HİLAL SARI
Türkiye’nin kredi notunu 11 Eylül tarihinde B2 düzeyine indirip, görünümünü negatif olarak tutan milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, yatırımcıların Türkiye’nin kredi risklerine ait sıkça sorduğu kimi soruları yanıtladığı bir tahlil yayınladı. “Liradaki baskılar nedeniyle kredi risklerine ait Sıkça Sorulan Sorular” özel ülke notunda Moody’s lirada devam eden bedel kaybı, sermaye çıkışlarının sürmesi ve merkez bankası döviz rezervlerindeki erime nedeniyle yatırımcıların odağının tekrar Türkiye’nin ödemeler istikrarı durumuna odaklandığına dikkat çekti. İşte o üç soru ve Moody’s’in bu sorulara verdiği cevaplar şöyle:
Türkiye’nin dış durumu neden risk haline geldi?
Hükümet beklenen bir ödemeler istikrarı krizini bertaraf edebilmesi için kullanabileceği tamponların neredeyse tamamını tüketti. Döviz rezervleri şu anda 20 yılın en düşük seviyesinde ve merkez bankasının (TCMB) döviz swap durumları yıl başından bu yana neredeyse iki katına çıktı. Müdahalelere karşın, Türk Lirası dolar karşısında bu yıl yüzde 25’e yakın kıymet kaybetti. Bunun sonucunda ani ekonomik düzeltme ve hükümetin bütçesinde bozulmaya yol açabilecek bir ödemeler istikrarı krizi ihtimali kayda paha oranda arttı.
Bu durum hükümetin şu anda kullanabileceği siyaset seçeneklerini daralttı mı?
Türk lirasında önemli bir paha kaybı yaşanması birinci sefer görülen bir durum değil, lakin sonlu döviz rezervi ve gerilim altında bir iktisat, daha agresif siyaset adımları atılmadıkça para ünitesi üzerindeki baskıların gevşemesinin çok beklenen olmadığı manasına geliyor. Öte yandan, ülkenin kurumları bu zorluklarla başa çıkmak konusunda isteksiz yahut yapacak durumda değil üzere görünüyor. Hükümet kredi büyümesine öncelik vermeye devam ediyor ve TCMB üzerindeki siyasi baskılar gerçek faizlerin gayelerin üzerinde seyreden enflasyona karşın negatifte kalacağı manasına geliyor. Bu yıl döviz piyasasına yapılan müdahalenin ölçeği lirayı özgür kur rejiminde hareket eden bir para olarak görmeyi zorlaştırıyor. Bunun sonucunda da önemli bir ekonomik ve mali bozulmaya neden olacak ani bir kur değişimi mümkünlüğü kayda kıymet oranda artıyor.
Sağlıklı bir mali konum kredi risklerini bertaraf edemez mi? .
Geçmiş devirlerde kamu bütçesi Türkiye’nin yapısal dış kırılganlıklarından kaynaklanan kredi baskılarını hafifletebilmişti. Lakin faiz dışı açığın ve liradaki paha kaybının hükümetin borç yükünü gelecek yıl GSYH’nin neredeyse yüzde 42’sine çıkarmasını bekliyoruz. Dahası, yüksek döviz ve özgür kur borçlanmasındaki artış, ülkenin kırılganlığını artırarak yatırımcı inancında kaymalara neden oluyor. Kaideye bağlı yükümlülüklerin çok büyük ihtimalle kamu bütçesine yük oluşturabilecek olması ülkenin kredi profilini daha da zayıflatıyor.
Dünya