulaştı.
NFT piyasası da dolandırıcılık riskleri sunuyor
Kripto paralardan alışık olduğumuz dolandırıcılık riskleri NFT pazarında da mevcut. Her ne kadar alım-satımı güvenilirliğiyle bilinen blok zincirler üzerinden yapılsa da milyon dolarların döndüğü bu piyasaya dolandırıcılar da gözünü dikti.
Geçen haftalarda İngiltere’de bir bilgisayar korsanı, dünyaca ünlü sokak sanatkarı Banksy’nin resmi internet sitesi üzerinden bir NFT müzayedesi düzenleyerek 244 bin sterline sanatkara ilişkin olmayan düzmece bir eser sattı. Banksy grubu, BBC’ye yaptığı açıklamada sanatkarın hiçbir yapıtının bir NFT müzayedesinde yer almadığını söyledi. Dolandırılan Banksy hayranı ise dünyaca ünlü sanatkarının birinci NFT’sini satın aldığını sandığını söyledi. Twitter’dan kendisine gelen bildirilerle dolandırıldığını fark eden ve ismini vermek istemeyen 30 yaşındaki mağdur, itinayla hazırlanmış bir dolandırıcılığın kurbanı olduğunu tabir etti.
NFT, sanat dünyasında telif kurallarını tekrar yazıyor
Çoğumuzun bildiği üzere Kentçizer Tarık Tolunay’ın karantina sürecinde tamamladığı ve Eminönü, Tarihi Galata Köprüsü ve Karaköy’ü resmeden ‘Pandemi’ yapıtı Blockchain ile imzalanarak geçtiğimiz günlerde yaklaşık 20 Ether’e (36.000 dolara) İranlı bir koleksiyonere satıldı. Ve bu satış Türkiye’den yapılan birinci büyük çaplı NFT satışları ortasında yer aldı. Kimine nazaran elimizde tutamadığımız, duvara asamadığımız bir fotoğraf için para vermek gereksiz bir hareket fakat Tarık Tolanay’a nazaran yaşanan bu algı sorunu yakın vakitte yok olacak. “NFT aslında yalnızca biçimsel bir değişiklik” diyen Tolunay, bu bahse şöyle yaklaşıyor: “İnsanoğlu mağara periyodunda fikirlerini duvarlara işledi, sonraki yüzyıllarda kağıtlara çizdi, taşlara işledi bu fikirlerini ve heykeller yaptı. Böylece kelamını, yapıtını bıraktı ve kalıcı olmaya çalıştı. Sonrasında matbaa icat oldu ve matbaalar üzerinden fikirlerini çoğaltma ve öteki insanlara ulaştırma imkanına kavuştu. Bu bir irtibat biçimi ve bağlantı biçimine çok takılmamalıyız. Kıymetli olan yani ana hedef beşerler ortası bağlantı. Mecralar değişir. İrtibatın biçimi değişir. Ancak fikri olan birinin başka insanlara ulaştırma eforu bitmez. Bunu duvar üzerinden de yapabiliriz, kağıt üzerinden de yapabiliriz. Bugün ise internet üzerinden daha da yeni teknoloji olan Blockchain üzerinden yapabiliriz.” NFT, erişilebilirlik ve ekonomik kazanım manasında da sanatkarlara farklı avantajlar sunuyor. Blokchain üzerinden imzalanan yapıtın üçüncü şahıslara geçmesi durumunda sanatkarın telif hakkı baki kalıyor. Eser her el değiştirdiğinde ya da farklı alanlarda kullanıldığında bu hak geçerli oluyor. Telif boyutu ile ilgili olarak, “Sanat piyasası ve telif dünyası kuralları yine yazılıyor ve bu matematik üzerinden tekrar şekilleniyor ve yanlışsız bir yoldun ilerleniyor” diyen Tarık Tolunay, şu bilgileri paylaşıyor: “Siz yapıtın içine yani DNA’sına imzanızı atıyorsunuz. Blockchain’de benim sahipliğim yüzbinlerce bilgisayar tarafından tescillenmiş oluyor. Böylece yapıtınız farklı emelle kullanıldığında da ispat etmek manasında zorluk yaşamıyorsunuz.”
Şu anki sisteme nazaran daha adil işliyor
Kentçizer Tarık Tolunay, yapıtının Blockchain üzerinden satılmasını sanatın bedelinin ispatlanması manasında da değerli buluyor. Bu satışla Fractal İstanbul’un bedelinin de günlük hayatta ispatlanmış olduğunu kaydeden Tolunay, “Benim adım da dijital sanat dünyasında bir yere oturmuş oldu. Bu gurur verici bir şey” diyor. NFT’nin sanat dünyasını olduğu üzere pek çok dalı etkileyeceğini düşünen Tolunay lakin her şeye karşın bu değişim konusunda temkinli olunması gerektiğini de savunuyor. NFT’nin şu anki sisteme nazaran daha adil işlediğini kaydeden Tolunay, “Ama bunu kutsal bir kurtarıcı olarak görmemek lazım ya da bir ihtilal olarak nitelendirmemek gerekir. Sanat dünyasında şu an kullanmakta olduğumuz, aksayan tarafl arı olan sistemi düzeltebilir. Ancak gerçek hayatta bunun nasıl şekilleneceğini önümüzdeki günlerde göreceğiz” diyor
Türkiye’de NFT
Türkiye’de de çeşitli sanatkarların yanı sıra futbol kulüpleri, şefl er, gazeteciler ve muharrirlerin da ortalarında yer aldığı NFT piyasasında satışlar arttı. Kentçizer Tarık Tolunay’ın Pandemi isimli yapıtını NFT olarak satması, Türkiye’de NFT tarihinin birinci dönüm noktası. Tolunay’ın bu atağıyla Türkiye’den birinci kere bir sanat yapıtının dijital olarak satışı gerçekleşmiş oldu. Tolunay’ın akabinde gazeteci Cüneyt Özdemir’in NFT olarak satışa çıkardığı bir Twitter paylaşımı, 10 bin dolara alıcı buldu. Özdemir, bu satıştan elde ettiği geliri Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışladı. Kripto artist olarak bilinen Murat Pak ise NFT olarak en çok satış yapan ikinci sanatçı pozisyonunda. Toplamda 268 farklı sanat yapıtı NFT dünyasında toplam 1 milyon dolara satılan Pak için kripto dünyasının en değerli sanatkarı tarifi yapılıyor. Bunun yanı sıra Zeynep Bugay da edebiyat dünyasından NFT’ye giriş yapanlardan. Bugay’ın fantastik stilde kaleme aldığı Proti Adası’nın Esrarı kitabının çıkış hikayesi olan ve kitapta yer almayan “Anne” isimli hikayesi, NFT dünyasında 12 bin 400 dolara alıcı buldu. Böylelikle Bugay, Türk edebiyat dünyasında bir prensip imza attı. Ancak NFT’nin Türkiye’deki gelişimi burada bitmiyor. Geçtiğimiz günlerde futbol kulübü Galatasaray, kurucusu Ali Sami Yen ile başlayarak dönem boyunca kulüp tarihinin değerli olaylarını vurgulayan bir koleksiyonu piyasaya süreceğini açıkladı. Türkiye’de NFT’nin en enteresan olaylarından birisi de gastronomi dünyasından geldi. Neolokal kurucu şefi Maksut Aşkar, kendi yemek tanımlarını NFT olarak satışa sunmaya başladı.
NFT’ler bir balon değil, yeni tüketici sınıfı için yeni bir ‘dijital gösteriş’ aracı
CoinShares CSO’su Meltem Demirörs
ABD merkezli dijital varlık idaresi şirketi CoinShares stratejilerinden sorumlu üst seviye yöneticisi Meltem Demirörs de NFT sahiplerinden. Başka yandan sıkı bir kripto para savunucusu da olan Demirörs, birtakım klasik finans temsilcilerinin tersine, NFT’lerin bir balon olduğu görüşüne katılmıyor. Bunun bilakis Demirörs, tıpkı kıymetli mücevherler yahut spor otomobiller üzere NFT’leri halihazırda görülen dijitalleşmeye paralel olarak ortaya çıkan yeni tüketici sınıfı için bir “dijital gösteriş” aracı olarak tanımlıyor. “NFT’ler bir balon mu? Hayır, esasen varlık bir balondur” diyen Demirörs, “Tarihte birinci sefer dünya genelindeki yetişkinlerin yüzde 1’inden fazlası milyoner olmuş durumda. Bu da 56 milyon milyoner demek ve bu bireylerin toplam net servetleri 158 trilyon dolara eşdeğer” açıklamasını yapıyor. NFT’lerin kripto paraların doğuşuyla şekillenen yeni tüketici sınıfı için bir statü sembolü olduğunu belirten Demirörs, ayrıyeten NFT’lerin “parçalanabildiğini” yani sahipliklerinin paylaşılabildiğini ve blok zincir üzerindeki finansal piyasalarda teminat olarak kullanılabildiğini söylüyor. Demirörs, şu yorumu yapıyor: “Lüks eserlere yönelik devasa bir global piyasa var. NFT’ler de yeni tüketici sınıfı için bir gösteriş aracı/statü sembolü lakin varlık ve statüye yönelik klasik piyasaların tersine, NFT’ler herkese açık ve doğrulanabiliyorlar. JPEG’lere milyon dolarlar harcamak yerine açlık meselesini çözmemiz gerektiğini söyleyenler, lütfen sanat tüccarlarına bakın. Beşerler, bir yağlıboya tablo için 200 milyon dolar harcıyor. Pekala, dijital bir fotoğraf için 2 milyon dolar harcamak hangi açıdan daha suçma oluyor?”
Kullancıların sahibi olmadıkları bir eser için NFT oluşturmaları tehlike yaratıyor
Akdoğan-Uslaş Avukatlık Ofisi Ortağı Avukat Alper Akdoğan
Sanat kapsamında NFT’lere yönelik tartışmalar sürerken bir yandan da bu eşsiz dijital varlıkların yasal düzenleme boyutunda hala kapsama alınmaması, hem eser sahipleri hem de alıcılar için çeşitli sıkıntılar oluşturmaya devam ediyor. Sahip olduğunuz bir NFT yapıtının yepyeniliği doğrulayabilseniz dahi bu yapıtı satın aldığınız pazar yerlerinde çeşitli dolandırıcılık faaliyetleriyle karşılaşabiliyorsunuz. Bu açıdan kripto para ünitelerine benzeyen NFT varlıkların telif hakkının dijitalleşmesi konusunda da kıymetli bir tartışma yarattığını söyleyen AkdoğaniUslaş Avukatlık Ofisi Ortağı Avukat Alper Akdoğan, NFT’leri fotoğraf, görüntü, ses üzere dataların URL adresleri üzerinden eşsiz ve değiştirilemez jetonlara işlenmesi olarak tanımlıyor. “Bu sayede atılan birinci tweet için NFT oluşturulabileceği üzere yepyeniliği doğrulanan sanat yapıtları için de NFT oluşturulabilmesi mümkün hale gelmektedir” diyen Akdoğan, NFT’lerin yapıları gereği dijital sanat yapıtlarının blok zincir teknolojisiyle inançlı bir halde saklanmasının, dijital sanat yapıtları için bir nevi “kripto bandrol” oluşturularak telif hakkı sahibinin belirlenebilmesini sağladığını söylüyor. Böylelikle yapıtın yaratıcısına ait kayıtlar korunabiliyor ve eser sahibinin telif hakkı sahipliğinin kanıtlanması için de bir imkan sağlanıyor.
“NFT alıcısı yapıtın telif haklarına sahip olmuyor”
Telif hakkının fakat NFT üzerine telif hakkı konusu olabilecek bir yapıtın işlenmesi ile kelam konusu olduğunu belirten Akdoğan, bunun için de yapıtın yepyeni ve özgün olması gerektiğini vurguluyor. Sanat yapıtlarının NFT halini alması ve burada öne çıkan dijital telif haklarıyla ilgili ise şu değerlendirmeyi yapıyor: “NFT pazaryerlerinde çoğunlukla diğerlerine ilişkin eserler için NFT oluşturulmakta ya da sanatkarlar kendi yapıtlarını NFT formatına dönüştürmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken birinci nokta NFT alıcısının, satış mukavelesinde açıkça kararlaştırılmadığı sürece, NFT üzerine işlenen yapıtın telif haklarına sahip olamamasıdır. Bu durumda NFT alıcısı, satın aldığı jetona işlenen yapıtın dijital kopyası üzerinde ticari maksatlı olmamak üzere, münhasır olmayan kullanım hakkına sahip olmaktadır. Türk hukukuna nazaran, eser sahibinin mali haklarını devredebilmesi için bu bahiste 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu (FSEK) uyarınca geçerli bir mali hakların bölümü kontratı yapılmalıdır. Eser sahibi NFT satışlarında telif haklarını koruduğu için, sonraki NFT satışlarından FSEK 45. husus uyarınca hisse alabilir. Bu kapsamda NFT pazaryerleri, eser sahibi için telif hakkı takibini kolaylaştırmaktadır.”
Telif hakkı düzenlemeleri gereksinimi doğuyor
Buna karşılık NFT sahibinin, NFT üzerindeki hakları konusunda birtakım sınırlamaları bulunduğunu söyleyen Akdoğan, NFT üzerine işlenen datanın herkes tarafından görüntülenebildiğini ve NFT sahibinin bu linkin erişimini kapatamadığını anlatıyor. Bu kapsamda Akdoğan’a nazaran, kelam konusu datayla bir bağı olmayan üçüncü şahısların “maliki olmadığı bir eser ismine çarçabuk NFT oluşturulabilmesi ve süratli NFT yatırımları yapabilmesi telif hakkı bakımından değerli bir tehlike” oluşturuyor. Akdoğan, NFT’lerin alınıp satıldığı dijital pazaryerlerinde gerçekleştirilen NFT yatırımlarının, bu sürecin denetlenmesini epeyce zorlaştırdığını ve eser sahibinin telif haklarının çarçabuk ihlal edilebilmesine yol açtığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Buna karşılık, dijital piyasalarda telif hakkı ihlaline yönelik engelleyici yahut kısıtlayıcı bir karar bulunmadığından, NFT dolandırıcılığına ve telif hakkı ihlallerine yönelik problemlerin nasıl çözüleceğine dair kesin bir görüş yoktur. Kripto para piyasalarına yönelik rastgele bir regülasyon olmadığı üzere, NFT pazaryerlerinde gerçekleştirilen dolandırıcılığa ve telif hakkı ihlallerine yönelik yasal düzenleme de bulunmamaktadır. Facebook, Alibaba üzere büyük dijital platformların NFT pazaryerleri oluşturmasının akabinde dijital piyasalarda telif hakkı düzenlemeleri kaçınılmaz hale gelmiştir.”
AB düzenlemeleri Türkiye’ye de yansıyacak
Avrupa Birliği’nde 7 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe giren Dijital Tek Pazarda Telif Hakkı Direktifi, Birlik genelinde bütüncül bir telif hukuku düzenlemesi hazırlanacağının sinyallerini vermişti. Türkiye’de şimdi NFT kapsamında rastgele bir regülasyon bulunmuyor ancak Akdoğan, AB’de kabul gören bir düzenlemenin, Türk hukukuna da yansımaları olmasının kaçınılmaz olacağını vurguluyor: “O vakte dek, mevcut kanunlar ve bilhassa FSEK kararları çerçevesinde uyuşmazlıkları gözden geçirmek gerekecektir. Hukukun gelişen teknolojiye entegrasyonunu sağlamak emeliyle dünya standartlarında bir dizi yasal düzenlemenin en kısa müddette yapılmasının gerekliliği ortadadır.”
En değerli birinci 10 NFT
Yaygın olarak NFT pazar yerlerinde ve yeni yeni müzayede konutlarında satılan bu dijital eşsiz varlıklar, ferdî satışlar yoluyla da milyon dolarlara alıcı buluyor. Şimdiye kadar satılan en pahalı NFT’ler listesinde, rastgele olarak oluşturulan ve hatta Ethereum blok zincirinde satışa sunulan birinci NFT’ler ortasında, ABD’li oyun şirketi Larva Labs’den Matt Hall ve John Watkinson’ın oluşturduğu CryptoPunks çoğunluğu oluştururken, bağımsız sanatkarlardan Edward Snowden’a birçok NFT akıl almaz fiyatları satılmış durumda:
1. EVERYDAYS: THE FIRST 5000 DAYS
Mike “Beeple” Winkelmann tarafından oluşturulan “Everydays: The First 5000 Days” isimli NFT, Christie’s müzayede konutunda 69.3 milyon dolara alıcı bularak şimdiye kadar satılan en değerli NFT pozisyonunda. Vignesh Sundaresan tarafından satın alınan kelam konusu eser, sanatkarın mesleği boyunca oluşturduğu 5 bin yapıtın bir kolajından oluşuyor.
2. CRYPTPPUNK#7523
Pikselleşmiş yüzlerden oluşan NFT’lerden biri olan CryptoPunk #7523, CryptoPunks yapıtları ortasında COVID-19 periyodunu yansıttığı için özel bir yere sahip. Müzayede meskeni Sotheby’s’de 11,8 milyon dolardan satılan yapıtın yeni sahibi Shalom Meckenzie, “Bu eser COVID-19 devrini ve NFT’lerin popülerleşmesini simgelediği için satın almak istedim” diyor.
3. CRYPTPPUNK#7804
Figma isimli yazılım şirketinin CEO’su Dylan Field, mart ayında 7,5 milyon dolara sattığı CryptoPunk #7804 ile NFT tarihinin en değerli üçüncü satışını yapmış durumda. Kelam konusu eser, piposu ve şapkası olan tek CryptoPunk yapıtı.
4. CRYPTPPUNK#3100
CryptoPunk 3100, tekrar mart ayında 7,51 milyon dolara alıcı bulan ve başında bir saç bandı olan tek CryptoPunk yapıtı.
5. CROSSROAD
Yeniden Mike Beeple Winkelmann tarafından oluşturulan CROSSROADS görüntü yapıtı, ABD eski lideri Donald Trump’a bir tenkit niteliği taşıyor. 6,6 milyon dolara alıcı bulan eser, 2020 ABD seçimlerinin sonucunu, yani Trump’ın seçimleri kaybını temsil ediyor.
6. OCEAN FRONT
Justin Sun tarafından satın alınan öbür bir Beeple yapıtı Ocean Front, esasen iyi bir hedefe hizmet etti. Bu NFT satışından elde edilen 6 milyon dolar, iklim değişikliği gayretinde çalışmalarda bulunan Open Earth Foundation’a bağışlanmış.
7. CRYPTOPUNK#5217
Başında bir bere ve boynunda altın bir zincirle resmedilen CryptoPunk #5271, temmuz ayında 5,44 milyon dolara satıldı.
8. WORLD WIDE WEB KAYNAK KODU
Dünya çapında ağ, daha sık bilinen ismiyle World Wide Web’in (WWW) kaynak kodunun yaratıcısı Sir Tim Berners-Lee de NFT dünyasına adım atarak, yepyeni kodun sanatsal bir temsilini Sotheby’s’de satışa çıkardı. Kimi kritikler, kodun satışının internetin merkeziyetsizliğine muhalif olduğunu savunurken, 5,4 milyon dolara alıcı bulan NFT, “This Changes Everything” ismiyle satıldı.
9. CRYTOPUNK#7252
Ağustos ayında 5,33 milyon dolara satılan CryptoPunk #7252 de tanınan CryptoPunk yapıtları ortasında.
10. STAY FREE
Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) muhbiri olarak dünya gündemine oturan Edward Snowden da nisan ayında NFT dünyasına giriş yaptı. NSA’in ABD’de birçok kişinin telefon kaydını dinlediğine yönelik bir metnin üzerinde Snowden’ın siluetinin bulunduğu eser, 5,27 milyon dolara satıldı.
Dünya