Güldağ: Sohbete direkt piyasalardan girelim. Artık de ABD tahvillerinin uzmanı olmaya başladık. Zira direkt kurları etkiliyor. 7.78’e geldik. Oradan da bir dönüş oldu… Ağaoğlu: Kurdaki hareketlilik kıymetli ölçüde Amerika’daki 10 yıllık tahvillerde faiz yükselişi var. Güldağ: 1.45-1.50 ortasına bir yere gelir demiştin geçen sohbette…
Ağaoğlu: Oraya kadar bir yükseliş bekliyorum. Üzeri artık öbür bir periyoda geçtiğimizin işareti olabilir demiştim. Fikirlerimi koruyorum. Üzerine çıktık evet lakin kalıcı hale geçtik mi dersen, 1-2 haftalık kapanışlara bakmamız gerekiyor. Şayet orada bir kalıcılık kelam konusu olursa yeni bir trend değişikliğinden kelam edeceğimiz günlere geleceğiz. Lakin olağan şartlar altında emtia tarafında değerli bir enfl asyon baskısı var. Yalnızca gelişen ülkelerde değil, gelişmiş ülkelerde de kelam konusu bu. Petrol fiyatının geçen sene 25-30 dolarlardan şu anda 67-70 dolarlara gelmiş olması… Bilhassa endüstriyel metal tarafında bir düşünce yahut bakır tarafında kıymetli yükseliş yaşanıyor.
Güldağ: Bütün emtia fiyatlarında artış var. Ziraî emtiadan metallere. Ve gerçek bölümü tabir yerindeyse canından bezdirmiş durumda. İSO Lideri Erdal Bahçıvan ‘tahammülleri zorluyor’ diyordu. Dertler azalacağına büyüdü…
Ağaoğlu: Geçen yıldan bu yana neredeyse yüzde 100’ün altında artan yok. Hepsi enfl asyon beklentilerinde bozulmayı, enfl asyon beklentisindeki bozulma da Amerikan tahvil faizlerini vuruyor.Fed ya da başka para otoritelerinin müdahalesinden öte beklentilerle ilgili…
Güldağ: Amerikan 100 yıllıklarının getirisindeki üst tırmanış da çok süratli oldu…
Ağaoğlu: Çok süratli olduğu için de likidite biraz azaldı. Likiditenin az olduğu bir ortamda da hareket çok sert olmaya başladı.
Güldağ: Biraz durulma var fakat…
Ağaoğlu: Yavaş yavaş o piyasanın da, bizim piyasanın da bir istikrara kavuşacağını düşünüyorum. Hatta bir düzeltme gelecektir diye bekliyorum. Zira bu cins şoklar endişeyle yapılan hareketlerdir. O kaygının kendini dinginliğe bıraktığı ortamda da fiyatlar kimileri için fırsat haline gelmeye başlıyor.
Güldağ: Yani şu anda yaşanan bir düzeltme hareketi…
Ağaoğlu: Evet ve bu düzeltmenin de bir düzeltmesi gelecek diyeyim. Amerikan 10 yıllık tahvil getirisinin 1.20-25’lere kadar gerilediğini de göreceğiz diye iddia ediyorum.
Güldağ: Şubat başındaki düzeyi oydu. Ya onun altı? Zira geçen sene bu sıralar 0.50 civarındaydı…
Ağaoğlu: 1.20 seviyesinin altına inmesini beklemiyorum.
Güldağ: Bu piyasalara büyük bir coşku verir mi?
Ağaoğlu: Hayır. Kulağına kar suyu kaçtı artık piyasaların. 1..60’lara gelen faizler 0.47’lerden başladı geçen sene mart ayında. Onun da bir düzeltmesine, bir sakinleştiği periyoda geliriz. Fakat önümüzdeki 6 ay içinde 1.20’nin altına inmediği durumda artık yavaş yavaş enfl asyon daha fazla öne çıkacak. Faiz ortamının daha üstte oluşması piyasaların genel kabulü haline gelecek.
Güldağ: Bizi kötü vurdu fakat… Tam karşıt dolarizasyon senaryosu tutacak derken, yurtdışından gelen tesir yine başları karıştırdı. Tedirginlik boyutu büyüdü…
Ağaoğlu: Gelişen ülke piyasalarını vuracak diye düşünülüyordu esasen. Lakin bizdeki hareketin büyük bir kısmı, bir kısmı yurtdışından geldi, bir kısmı da yurtiçinden geldi. 7.78 bence çok reaksiyon bölgesiydi. Artık makule geri dönüyoruz. 7.7450 yüzde 50’lik bir düzeltme. 8.58’den 6.90’lara hareketin yüzde 50’lik düzeltmesi. Son derece sağlıklı bu.
Güldağ: Kurun bu oynaklığı ile faiz siyaseti ile ilgili birtakım beklentiler oluştu piyasada… 18 Mart’taki Merkez Bankası toplantısında faizin artırılmasını bekleyenler arttı. Merkez üzerinde baskı var. 25 baz puan diyen var, 50, 100, 300 diye devam ediyor. Fakat artık bu düzeltme hareketi ve perşembe günü yapılan Amerikan tahvil ihalesinin sakin geçmesi Merkez üzerindeki baskıyı hafifl etir…
Ağaoğlu: Ben faizi artırmanın rastgele bir sorunu çözeceği noktada olduğumuzu düşünmüyorum. Yani yüzde 8’lerdeyken faizin artmasını yanlışsız bulan birisi olarak şu anda yüzde 17 siyaset faizinin bize kâfi olduğunu düşünüyorum. 18’e çıksa ne değişecek diye baktığımızda, çok fazla bir şey değişmeyecek. Hatta birtakım yatırım bankaları bu bahiste rapor yazdı diye bu türlü bir şey yapıyorsanız şayet biraz da onların eline koz vereceksiniz demektir.
Güldağ: Yüzde 100 katılıyorum…
Ağaoğlu: Bugün 100 isterler yarın 300 isterler…
Güldağ: Ancak Merkez Bankası’nın sağladığı inancı de kaybetmemesi lazım. Alışılmış, bugün genel olarak para siyaseti ile birlikte ve giderek daha da çok maliye siyasetlerinin kıymetli hale geldiği bir noktadayız. Cuma günü de ekonomik ıslahat paketi açıklanıyor.
Ağaoğlu: Bu noktada, bir siyaset bileşeni olarak Merkez Bankası’nın katiyen ne diyeceği çok kıymetli ancak onun ötesinde, siyaset idaresinin ‘sağlam ve derli toplu bir paketle ben yola devam ediyorum’ demesi 100 baz puanlık faiz artışından daha değerli olacak.
Güldağ: Merkez haftaya faiz artırmaz ise ne ileti verebilir?
Ağaoğlu: Faiz artırmadığı toplantıda söylemişti: ‘Uzun vadeli yüksek faiz siyasetine devam edeceğiz’ cümlesi vardı. O cümleyi muhafazaya devam ettiği sürece, faiz artırmaktan daha değerli olacaktır.
Güldağ: Bu cümle yüzde 17 faizin raf ömrünü bir mühlet daha uzatır mı?
Ağaoğlu: Siyasetlerin gerisinde durulması da değerli. Hatırlarsan 15 Mart-15 Nisan periyodunda bir ıstırap yaşayacağız demiştim. O ıstırapları yaşamaya başladık. Majör bir trend değişikliği olup olmadığını anlamak ismine nisan sonunu bekleme taraftarıyım. Düzeltmelerin sağlıklı olduğunu, bir ölçü geriye çekileceğini, hatta 7.35-7.45’lere gerileyeceğini ve orada biraz yataya geçeceğini düşünüyorum.
Güldağ: Bu sohbetlerde daima şunu ayırıyoruz: Merkez Bankası’nın yapması gereken ve yapacağı… Ne yapması gerektiğine ait düşünceni söyledin. Gerekçeni de, yurtdışındaki harekete karşı Merkez Bankası’nın akıntıya karşı kürek çeker üzere hareket etmesi mümkün değil diye açıklamıştın. Şimdi Merkez’in alıma geçeceği düzeyin uzağındayız. Faiz artırımı da boşa atılmış bir kurşun haline gelebilir bu hareket sürerken.Ama piyasa artıracağı kanaatinde…
Ağaoğlu: Uzun vakitten beri birinci kere piyasadan farklı düşünüyorum. İşsizlik sayıları ortada…
Güldağ: Bilhassa atıl iş gücü oranı olarak açıklanan dataya bakarsan. Yüzde 30’a vurdu… Ağaoğlu: Bu ortamı, yurtdışındaki emtia fiyatlarının lakin bilhassa petrol fiyatlarının hareketi ile birlikte ele alınca, Türkiye üzerine gelen fiyat baskısı aslında birtakım ekonomist arkadaşlarımla çok uyumlu olamıyorum. Nedeni de yüzde 8-8.5’lik o inanılmaz kredi genişlemesinin olduğu periyotta biz fevkalade bir talep artışından kaynaklı enfl asyon yarattık. Bunu biz kendi faizimizle düzletebilirdik, evet o gün o faizi artırmamız lazımdı. Lakin bugüne geldiğimizde var olan enfl asyon baskısı Türkiye içindeki talep artışından kaynaklanmıyor. Bu sefer yurtdışından gelen bir az istikametli enfl asyon baskısı var. Ve bu az taraflı enfl asyon baskısını da biz faizle yönetemeyiz.
Altında şimdilik tabana geldik, ABD’de vatandaş ‘hisse’ diyor
Güldağ: Altınla ilgili çok fazla soru var. Altın ve de yoldaşı gümüş nereye gerçek gidecek? Ve genel olarak emtiada ne beklersin?
Ağaoğlu: Konvansiyonel tarafta, emtia bloğunda ben bir düzeltme periyodunda olduğumuzu düşünüyorum. Şu anda radikal hareketler gümüş ve altında oldu. Platin biraz daha direndi bunlara pahalı metaller tarafında. Gümüşte hala daha majör bir kırılma olmadı. 23.50’ye gitseydi ben majör bir kırılma olurdu diye bekliyordum ya da düşüş. Gümüş bayağı dirençli çıktı. Gümüşün bu sert düşüş sırasında gördüğü en düşük düzey 24.83. Oradaki hareketin yavaş yavaş sona erdiğini düşünüyorum.Ama en çok da altından ötürü…
Güldağ: Altında 1690 dolarlara geliriz demiştin…
Ağaoğlu: Hatta 1670’lere kadar geldik. Sonra salı günü 1720’lere kadar olan bir hareket yaşadık. Bu düzeltmede şimdilik bir tabana geldiğimizi, buradan tekrar bir hareket olacağını ancak bunların 1760-65 düzeyini aşacağını hiç zannetmiyorum.
Güldağ: Aşarsa?
Ağaoğlu: Aşarsa altında taban göründü, daha bir şey yok demektir. Lakin aşamazsa 1615-1635’e kadar son bir düşüş hareketi daha olabilir. Ondan sonra altındaki düşüşün yavaş yavaş sona ereceğini düşünüyorum.
Güldağ: ABD tahvillerinin tesiri var mı?
Ağaoğlu: Faizdeki getiri yükselişini mantıklı olarak açıklıyoruz lakin beklentilerde majör bir değişiklik yok üzere görünüyor. Çünkü ABD’de 1.9 trilyon dolarlık paketten para alacak olanlara soruyorlar: Ne yapacaksın bu parayı diye? ‘Hisse senedi alacağız’ diyorlar…
Güldağ: Yahut Bitcoin’e girecek….
Ağaoğlu: Olabilir… Şaşırtan bir biçimde kripto paralar kendilerine farklı bir dünya yarattılar. Onlar faizlerle ilgilenmiyorlar, daha fazla iştirakçiyi cezbediyorlar. Kaldıraçlı oranlar herkesin güzeline gidiyor. Bir an evvel köşeyi dönmek isteyen insanların oranı daha da fazla…
Güldağ: Kimileri da demir-çelik üzere emtiaya giriyor. Bunların borcu-harcı yok galiba… Ağaoğlu: ‘Borcumu ödeyeceğim’ diyenler her vakit olduğu üzere öncelikli. Lakin ‘nereye yatırım yaparsınız’ sorusuna verilen cevap pay senedi olmuş. O yüzden piyasaları ürkütecek, kıracak, dökecek bir değişim şimdi daha görülmüyor. Genel algının majör olarak kırılıp dökülmediği ortamda bu düzeltmelerden sonra toparlanmaların geleceğini düşünüyorum. Yani altında 1690’dan da gelmiş olabilir, 1635’ten de olabilir bu. Gümüşte keza 23.50’den de olabilir ikinci son yahut üçüncü son düşüşü. Yani ben onlara ABC dalgası diyorum başımda. O düzeyden döndüğümüz takdirde orada bir toparlanma olacak. Artık burada gram altın ve ons altın olarak ayırmak lazım. Ons düşmesine karşın teknik olarak gram altında düşüş sonlu kaldı. Şu anda ons olarak konuşuyorum. TL tarafında yani gram altın tarafında, kuru da dahil etmek lazım bu denkleme. 1630 ya da artı-eksi 10 kuruşluk bir bantta dolar-TL olduğunda altının bu sene için tabanlarını görmüş olacağını düşünüyorum. Şayet oraya gelirse daha fazla bir düşüş, hem gram altın hem de ons tarafında beklemiyorum. Güldağ: Bu noktada , geçen bir banka şubesinde müdire hanımla sohbet ederken ‘Altın yükselecek mi tekrar’ diye sordu. Ben de ‘neden sordunuz’ dedim. Birtakım şirketlerimizin gelip, fiziki olarak altın aldıklarına şahit oluyoruz son dönemde’ dedi. Külçe altın alıyorlarmış. Fizikî olarak. Genel bir eğilim midir, o bölgeye has bir gelişme mi bilmiyorum. Fakat bir hareketlilik var. Kulağımızın bir kenarında bulunsun.
Abidin Paşa’nın ‘Hava Oyunları’ kitabını okuyunuz
Güldağ: Ağır biçimde halka arzlar bekleniyor bu sene. Bu süreç sermaye piyasasını hatta gerçek kesimi de etkileyecek. Çok iyi yönetilmesi gerekiyor. Neden bu türlü diyorum? Zira bir gelişme dikkatimi çekti. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği geçen açıkladı: 2019’un tamamında 11 bin 815 kredi kullanan hesap var ve hacim 2.8 milyar TL. 2020’nin birinci 9 ayında ise hacim 5.8 milyar lirayı bulmuş. Kredili hesap sayısı da 21 bin 481. Artış çok çarpıcı… Gençlerimizin aklı hepimize kâfi lakin tekrar de ‘aman dikkat’ diyorum. Kredi alıp da borsada ya da öbür bir yerde süreç yapmak büyük hüsranlara sebep olabilir.
Ağaoğlu: Benim kızım Bitcoin’i soruyor. Arkadaşları konuşuyor zira… Benden fiyat alıyor, gidiyor arkadaşlarına anlatıyor. Gençlerin ilgisi yüksek. Lakin bunun bir öbür sebebi daha var. Nerede olursanız olun, elinizdeki akıllı aygıtlarla ulaşabildiğiniz için bu piyasalara ilgi ziyadesiyle arttı. Konutta oturunca canı sıkılanlar gidip burada piyasada süreç yapmaya başladı. Türkiye’de de dünyada da durum bu türlü. Ve bu kaldıraçlı süreçler herkese ulaştığında bütün öykü daha geniş kesitlerin ilgisini çekiyor. Bu pay senetleri için de geçerli. Artık 1870 yılından bir kitapla cevap vereyim bu soruya… Kitabın ismi Hava Oyunları.
Güldağ: Abidin Paşa’nın kitabı…
Ağaoğlu: Şayet bu bahse ilgisi olan varsa kesinlikle okumalılar. Bakın 1870 yılındaki İstanbul Borsası, o vaktin önde gelen borsalarından biri. Burada konsolit denilen Osmanlı Devleti’nin çıkarmış olduğu borçlanma senetlerinin alım-satımı yapılıyor. O devir çok da gelişmiş İstanbul Borsası. Repo yapılabiliyor ve üzerine opsiyon yazılabiliyor. Opsiyona da havasını almak ya da havasını satmak ismini veriyorlar, artık de kullandığımız bu laf o vakitler için opsiyonlar için konuşulan bir şey. Borsa Zabiti’nin bir tane tavsiyesi var. Diyor ki, ‘konsollit alın-satın lakin sakın ola havasını satmayın’ diyor, İnanılmaz ziyan ettirir. Buraya gelen yeni yatırımcılar için de benim naçizane tavsiyem işin aslını öğrenmeden türeve kaçmasınlar.
Dünya