Washington ve Moskova ortasında ülke önderlerinin karşılıklı güvensizliğinden doğan ve yıllar içinde bozulan ilgiler, ABD Lideri Joe Biden ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in dünkü görüşmesinde tekrar ele alındı.
Cenevre’de ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Rus mevkidaşı Sergei Lavrov’un iştirakiyle görüşme öncesi bir ortaya gelen Biden ve Putin’in ikili toplantısı beş saate yakın sürdü.
İkili, ABD ve Rusya ilgilerinin bilhassa son yıllarda bozulmasına yol açan Rus siber hücumları, Moskova’nın ABD seçimlerine müdahale tezleri, ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları ve Kremlin’in Doğu Avrupa’da NATO askeri müdahalesine yönelik kuşkuları ele alındı. Biden tarafından teklif edilen ikili görüşme ABD tarafından Rusya’yla bağlantılarda yeni bir devir beklentisi yaratsa da mevcut meselelerin çözülmesi için uzun bir yol olduğu görüşü yaygın.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin görüşmeyle ilgili basın toplantısı düzenledi ve özetle şunları söyledi:
“Biden ile siber güvenlik alanında istişarelerin başlatılması konusunda anlaştık. Bu çok kıymetli.
Ukrayna sıkıntısını çok geniş biçimde olmasa da ele aldık. Biden, Donbass’taki problemlerin Minsk mutabakatları temelinde çözülmesini kabul etti.
Rusya ve ABD büyükelçilerin misyon yerlerine dönmesi konusunda Biden’la mutabakat sağladık.
Biden, Stratejik Akın Silahlarının Azaltılması Muahedesi’nin (START-3) uzatılması konusunda sorumlu ve vaktinde bir karar aldı. Rusya ve ABD’nin stratejik istikrarın sağlanmasında sorumlulukları var.
İki ülke, uzatılan START-3 muahedesinde yapılacak mümkün değişiklikleri görüşmeye başlayacak.
Aleksey Navalnıy, Rusya maddelerini ihlal ettiğini biliyordu. Hakkında arama kararı varken Rusya’ya gelen Navalnıy’ın tutuklanmak istediğinden eminim.
ABD’de her gün birileri öldürülüyor, Afganistan’da tek bir atışla yüzlerce kişiyi öldürdüler.
ABD’nin kaynaklarına nazaran dünyada en fazla siber hücum ABD’nin siber ortamından gerçekleştiriliyor. Daha sonra Kanada geliyor, akabinde iki Latin Amerika ülkesi ve İngiltere var. Rusya, siber taarruzların çıkış noktası olan ülkeler listesinde yer almıyor.
Rusya, ABD hudutları yakınında tatbikat yapmıyor lakin şu anda ABD Rusya hudutları yakınında bunu yapıyor. Münasebetiyle, bu bahiste ABD tarafının değil Rus tarafının kaygıları olmalı.
Biden, insan hakları konusunu gündeme getirdi. Bakın, Guantanamo hala daha aktif ve milletlerarası hukuka, ABD maddelerine, hiçbir şeye uygun değil. CIA’in Avrupa ülkeleri de dahil çeşitli ülkelerde azap uygulanan hapishaneleri var. Bu nedir? Bu insan hakları mı? Bu salondaki kimsenin insan haklarının bu halde korunduğunu kabul edeceğini sanmıyorum.
Biden beni ABD’ye davet etmedi, ben de onu Rusya’ya davet etmedim. ABD ile ilgilerin iyileşip iyileşmeyeceğini söylemek güç.
Bence Biden’la genel olarak tıpkı lisanı konuştuk lakin bu, birbirimizin ruhuna, gözlerine bakmak ve ebedi sevgi ve dostluk yemini etmek zorunda olduğumuz manasına gelmiyor.
Rusya ve ABD en kısa vakitte stratejik istikrar konusunda kapsamlı ikili diyalog başlatacak, diyalog hususa odaklı ve enerjik bir biçimde yapılacak. Bu diyalog ile gelecekteki silah denetimi ve riski azaltma tedbirlerinin temelini atmayı amaçlıyoruz.
Bence Biden’la genel olarak tıpkı lisanı konuştuk lakin bu, birbirimizin ruhuna, gözlerine bakmak ve ebedi sevgi ve dostluk yemini etmek zorunda olduğumuz manasına gelmiyor.
ABD iç siyasetindeki ruh hallerini bilmiyorum lakin şayet bu tepenin akabinde ABD tekrar yaptırım uygularsa, münasebetlerde yeni bir fırsatı daha kaçırmış oluruz.
ABD’yle ilgiler hakkında evvelce de yanılsamalarım yoktu, siz ise yenileri olup olmadığını soruyorsunuz. Nereden çıkardınız bu yanılsamaları? Hiçbir yanılsama yok ve olamaz.
Sohbetin direkt ve açık olmasına, belirlenen mevzulardan gereksiz diplomatik sapmalar olmasına karşın biz baskı hissetmedik. Rusya-ABD tepesinde ne bizim tarafımızdan ne de ABD tarafından baskı uygulandı. Bu anlamsız olurdu, çünkü beşerler bunun için bir ortaya gelmiyor.”
Biden, pazartesi günü Brüksel’de yaptığı açıklamada Putin’in kabul etmesi durumunda işbirliği yapabilecekleri alanları anlatacağını söylemiş ve “Fakat işbirliğini reddederse ve geçmişteki üzere davranmaya devam ederse, o vakit buna misal bir formda karşılık vereceğiz” demişti.
Görüşmeden evvel yaptığı açıklamada Putin, “Rusya-ABD alakaları ortasındaki sıkıntılar, en yüksek seviyede hareket gerektirecek bir biçimde birikti,” yorumunu yaparken, Biden da yüz yüze görüşmenin iki ülkenin “hangi noktalarda ortak çıkarları olduğu, hangi alanlarda işbirliği yapabilecekleri ve öngörülebilir bir münasebet kurması için” daha iyi olduğunu söyledi.
Dünya