NATO Kuzey Atlantik Kurulu’nun devlet ve hükümet liderleri seviyesindeki toplantısı 14 Haziran’da Belçika’nın başşehri Brüksel’deki NATO karargahında düzenlenecek.
Dorukta gelecek 10 yılda NATO’nun izleyeceği yol haritası olan “NATO 2030” isimli vizyon evrakı, ittifak kendini yeni periyoda adapte ederken yapılması gerekenler, bu kapsamda Çin’in yükselişi, Rusya, terörle çaba, yükselen ve yıkıcı teknolojiler, siber tehditler ve taarruzlar, iklim değişikliğinin güvenlik tesirleri ele alınacak.
NATO’nun iştirakleri, NATO-AB bağları, ittifaka yönelik yeni tehditler, müttefikler ortasında istişarelerin ve dayanışmanın artırılmasına yönelik çalışmalar da tepenin hususları ortasında bulunuyor. Müttefikler ortasında daha ağır, daha sık ve daha içerikli istişareler yapılması, hasebiyle müttefikler ortasındaki ayrılık imajının giderilmesi hedefleniyor.
Ayrıyeten NATO ülkelerinin savunma harcamalarının artırılmasının devamı ve başta Asya-Pasifik’teki paydaşlıklar, Ukrayna ile Gürcistan üzere ülkeler olmak üzere öne çıkan iştirakler da tepe hususları ortasında yer alıyor. İştiraklerin güçlendirilmesi bağlamında NATO-AB alakalarının ağırlaştırılması da gündemde.
Çin ve Rusya
NATO’nun son yıllarda Çin’in yükselişine bilhassa değer verdiği biliniyor. Bu çerçevede Çin’in yükselişinin hem fırsatlar doğurduğu hem de kimi sınamalar ortaya çıkardığı bedellendiriliyor.
Çin’e karşı hasmane bir tavır benimsenmesi değil, NATO üyelerine tesirlerinin ele alınması öne çıkıyor. Lakin son yıllarda Çin’in artan silahlanması da göz önünde bulunduruluyor. Çin konusunda Asya-Pasifik iştiraklerinin ehemmiyetinin vurgulanması bekleniyor.
Rusya konusunda ise son devirde yasa dışı halde ilhak edilen Kırım’da ve Ukrayna hududunda Rus ordusunun yaptığı yığınağın akabinde gelinen nokta ehemmiyet taşıyor. NATO yetkilileri, Rusya’nın tavrını “saldırgan” biçiminde nitelendiriyor.
NATO yetkilileri, hiçbir üyenin tek başına ittifaka yönelik bu cins sınamaların üstesinden gelemeyeceğini sık sık vurguluyor. Giderek daha “rekabetçi ve öngörülemez” hale gelen dünyada sınamalarla başa çıkabilmek için “birlik ve dayanışmanın” altı çiziliyor. Bu çerçevede Avrupa ile Kuzey Amerika ortasındaki transatlantik münasebetlerini kuvvetlendirmenin ehemmiyetine dikkat çekiliyor.
Stratejik Konsept ve harcamalar
NATO’nun maksatlarını ve güvenlik alanındaki temel vazifelerini belirleyen 2010 Stratejik Konsepti’nin de yenilenmesi de dorukta ele alınacak. Mevcut Stratejik Konsept’in geçerli kısımlarına ek olarak kimi düzenlemelerin yapılmasıyla bugünün koşullarına nazaran tehditler ve sınamalar tanım edilecek.
Tepede bunlara karşı ittifakın nasıl adapte edileceğine dair bir çerçeve çizilmesi öngörülüyor. Yenilenmiş Stratejik Konsept ile ilgili çalışmanın gelecek yıl İspanya’da düzenlenmesi öngörülen doruğa kadar devam etmesi ve kesin onayın önderler tarafından İspanya’daki dorukta verilmesi bekleniyor.
NATO’nun tüm bu çalışmalarının aksama olmadan devam edebilmesi için kaynak aktarılması gerektiği, bu nedenle NATO bütçesinin artırılmasına muhtaçlık duyulduğu tabir ediliyor. Bütçenin artırılmasında tereddütleri olan ülkeler bulunuyor. Bun nedeniyle bütçe artırımında şimdi sonuncu kararın ortaya çıkmadığı belirtiliyor.
Afganistan
Afganistan’ın da NATO Zirvesi’nde gündeme gelmesine kesin gözüyle bakılıyor. ABD’nin eylüle kadar çekileceği ve NATO’nun Kararlı Takviye Misyonunun sonlandırılacağı açıklamalarından sonra Afganistan’ın geleceği konusunda görüşmeler yapılması bekleniyor.
Bilhassa çerçeve ülkeler olarak Afganistan’da kıymetli sorumluluklar üstlenen ABD, İngiltere, Almanya, İtalya ve Türkiye’nin yanı sıra 20 yıl boyunca NATO’nun Afganistan’daki misyonuna önemli katkıda bulunan, birlik bulunduran ülkelerin mevzuyu gündeme taşıyacağı söz ediliyor.
Biden’ın birinci NATO tepesi
NATO Doruğu, ABD Lideri Joe Biden’ın lider olarak katılacağı birinci tepe olması bakımından da değer taşıyor.
Doruğun, evvelki Lider Donald Trump devrinde ABD idaresinin NATO’ya verdiği kıymetin azalmasından sonra gerileyen Kuzey Amerika-Avrupa bağlantıları açısından fırsat teşkil ettiği sıkça lisana getiriliyor.
Brüksel’deki NATO Zirvesi’nin bağların “tamir” edilmesi ve Trump öncesi periyoda dönülmesi bakımından ehemmiyetine vurgu yapılıyor.
İkili görüşmeler
NATO ülkelerinin başkanlarının tepe çerçevesinde ikili görüşmeler yapması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu kapsamda ABD Lideri Joe Biden ile görüşecek. Erdoğan’ın İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüşmeleri de katılaştı.
Ayrıyeten Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ile görüşmeler yapması da öngörülüyor.
Bunların dışında başkanların toplantı öncesi yahut sonrasında ayaküstü görüşmelerinin de mümkün olabileceği tabir ediliyor.
Sıkı güvenlik ve salgın önlemleri
NATO Doruğu, COVID-19 salgını nedeniyle sıkı önlemler altında düzenlenecek.
Pazartesi günü öğlen saatlerinde önderlerin karargaha gelmelerinden sonra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, resmi karşılama merasimi düzenleyecek. Akabinde aile fotoğrafı çektirilecek.
Daha sonra tepe toplantısına geçilecek. 3 saate yakın sürmesi planlanan toplantının akabinde tepe bildirisinin yayımlanması bekleniyor. Genel Sekreter Stoltenberg ile önderlerin farklı ayrı basın toplantısı düzenlemeleri de öngörülüyor.
Doruğun yapılacağı NATO karargahına erişim epey sonlu tutulacak. Medya mensupları için karargah binasının yanında bir medya merkezi kurulacak. Tepeyi takip edecek medya çalışanlarının PCR testi yaptırması ve özel FFP2 maskeleri kullanması istenecek.
NATO karargahında düzenlenecek tepe için Brüksel’de geniş güvenlik tedbirleri alınacak. Tepe günü kimi yolların kapatılması planlanıyor.
Ayrıyeten tepe hasebiyle Grand Place, Montgomery kavşağı, Cinquantenaire Parkı’ndaki tak ve Atomium üzere Brüksel’in kimi simge yapıları ve yerlerinde NATO’nun rengi olan mavi ışıklandırma yapılacak ve NATO bayrakları asılacak.
Dünya