Şebnem TURHAN
Gerisi arkasına gelen sıkılaştırma adımlarına karşın dün de artışını sürdüren döviz kurları, piyasaların kapanışından sonra süratli bir geri çekilme yaşadı. Merkez Bankası dün de altın/döviz karşılığı swap süreçlerinde uyguladığı faiz oranını 150 baz puan artırarak yüzde 13,25 düzeyine yükseltti. Bu artışa karşın, gün içinde dolar/TL 8,53 lirayı, Euro da 9,99 lirayı aşarak yeni tepe düzeylerini gördü. Piyasaların kapanışının akabinde ise kurlarda süratli bir geri çekilme yaşandı. Gevşemede, memleketler arası piyasaların ABD seçimleri sonrası Merkez Bankası’nın harikulâde toplantıyla faiz artışına gideceği beklentisi tesirli oldu. Merkez Bankası üç günde üç yeni atakla piyasalardaki çok dalgalanmaya deva olmaya çalışıyor. Dün de Merkez Bankası bünyesinde gerçekleştirilen altın/döviz karşılığı swap süreçlerinde uygulanan faiz oranını yüzde 11,75 düzeyinden 150 baz puan artırarak yüzde 13,25 düzeyine yükseltti. Sistemin fonlama muhtaçlığının yaklaşık yüzde 60’ının karşılandığı kanaldaki faiz yükselişi de döviz kurlarındaki ateşi söndürmeye yetmedi. Dolar 8.54 lirayı, Euro da 9.99 lirayı geçerek yeni doruğunu gördü. Borsa İstanbul’da reaksiyon alımları sürdü lakin beklentiye paralel lakin yüksek gelen ekim ayı enflasyon verisi yükselişin suratını kesti. Akabinde doların 8.5 lira ruhsal hududunu aşmasıyla borsa istikametini negatife döndü. Fakat Türkiye piyasaları kapandıktan sonra milletlerarası piyasalardaki süreçlerde ABD seçimleri sonrasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 19 Kasım’daki toplantıyı beklemeden flaş bir halde yüklü faiz artışı yapabileceği fiyatlandı. Dolar 7.45 liraya geriledi borsa yüzde 1,51 yükselişle günü tamamlandı. Öte yandan Türkiye’nin 5 yıllık kredi iflas takası priminde (CDS) ise yükseliş devam etti. CDS 559/571 baz puan düzeyindeydi.
Merkez Bankası ise siyaset faizi dışındaki sıkılaştırma atılımlarını sürdürüyor. Cuma günü BIST Repo-Ters Repo Pazarı’nda fonlama sağlanmamış evvelki gün de Bankalararası Para Piyasası’nda borçlanma limitlerinin sıfırlanmış ve kotasyon repo süreçleri durdurulmuştu. Bu ataklarla Merkez Bankası yüklü ortalama fonlama faizini yükseltmeyi hedeflemiş piyasayı daha yüksek faizli kanallara yönlendirmişti. Evvelki gün itibariyle de yüklü ortalama fonlama maliyeti yüzde 13,45 düzeyine çıkmıştı. Lakin başka bir gösterge 2 yıllık tahvil faizi yüzde 15’i geçmiş durumda. Analistler yüklü ortalama fonlama maliyetinin yüzde 14 düzeyine ulaşmasını bekliyor. Öte yandan dünkü klasik repo ihalesine 43.15 milyar lira talep geldi yüzde 14,99 ortalama kolay faizle 10 milyar lira fonlama yapıldı.
Fonlamanın yüzde 60’ını oluşturuyor
Edinilen bilgiye nazaran mevcut durumda TCMB tarafından kendi bünyesinde bir hafta vadeli kotasyon formülüyle ve 1-3-6 ay vadeli klasik teknikli ihalelerle swap süreçleri gerçekleştiriliyor. Ek olarak TCMB BIST Swap Piyasası’nda da kotasyon swap piyasasında uyguladığı faiz oranları ile uyumlu halde swap süreçleri yapılıyor. Enflasyon Raporu toplantısında TCMB tarafından tüm swap imkanları çerçevesinde sağlanan fonlama fiyatının sistemin fonlama muhtaçlığının yaklaşık yüzde 60’ını oluşturduğu tabir edilmişti. Sistemin fonlama gereksinimi içerisinde değerli bir hisseye sahip olan swap süreçlerinde uygulanan faiz oranının artırılması para siyasetinde sıkılaştırma istikametinde atılan adımların devamı niteliğinde görülüyor. Lakin piyasa uzmanları bu adımları kâfi bulmuyor. Gerçekten döviz kurlarındaki sert dalgalanmalar da atılan adımlara karşın devam ediyor.
En fazla paha kaybeden para ünitesi TL
Bugün tamamlanacak ABD seçimleri tüm global piyasaları etkiledi. Lakin TL’de misal para ünitelerinden negatif ayrışma ile birlikte sert bedel kaybı görüldü. Ayrıyeten son PPK’da piyasanın beklentisinin tersine Merkez Bankası’nın siyaset faizini sabit tutup sıkılaştırmayı faiz koridorunu genişleterek yapması ile TL’de bedel kaybı hızlandı. Tüm bunların yanı sıra jeopolitik gelişmelerle AB ve ABD ile tansiyonun artabileceği kaygıları ve ABD seçimleri de TL’de paha kaybına tesir eden ögelere eklendi.
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, enflasyonun beklentilere paralel geldiğini ve TCMB’nin de bir sıkılaşma atılımı daha yaparak TL swap faizlerini artırdığını belirterek, “TL’de kıymet kaybı ise devam ediyor, başka gelişen ülke paralarının birçoklarının ise dolara karşı ABD seçimleri öncesinde paha kazandığını görüyoruz. 22 Ekim’de siyaset faizinin artmadığı PPK dan beri ek sıkılaştırıcı adımlar geliyor lakin liradaki düşüş devam ediyor” dedi.
Merkez Bankası Para Siyaseti Şurası toplantısı 19 Kasım’da. Lakin toplantıya daha 2 hafta var. Analistler toplantıdan en az 500-700 baz puanlık faiz artışı bekliyor. Ancak yaşananlar harikulâde bir toplantı ve daha yüksek bir faiz artışı ihtimalini gündeme getiriyor.
Yüzde 11,75’ten fonlama kanalı kalmadı
Merkez Bankası’nın döviz ve altın karşılığı TL verdiği swap piyasasındaki TL faizini de artırmasıyla yüzde 11,75’ten fonlama yapılan kanal kalmadı. Cuma günü de bu faizden fonlama yapılan BIST RepoTers Repo Pazarı’nda gecelik fonlama sıfıra indirilmişti. Merkez Bankası fonlamayı yüzde 14,75 geç likidite penceresi faizine, klasik repo ihalelerine ve yüzde 13,25 faizle swap piyasasından yapacak. TCMB’nin adımı ile birlikte evvelki gün yüzde 11,75’ten gecelik vadede sağlanan yaklaşık 35 milyar TL’lik fonlama dün prestijiyle geç likidite penceresi repo/ depo ya da gibisi oranlardaki imkanlara kayacak. GLP imkanından kullanım evvelki gün prestijiyle 32 milyar TL idi.
Dünya