Rus gazını Almanya’ya taşıması planlanan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru çizgisi projesinde inşaat, ABD’nin yaptırım tehditleriyle bir mühlet evvel dururken Rus muhalif Alexei Navalny’nin Rusya tarafından zehirlendiğine yönelik argümanlar nedeniyle projenin tümüyle rafa kaldırılmasına yönelik memleketler arası baskı da giderek artıyor.
Kuzey Akım 2 projesi, Kuzey Akım ismi verilen ve Rusya’dan Almanya’ya 2012’den bu yana doğal gaz taşıyan boru çizgisi sisteminin genişletilmesini kapsıyor.
Toplam maliyetinin 10 milyar euro civarında olması beklenen Kuzey Akım 2 projesiyle yılda 55 milyar metreküplük ilave Rus gazının Baltık Denizi üzerinden Almanya’ya sevk edilmesi planlanıyor.
Lakin proje, güç üretiminde nükleer ve kömürden yenilebilir güce geçiş sürecinde bulunan Almanya’nın, Rusya üzere siyasi manada rakip sayılabilecek bir ülkeye güç alanında ziyadesiyle bağımlı hale getireceğine yönelik tenkitler nedeniyle daima gündemde kalmaya devam ediyor.
ABD Lideri Donald Trump, 2018’de gerçekleştirilen NATO toplantısında “Almanya tümüyle Rusya tarafından denetim ediliyor” açıklamasını yaparken, “Almanya’yı Rusya’ya karşı korumak için milyarlarca dolar harcayacağız, siz de Rusya’ya milyarlarca dolar ödeyecekseniz. Bence bu uygun değil” tabirlerini kullanmıştı.
2000’li yılların başında “hidrolik çatlatma” teknolojileri sayesinde doğal gaz üretim hacmini değerli oranda artıran ABD ise sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatında değerli bir pazar olarak gördüğü Avrupa gaz piyasasında Rusya’nın hissesini artırmasına yönelik reaksiyonunu giderek somutlaştırıyor.
Son olarak Rusya’nın tanınan muhalif isimlerinden Alexei Navalny’ın sıhhat durumunun birdenbire kötüleşerek komaya girmesi ve Batılı laboratuvarların Navalnıy’ın hudut hastalıklarıyla çabada kullanılan Novichok kümesine ilişkin bir kimyasal ile zehirlendiğini tespit etmesiyle projenin iptal edilmesine yönelik davette bulunan kurum ve yetkililerin sayısı da arttı.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise kelam konusu davetlere reaksiyon göstererek “Kuzey Akım 2 siyasallaştırılmamalı. Bu hem Rusya hem de başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliğinin (AB) çıkarlarına uygun ticari bir projedir.” açıklamasında bulundu.
ABD reaksiyonlarını somutlaştırdı
Projenin gelinen süreçte en çok karşısında duran güç ABD olarak ön plana çıkarken başta Trump olmak üzere çok sayıda ABD’li yetkili projeye sert tenkitlerde bulundu.
ABD’nin Berlin Büyükelçisi Richard Grenell, Kuzey Akım 2 gaz projesiyle ilişkili şirketleri Amerikan yaptırımlarıyla karşılaşabilecekleri konusunda 2019’un sonunda ihtarda bulunmuş, boru çizgisini döşeyen İsviçreli Allseas şirketi kelam konusu açıklamanın akabinde projedeki çalışmalarını durdurmuştu.
Rus güç şirketi Gazprom, toplamda yüzde 94’ünün tamamlandığı Kuzey Akım 2 projesinde boru döşeme sürecinin devam etmesi için Akademik Çerskiy gemisini görevlendirmişti. Fakat gemi yaklaşık bir müddettir Almanya’nın Mukran Limanı’nda beklemeye devam ediyor.
ABD’li Cumhuriyetçi Senatörler Ted Cruz, Tom Cotton ve Ron Johnson, Mukran Limanı yetkililerine yönelik geçen ay bir açıklama yaparak, Kuzey Akım 2 boru çizgisini tamamlamaya çalışan Rus gemilerine hizmet vermemeleri konusunda ikazda bulundu.
Son olarak milletlerarası gemi sigorta şirketlerinden oluşan P&I Kulüpleri Grubu’ndan yapılan yazılı açıklamada da barındırdığı riskler nedeniyle Kuzey Akım 2 projesinde faaliyet gösteren gemilerin sigortalanmayacağı açıklandı.
Almanya’da fikir ayrılılığı
Almanya ise kısa bir müddet önceye kadar Kuzey Akım 2’nin gerisinde kararlı bir formda dururken Navalny’ın zehirlendiğine yönelik tezler nedeniyle projeye takviyesini nispeten zayıflattı.
Almanya’da Federal Meclis Dışişleri Komitesi Lideri Norbert Röttgen, Almanya Başbakanı Angela Merkel’e projeden çekilme daveti yaparak “Projenin tamamlanması, Rusya’nın insanlık dışı siyasetini onaylamaktır.” açıklamasında bulundu.
Alman Yeşiller Partisi de Navalny süreci nedeniyle Rusya’yı suçlayarak Şansölye Merkel’in projeyi durdurması gerektiğini savundu.
Avrupa Parlamentosu ise 17 Eylül’de kabul ettiği bildiriyle, Rusya’ya yönelik daha sert yaptırımlar ve Kuzey Akım 2 projesinin bloke edilmesi davetinde bulundu.
Öte yandan, Alman Die Zeit gazetesinde yer alan bir haberde, Almanya’nın Kuzey Akım 2’ye yönelik yaptırımlardan vazgeçmesi karşılığında Washington idaresine Almanya’da inşa edilecek iki LNG terminaline 1 milyar euro yatırım yapmayı teklif ettiği de sav edildi.
Gelinen son noktada, başta Merkel olmak üzere Almanya idaresinin nasıl bir yol izleyeceği merakla bekleniyor. Bir yandan Rusya’yı Navalny sorunu yüzünden cezalandırmak isteyen Almanya, bir yandan da Kuzey Akım 2’yi durdurmanın iktisadına önemli bir ziyan vermesinden kaygı ediyor. Geçen yıl yaklaşık 89 milyar metreküp doğal gaz tüketen Almanya’nın gaz ithalatının yüzde 40’ını Rusya karşılıyor.
Bir öteki kritik nokta da projede yer alan Batılı şirketlerin geleceği. Alman Uniper ve Wintershall, Fransız Engie, Avusturyalı OMV ve Hollandalı Shell şirketleri projenin toplam maliyetinin yüzde 50’sinden sorumlu durumdalar. Projenin rafa kaldırılması halinde şirketlerin mali kaybının AB yahut Almanya tarafından nasıl karşılanacağı netlik kazanmadı.
Rusya reaksiyonlu
COVID-19 salgını nedeniyle gelirlerinde yüzde 50’ye yakın kayıp yaşayan Gazprom ise tamamlanmaya çok yakın Kuzey Akım 2 projesini bitirmek için tahlil arayışını sürdürüyor.
Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Milletlerarası Bağlantılar Kurulu üyesi Elena Strokova, dün yaptığı açıklamada, Rusya’nın projenin tamamlanması karşılığında Almanya’ya sevk ettiği doğal gazda indirim yapması gerektiğini lisana getirdi.
Rusya Federasyon Kurulu Üyesi Sergei Tsekov da projeyi iptal etmek isteyen ülkelere yönelik tenkitlerde bulunarak “Birileri, Kuzey Akım 2’yi yalnızca birinin isteği olduğu için iptal etmenin mümkün olduğunu yahut ABD’nin önderliğini takip edebileceğini ve hiçbir şey olmayacağını düşünüyorlarsa çok yanılıyorlar” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, ABD’yi haksız rekabetle suçlayarak “ABD, Batı Avrupa’yı değerli Amerikan LNG’si ile kendisine bağlamaya çalışıyor” dedi.
Rusya gelinen noktada reaksiyonlarının odağına ABD’yi koyarken Almanya’nın atacağı adımları yakından takip etmekle yetiniyor. Kamuoyuna yansıyan müzakerelerin ışığında Kuzey Akım 2’nin bahtı 24-25 Eylül’den 1-2 Ekim’e ertelenen AB Başkanlar Tepesi ve 3 Kasım’da ABD’de düzenlenecek başkanlık seçiminin akabinde netlik kazanacak.
Kaynak: AA
Dünya