Hilal SARI
ABD-Almanya ve ABD-Avrupa ilgilerinde son yıllarda sık sık ihtilafa neden olan Rus gazı, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin liderliğindeki Rus hükümetinin Avrupa’da doğalgaz fiyatlarını 13 yılın doruğuna yükselten ‘gazı kısma’ hareketleriyle bir siyasi koz olarak kullanılmaya başlayınca, Almanya’da Başbakan Angela Merkel’in varisi CDU (Hristiyan Demokrat Birliği) Genel Lideri Armin Laschet’ten Kuzey Akım ultimatomu geldi.
Laschet, ABD eski Lideri Donald Trump’ın “projeye giren şirkete bile yaptırım uyguladığı” ve inşası neredeyse tamamlanan Kuzey Akım 2 için “Eğer Moskova mutabakatın kararlarını ihlal eder yahut bu boru çizgisini Ukrayna üzerinde siyasi baskı uygulamak için kullanırsa inşası tamalandıktan sonra bile Kuzey Akım 2 üzerindeki gaz akışını durdurabiliriz” dedi. Rusya, doğalgaz satışlarına sonlandırmalar getirerek Avrupa’da gaz fiyatının 13 yılın tepesine tırmanmasına neden olmuştu. Rusya’nın boru çizgisi üzerinden AB’ye doğalgaz ihracatı 2021’de salgın öncesi düzeylerin beşte birine düşmüş durumda. Rusya, spot piyasa satışı üzere ek sistemlerle arzı artırmak konusunda ise isteksiz.
Gazprom ve Batılı ortaklarının yüzde 95’ini tamamladığı ve Ukrayna’yı bypass ederek Baltık Denizi’nin altından Rus gazını Avrupa ülkelerine taşıyacak Kuzey Akım 2 projesi, ABD hükümeti ile Avrupalı müttefikleri ortasında bir tansiyon ögesi. ABD, projenin Avrupa’nın Rus doğalgazına bağımlılığını atırarak Rus başkan Vladimir Putin’in elini güçlendirdiğini savunuyor.
Trump’dan yeni ABD Lideri Joe Biden’a geçiş sürecinde ABD’nin dış siyasetinde en az değişen alanlardan biri Rusya. Biden ve Putin, Cenevre’de bir ortaya gelmiş olsa da, Çin’in yükseldiği çok kutuplu bir dünya sisteminde yeni ABD hükümeti her fırsatta otokrat idare anlayışına sahip Rusya’yı ve Çin’i eleştiriyor ve Kırım’ın ilhakı, Ukrayna’nın doğusunda yaşanan ihtilaflar üzere mevzularda sert açıklamalar yapıp yaptırımlar uygulamaya devam ediyor.
Laschet’in rakipleri de Rus aykırısı tavır içinde
22 Kasım 2005’te Almanya Başbakanlığı’na gelen, ülke tarihinde şimdiden Helmut Kohl’dan sonra en uzun mühlet bu koltukta oturan ve Avrupa Birliği’nin en güçlü seslerinden biri olan Angela Merkel’in veda cinsleri yapmaktayken, Eylül ayında gerçekleşecek seçimlerde en favori adaylardan biri olarak görülen Laschet’ten gelen Kuzey Akım 2 bildirisi, AB-Rusya bağlantıları açısından da çok kritik. Zira yalnızca Laschet değil merkez sol SPD’nin başbakan adayı Maliye Bakanı Olaf Scholz da doğalgaz konusunda tıpkı tavır içinde. Scholz, bahse ait açıklamasında “Gaz akışına ve Ukrayna’nın güvenliği’ne yönelik rastgele bir tehdidin tamamlanmış olan boru çizgisi üzerindeki mümkün gaz trafiğinde sonuçları olacaktır” diyor.
Eylül seçimlerinde koalisyonun küçük ortağı SPD’yi yerinden etme mümkünlüğü olan çevreci ve göçmen dostu Yeşiller partisinin kamuoyu anketlerinde Laschet’ten sonra 2. sırada gelen başbakan adayı Annalena Baerbock ise Kuzey Akım 2 boru sınırı projesine toptan karşı çıkıyor ve şöyle konuşuyor: “Avrupa’da kış olduğunu düşünün. ‘Gazımız bitti’ diyemeyeceğiz artık. Putin beyefendi yalnızca Ukrayna’nın değil Avrupalıların da istikrarını bozmak istiyor.”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy, Almanya’nın tüm başbakan adaylarına resmi bir davet da yaparak ülkesinin güvenliğini garanti etmelerini ve Ukrayna’nın AB üyeliği için yol haritası çıkarmalarını istedi. Lakin hem Laschet hem de Scholz, açıklamalarında AB’nin bir sonraki genişlemesinde önceliğin Ukrayna olmadığını lisana getirdi.
AB-Rusya Doruğu planı suya düştü
Almanya ve Fransa’nın Rusya ile alakalarının geliştirilmesi için geçen hafta gerçekleşen AB Önderler Zirvesi’nde önerdiği AB-Rusya doruğu, Merkel’in cuma erken saatlerde yaptığı açıklamaya nazaran konsensus bulamadı ve 27 AB üyesinin Rusya ile bir tepe yapması planı şimdilik askıya alınmış görünüyor. Geçmişte düzenlenen AB-Rusya tepesi Moskova’nın Mart 2014’te Kırım’ı ihlak etmesi sonrası askıya alınmış, Batı, Rusya’ya birçok yaptırım uygulamıştı.
Dünya