Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, İstanbul’da 5,9 milyon bağımsız kısım olduğunu belirterek, “Bunun 1,5 milyonu da riskli gözüküyor. Bunların 300 bini de acil öncelikli konutlar. 300 bin konutun dönüştürülmesi lazım.” dedi.
Haber Küresel televizyonunda Candaş Tolga Işık’ın sunduğu “Az Evvel Konuştum” programının canlı yayın konuğu olan Kurum, vazifesi nedeniyle zelzelelerde, sellerde, afetlerde alanda görevleri olduğunu belirtti.
Elazığ sarsıntısı olur olmaz 3 bakanla birlikte görevlendirildiklerini, bir ay sokak sokak, mahalle mahalle dolaşarak vatandaşlarla bir ortada kaldıklarını aktaran Kurum, bu devirde de kendisine “Kara Murat” lakabının takıldığını anlattı.
Kurum, Elazığ ve Malatya’da, vatandaşın isteğini alarak 20 bin konutun dönüşümünü başlattıklarını lisana getirerek, “Depremin üzerinden 6 ay geçtikten sonra konutlarımızı bitirmeye başladık. Zelzelenin birinci yılında 8 bin konutumuzu Elazığ’da vatandaşlarımıza teslim ettik.” diye konuştu.
Mümkün İstanbul sarsıntısı
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, zelzeleyle çabanın terörle gayret kadar değerli olduğunu tabir ederek, sarsıntının siyaset üstü, ülkenin ulusal güvenliğini direkt ilgilendiren bir problem olduğunu belirtti.
İstanbul’un nüfusunun 16 milyon olduğunu, 50 yılda bir orta, 300 yılda bir de yüksek şiddette zelzeleler yaşandığını anlatan Kurum, uzmanlara nazaran İstanbul’da 7 ve üzerinde sarsıntı beklendiğini anımsattı.
Kurum, bakanlık olarak bu doğrultuda çalışmalar yürüttüklerini lisana getirerek, şöyle devam etti:
“İstanbul’da 5,9 milyon bağımsız kısım var. Bunun 1,5 milyonu da riskli gözüküyor. Bunların 300 bini de acil öncelikli konutlar. 300 bin konutun dönüştürülmesi lazım. 1,2 milyon insan şu an riskli binalarda oturuyor diye düşünebiliriz. O yüzden kentsel dönüşüm değerlidir, o yüzden ulusal güvenlik sorunudur.
Türkiye’de 6,7 milyon riskli gördüğümüz konutumuz var. 1,5 milyonu da acil öncelikli dediğimiz konutlar. Amaç çerçevesinde her yıl 300 bin konut dönüştürerek 5 yıl içinde riskli acil öncelikli konutların dönüşümü yapmak istiyoruz. İstanbul’daki 300 bin konut da bunun içinde. Bu çerçevede mahallî yönetimlerimizle ilgili kamu kurum ve kuruluşlarla çalışmalarımızı yürütüyoruz. Sarsıntı yarın olacakmış üzere kararlı formda çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
“Türkiye’de 1,5 milyon konutun dönüşümü yapıldı”
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 2012’den bu yana Türkiye’de 1,5 milyon konutun dönüşümünün sağlandığını söyledi.
TOKİ ile 1 milyon konutun üretiminin sağlandığını, kentsel dönüşümdeki mağduriyeti engellemek ismine düzenlemeler yaparak ülkedeki yapı stokunun yüzde 55’ini de teminat altına aldıklarını vurgulayan Kurum, kamu binaları, hastaneler, okullar üzere birçok yerde yenileme projeleri gerçekleştirildiğini anlattı.
Kurum, Elazığ zelzelesinde, oradaki kent hastanesinin sarsıntıdan hiç etkilenmeden faaliyetine devam ettiğini lisana getirdi.
Murat Kurum, kentteki tüm kamu binalarına ait envanterin çıkarıldığını, Çapa ve Cerrahpaşa hastanelerinde yeni projelerin hem mevcut yerinde hem de üniversitenin başka yerleşkelerinde hayata geçirildiğini kaydetti.
Hasdal’da üretimi devam eden değerli bir yerleşkenin 2 yıl içinde tamamlanacağını, tekrar Avcılar yerleşkesinde de binaların imalinin sürdüğünü anlatan Kurum, İstanbul’daki finans merkezinin inşaatının da bu yılın sonunda tamamlanacağını, bankacılık bölümünün sarsıntının akabinde devam etmesinin kıymetli olduğunu söyledi.
“İstanbul’daki kentsel dönüşüme her türlü dayanağı vereceğiz”
Bakan Kurum, “İstanbul’da 2012’den bu yana 380 bin konutun dönüşümünü sağladık. 117 bin konutumuz alanda fiilen dönüşüm projesi içerisinde. Bunu Gaziosmanpaşa, Kartal, Orhantepe, Kadıköy, Üsküdar, Ataşehir, Maltepe, Bağcılar, Güngören’de yapıyoruz. Zeytinburnu, Eyüpsultan, Başakşehir, Beyoğlu Sültüce, Okmeydanı, Hacıhüsrev ve Esenler’de çok kıymetli projeler yürütüyoruz. İstanbul’daki kentsel dönüşüme her türlü takviyesi vereceğiz.” sözlerini kullandı.
Kentsel dönüşümün yerinde, vatandaşın isteğiyle yapılmasına dikkat ettiklerini belirten Kurum, bunun hiçbir biçimde rant projesi olarak görülmemesi gerektiğini söyledi.
Kurum, her kentsel dönüşüm projesinde kira, taşınma ve kamulaştırma yardımı yapıldığını, bugüne kadar bakanlık olarak bunlara 15,5 milyar lira harcandığı kaydetti.
Kentsel dönüşümün kararlı bir biçimde yürütülmesinin değerine işaret eden Kurum, kentsel dönüşümde devletin tek yararının 6306 sayılı kanun kapsamında dönüştürülen sağlam ve inançlı konutlara vatandaşların yerleştirilmesi olduğunu lisana getirdi.
“Emlak İştirak Bankası ayrıntıları kamuoyuyla paylaşacak”
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, kentsel dönüşüm yönetmeliğine ait bilgi vererek, vatandaşın binasına ait risk tahlilini yaptırma mecburiliği olduğunu söyledi.
Bu sürecin bakanlığın yetki verdiği kuruluşlar tarafından 3-4 bin TL karşılığında yaptırılabileceğini, hususa ait raporun da kısa bir müddette ortaya çıktığını aktaran Kurum, yapının riskli olması halinde binanın boşaltıldığını ve bir ay içerisinde yıkıldığını anlattı.
Bu tespitin mahallî idarelerin yanı sıra vatandaşlar tarafından da yapılabildiğine işaret eden Kurum, bu bahiste vatandaşa imar planı dayanağı, taşınma ve kira yardımı yapıldığını belirtti.
Bakan Kurum, “Vatandaşımızın şöyle bir beklentisi var, diyor ki ‘Evim yenilensin, hiçbir bedel de ödemeyim.’ Doğal bu karşılanabilir bir beklenti değil. Düşük imarı vardır da orada sahiden imar, yeni imarla birlikte fazla metrekare çıkıyordur. Devlet olarak yaptığımız projelerin hiçbirinde bir gelir kelam konusu değil. Bilakis yüzde 30-40’lara varan sübvansiyon sağlıyoruz ki bunu da vatandaşımıza anlatıyoruz. Türkiye’nin her yerinde yanlışsız örneklerin sayısını, ölçüsünü artıyoruz. Bu çok kıymetli bir şey.” diye konuştu.
Kurum, kentsel dönüşümle ilgili yeni bir süreç başlattıklarını, yarın ayrıntıların kamuoyuyla paylaşılacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Dört farklı tahlil sunacağız. Emlak İştirak Bankası ile Bakanlığımızın kentsel dönüşüm projelerine ait kredilendirme… Bu süreçte imal noktasında söylediğimiz 200 bin liralık krediyi kullanabilmeleri için bankamız, yeniden Bakanlığımızla ortak yürütülen bir projeyi yarın ayrıntılarıyla açıklayacak. Emlak İştirak Bankası da kentsel dönüşüm sürecinin içerisinde direkt olacak. Vatandaşımız Emlak İştirak Bankamıza gidip buna ait dayanakları alabilir.”
Bakan Kurum, Elektronik Beton İzleme Sistemi’ne ait de bilgi vererek, 2019’dan beri uygulanan sistemin projesinin ASELSAN ile birlikte yapıldığını aktardı.
Ayrıyeten bütün binalara kimlik dokümanı getirileceğini söz eden Kurum, Boğaziçi Kanunu’na ait bir soru üzerine de Boğaziçi İmar Planı’na uygun bir binanın birebir imar planı şartlarında yenilebileceğini lisana getirdi.
Kurum, Fikirtepe Projesi’nin şu anda Emlak Konut Genel Müdürlüğünce yürütüldüğünü ve nisan ayı prestijiyle da yeni Fikirtepe’nin inşasına başlayacaklarını belirtti.
Bakan Kurum, kentsel dönüşümün topyekun yapılması gereken bir çalışma olduğunu, her belediyenin, her vatandaşın bu işin içinde olması gerektiğini söz ederek, çok riskli gördükleri alanlarda resen uyguma yaptıklarını söyledi.
“Yatay mimari stilinde ve mahalle kültürünü yaşatacak projeleri yapacağız”
Sarsıntı vergisi ile ilgili soru üzerine Kurum, bahsin CHP tarafından temcit pilavı üzere daima gündeme getirildiğini meğer toplanan verginin katbekat fazlasının alanda harcandığını söyledi.
Bakan Kurum, alana gidip yapılması gerekenleri bir program dahilinde hayata geçirdiklerini aktararak, “Sadece riskli alanların dönüşümünü yapmıyoruz. İzmir’de 5 bin konutun temellerini attık. Yatay mimari üslubunda ve mahalle kültürünü yaşatacak projeleri yapacağız. Yeni Dereli’yi inşa ediyoruz, Giresun’a yakışan bir formda. Biz her yerde vatandaşlarımızla beraberiz. Yapılması gerekeni, vatandaşlarımızı mağdur etmeden süreci yürütüyoruz. Bu mevzuya da siyaset üstü bakılması gerektiğini düşünüyoruz.” diye konuştu.
Siyaset üstü bir sorun olan kentsel dönüşüme bu türlü bakılmadığının altını çizen Kurum, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bütün belediye liderlerimizle bir toplantı gerçekleştirdik. İstanbul Büyükşehir Belediye Liderimiz, Valimiz ve ilçe liderlerimiz hepsi vardı toplantıda. Biz onlardan Bakanlık olarak kentsel dönüşüm stratejilerini ilçe bazında istedik ve ‘Yardıma hazırız.’ dedik. Bizim başkanlığımızda bir çalışma kümemiz var. Kimse bize, ‘Bakanlıktan şöyle bir dayanak istedik de alamadık.’ diyemez. Bu süreci birlikte yürütmeye devam ediyoruz. Gerek büyükşehir gerekse öteki ilçe belediyelerinden gelen talep üzerine bu komite toplanmaktadır. Verilebilecek her türlü takviye de verilmektedir.”
“Kanal İstanbul, İstanbul’u müdafaa, kurtarma, özgürlük projesidir”
Bakan Kurum, Kanal İstanbul Projesi için “İstanbul’u muhafaza, kurtarma, özgürlük projesi” dediklerini aktararak, şu değerlendirmede bulundu:
“Boğaz’dan yılda ortalama 50 bin gemi geçiyor. Boğaz’da bu vakte kadar birçok can ve mal kayıplarımız olmuş. Ülkemizin geleceğini planlıyoruz, Kanal İstanbul Projesi de bizim Boğaz’ımızı kurtarma, özgürleştirme projesidir. Buradaki vatandaşımızın can ve mal güvenliğini teminat altına alma projesidir. ‘Kanal İstanbul sarsıntı tesirini artırır.’ diyorlar, 21 metre derinliğindeki bir kanal nasıl olur da İstanbul’da depremselliği artırır? Artırmaz, bunu bilimsel olarak açıkladık, hocalarımızla ispat ettik. ‘Su kaynaklarının yüzde 3’ü sarfiyat.’ denildi. Biz yapmış olduğumuz planlamada buraya ek bir nüfus getirmiyoruz. Dünyaya örnek gösterilecek şehircilik prensipleriyle burayı planlıyoruz. Arazinin yüzde 52’sini donatılara terk ediyoruz. Yeşil alanlar, Ar-Ge merkezleri, spor alanları, millet bahçeleri yapıyoruz. Yatay mimarinin öne çıktığı örnek bir ömür alanı ve cazibe merkezi oluşturuyoruz. Bunu yaparken biz, ‘Dediğimiz dedik.’ demiyoruz ki. Bir ÇED raporu hazırladık, 56 kurum ve kuruluştan görüş aldık, 200 bilim insanımız bu ÇED raporunda çalıştı. İstanbul zelzelesi için rezerv alan gerekmiyor mu? 1,5 milyon konutun dönüşmesi gerekir diyoruz. Biz burada 40 milyon metrekarelik bir rezerv alan yönetiyoruz.”
“Ya kanal ya İstanbul bakış açısı büsbütün kör bir anlayıştır”
Kurum, Melen Projesi sayesinde mevcut su kaynağının 34 kat fazlasının İstanbul’a geleceğine işaret ederek, “Kaybolan su kaynaklarının katbekat fazlasını 3 baraj projesi bittiğinde kazandırmış olacağız. Her projeyi yalnızca eleştirmek değil ki misyonumuz, hakikat olanı da söylemek gerekiyor. ‘Ya kanal ya İstanbul’ bakış açısı büsbütün kör bir anlayıştır. Bu anlayışla bakmanın da kimseye bir yararı yok. Biz burada, kamu kaynağını kullanmıyoruz ki, zati bir yap-işlet-devret modelimiz var. Ürettiğimiz cazibe merkezlerinden elde edeceğimiz bir alan var.” tabirlerini kullandı.
Kanal İstanbul sayesinde oluşacak cazibeden devletin ve milletin faydalanacağının altını çizen Kurum, şöyle devam etti:
“Bir taraftan Boğaz’ımız kurtarılacak. Ortaya konulan tenkitlere ait bilimsel raporlarımızla yanıtlarımızı verdik. Yalnızca bir karşı duruşla bakmak hakikat değil. Biz vatandaşımıza karşın hiçbir iş yapmadık. Bu proje İstanbul’un marka bedeline değer katacak, Türkiye’yi de dünyada önder ülke yapacak bir projedir. Bu çerçevede projemizi yürütüyoruz, yapıldığı vakit İstanbul’un zelzele ile gayretine çok değerli katkılar sağlayacak. İstihdama ve ülke iktisadına çok önemli katkılar sağlayacak vizyon bir projedir. Bilimsellikten uzak tenkitler yapmak yerine projede hakikat olanları konuşmanın daha mantıklı olduğunu düşünüyorum.”
Ayder Yaylası
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Ayder’de dağın içine katlı otopark yapılacağı savlarına ait soruya şu karşılığı verdi:
“Sadece Ayder’de ve Uzungöl’de değil, tarihi yerlerimizde çok kıymetli projeler yürütüyoruz. Konya Mevlana Meydanı’na bir yıl sonra gittiğinizde farklı bir imaj göreceksiniz. Ankara Hergelen Meydanı’na gittiğinizde oradaki tarihi yapıların gün yüzüne çıktığını göreceksiniz. Erzurum Hacı Cuma’da Ulu Cami etrafında, Kayseri’de, Yozgat’ta, Tokat’ta, çabucak hemen ülkemizin tarihi alanlarında… Bursa Ulu Cami etrafını boşaltıyoruz. Ulu Mescit’te o hanlar bölgesinde ne kadar çarpık yapı varsa, tarihi yapıtların siluetine ziyan veren ne kadar bina varsa, onları kaldırarak, oraları meydanlaştırıyoruz, yayalaştırıyoruz. Bu projeleri ülkemizin çabucak hemen her yerinde yürütmeye uğraş gösteriyoruz.”
Kurum, Ayder’in eşsiz bir yer olduğuna vurgu yaparak, şu görüşleri lisana getirdi:
“Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla Ayder Yaylası’nda müdafaa kurtarma projesi gerçekleştiriyoruz. Orada salıncaklar vardı, aktifliklerin yapıldığı bir alanda, bu salıncakları kaldırarak oradaki manzara kirliliğini bitirdik. Orayı kamu alanı haline getirip, aktifliklerin, şenliklerin yapılabileceği bir alan haline getirdik. Ayder Yaylası’nı bu doğal hoşlukları koruyarak en hoş haliyle gelecek kuşaklara emanet etmek zorundayız. Ayder’de çok kıymetli bir tabiat projesi gerçekleştiriyoruz. Tabiatın sahip çıkıldığı, çarpık, tabiata ve bölgeye ziyan veren yapılaşmanın ortadan kaldırılacağı proje gerçekleştiriyoruz. Tüm altyapıyı yeniledik. 50 milyon lira burada yalnızca altyapıya… Arıtma tesisi yoktu, tamamladık. Kanalizasyonu, içme suyunu, elektrik sınırlarını, yolların kenarlarındaki istinat duvarlarını doğal dokuya ziyan vermeden bitirdik.”
Ayder’de bilhassa yaz aylarında önemli bir araç yoğunluğu olduğunu lisana getiren Kurum, yapılacak otopark hakkında şu bilgileri verdi:
“Gerek vatandaşımızdan gerekse de bölgeden gelen talepler doğrultusunda bu doğal hoşluğa ziyan vermeyecek biçimiyle bir otopark muhtaçlığının olduğundan bahsettiler. Bu çerçevede biz de çalışmalarımızı başlattık. Yaklaşık 1800-1900 araç kapasiteli bir otopark inşaatı ki o doğal hoşluğa ziyan vermeyecek biçimiyle büsbütün yerin altında gözükmeyecek ve Ayder’in girişinde, yaylada değil, araçların otoparka bırakıldığı oradan ringle bir arada… Otoparkımız büsbütün yerin altında, o doğal dokuya ziyan vermeyecek halde. Orada katlı otopark, beton görmeyeceksiniz. Büsbütün yerin altında, kapalı. Vatandaşımız, turistimiz yaylanın dışında araçlarını bırakacak, oradan ring servislerle yaylamızda, kaplıcamızda o doğal hoşluklardan istifade edecek.”
Kurum, Ayder’deki termal otelin yenileneceğini, büsbütün ahşap ve doğal taş materyalden 76 odalı termal tesis haline geleceğini söyledi.
Burada 52 odalı apart ünite üretildiğini de anlatan Kurum, şunları kaydetti:
“Bunlarla, termal otelle o bölgede çarpık dediğimiz, yıkılması gereken binalara ait tespitlerimizi vatandaşımızla bir arada yapıyoruz. Onların isteği çerçevesinde yapıyoruz. ‘Siz bu doğal dokuya ziyan vermeyen şu binalara geçin, burada Ayder’in siluetine ziyan veren bu yapıları buradan kaldırıyoruz, sizi de mağdur etmeden bu alanlara taşıyoruz.’ diyerek bir proje yürütüyoruz. Burada 264 yapı tespit ettik imara karşıt, 46’sının da yıkımını gerçekleştirdik. Yenileme, muhafaza projemizi kararlı formda hassas yürütüyoruz. Doğal dokuya ziyan vermeyecek halde, Salda’da Uzungöl’de nasılsa burada da tıpkı biçimde birebir anlayışla projemizi yürütüyoruz. Ayder’de toplamda 21 bin metrekare alanı hassas alan ilan ettik. Burada yapılaşma yapılmaz.”
Ayder’e gelenlerin otoparktan elektrikli araçlarla taşınacağını belirterek, bu hususta da çalışmalarının sürdüğünü aktardı.
Salda Gölü
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Salda Gölü’nden konut fotoğrafları geldi, onlar da oranın manzarasıyla alakalı değildi.” halindeki tezler üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi.
Çalışmalara ait görselleri paylaşan Kurum, şunlar söyledi:
“Binaları, yapılaşmayı kıyıdan 500-600 metre geriye çekecek ve orada yalnızca gelen insanların gereksinimlerini karşılayacak üniteler yapacağız. İnsanların temel muhtaçlıklarını giderecekleri, tuvaletler, çay-kahve içeceği, kumlara ayak basmadan ahşap taban üzerinde yürüyeceği, teraslardan o doğal hoşluktan istifade edecekleri proje haline getirdik. 7 gün 24 saat bu alanı kamerayla izliyoruz. Dumansız hava alanı ilan ettik. İki değerli alan var. Bir beyaz adalar, başkası de plaj bölgesi. Beyaz adalar bölgesinde göle girmeyi yasakladık. Ahşap yapıların da gölden ne kadar uzak olduğunu, beton gerecin de kullanılmadığını net bir formda görüyoruz.”
Dünya