Panama bandıralı ‘The Ever Given’ isimli geminin, Çin’den Hollanda’nın Rotterdam Limanı’na giderken şiddetli rüzgar ve kanalın bank tesiri nedeniyle 23 Mart Salı sabahı karaya oturmasıyla dünyanın en işlek ticaret yollarından biri olan Süveyş Kanalı’nın kapandığını hatırlatan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, gemiyi kurtarma çalışmalarının hala sürdüğünü aktardı.
Karaismailoğlu, bugün kurtarma operasyonun muvaffakiyete ulaşmaması halinde, gemideki konteynerlerin yerinin değiştirilmesinin planlandığını ve gemiden konteynerleri tahliye edecek kapasiteye sahip bir yüzer vincin bölgede bulunmadığını söyledi.
Ortadoğu’ya gelip giden petrol tankerleri için de değerli bir rota olan Süveyş Kanalı’nın, Kızıldeniz ve Akdeniz ortasında yer aldığını, ayrıyeten Asya ile Avrupa ortasındaki en kısa yol olduğunu belirten Karaismailoğlu, şöyle devam etti: “Üretilen milyonlarca ton mal, Çin ve Güney Asya’dan kanal yoluyla Avrupa’ya taşınmaktadır. Yıllık ortalama 19 bin geminin kullandığı kanaldan yıllık 1,2 milyar ton yük taşınmaktadır. Bu sayı dünya ticaretinin yüzde 8’ine tekabül etmektedir. Global denizcilikte gemilerin istatistiklerini tutan Lloyd’s List şirketine nazaran, kanalı her iki istikamette tıkayan 400 metre uzunluğundaki dev geminin günlük kestirimi 9,6 milyar dolar ziyana yol açtığı söz edilmektedir. Bu ölçü, kanalda batı istikametindeki trafiğin günde 5,1 milyar dolar, doğu tarafındaki trafiğin ise yaklaşık 4,5 milyar dolar pahasında olması üzerinden hesaplanmıştır.”
Toplam 340 gemi geçiş yapmak için bekliyor
Kazadan ötürü dün prestijiyle güney girişinde 137 gemi, kuzey girişinde 160 ve Büyük Acı Göl’de 43 gemi olmak üzere toplam 340 geminin kanal geçişi yapmak için beklediğini aktaran Karaismailoğlu, bunlardan 80’inin dökme yük, 28’inin kimyasal tanker, 85’inin konteyner, 32’sinin ham petrol, 22’sinin LNG ve LPG, 29’unun genel kargo ve 64’ünün başka cins gemi olduğunu bildirdi.
Kanaldan geçmek için bekleyen gemi sayısının her geçen saat arttığını ve gemilerin daha fazla beklemeden rotalarını Afrika’nın güneyine Ümit Burnu’na çevirdiğini tabir eden Karaismailoğlu, şunları kaydetti: “Çin’den Avrupa’ya uzanan 3 büyük ticaret yolu göz önüne alındığında bir konteyner, Türkiye üzerinden 7 bin kilometre yol alarak 10-15 günde, Rusya Kuzey Ticaret yolu üzerinden 10 bin kilometre ara katederek 15-20 günde, Süveyş üzerinden 20 bin kilometre seyrederek 45-60 günde Avrupa’ya ulaşıyor. Dünya ticaretinde vakit kavramının kıymeti düşünüldüğünde ülkemiz pozisyonu prestijiyle avantajlı bir durumda bulunmaktadır. Bu kaza sonucu kritik mal ve ekipmanlar ilgili ülkelere ulaştırılamamış, petrol fiyatları çarşamba gününden itibaren yükselişe geçmiş ve beraberinde de öbür kasvetleri doğurmuştur. Geçen yıl deniz yoluyla taşınan günlük 39,2 milyon varil ham petrolün 1,74 milyonu Süveyş Kanalı’ndan geçmiştir. Ham petrol ve akaryakıtlar, Süveyş Kanalı’nda her iki tarafta de taşınmaktadır. Kaza sebebiyle tanker gemilerinin navlun fiyatlarının ikiye katlandığı görülmektedir. Kaza tarihi prestijiyle hala 100’den fazla tanker tipi gemi her iki uçta beklemektedir. Süveyş Kanalı, global sıvılaştırılmış doğal gaz ticaretinde de yüzde 8’lik hisseye sahiptir. Nisanın birinci haftasında Avrupa’daki LNG terminallerine varması planlanan, şu anda Süveyş’den Akdeniz’e geçmeyi bekleyen 3 dolu LNG gemisi bulunmaktadır.”
Alternatif rota için ‘Orta Koridor’ vurgusu
Son yaşanan olayların ticaret rotalarında alternatifler oluşturulmasının kıymetini bir kere daha ortaya çıkardığını lisana getiren Karaismailoğlu, “Bu kapsamda, Süveyş Kanalı üzerinden gerçekleştirilen Uzakdoğu-Avrupa nakliyeciliğine doğu-batı ekseninde alternatif olabilecek en uygun rota, ülkemizden başlayan, Kafkaslar bölgesine, buradan da Hazar Denizi’ni aşarak Türkmenistan ve Kazakistan’ı takiben Orta Asya ve Çin’e ulaşan Hazar geçişli Orta Koridor’dur.” değerlendirmesinde bulundu.
Süveyş krizi ile tarihi İpek Yolu’nun yani “Bir Nesil Bir Yol” projesinin maliyet ve vakit açısından en inançlı rota olduğuna işaret eden Karaismailoğlu, Türkiye’nin bu projede “Orta Koridor” olarak isimlendirilen güzergahta yer aldığını belirtti.
Bu mevzudaki kararlılıklarını, geçen yıl Çin’e gönderilen birinci ihracat treninin iki kıta, iki deniz ve beş ülke geçerek 10 günde varış noktasına ulaşmasıyla gösterdiklerinin altını çizen Karaismailoğlu, şu tabirleri kullandı: “Orta Koridor, bir öbür koridor olan Kuzey Koridoru’na oranla daha süratli ve daha ekonomik, 2 bin kilometre daha kısa, iklim şartları bakımından da daha elverişli olup, deniz yoluna kıyasla ulaşım mühletini yaklaşık 15 gün kısaltmaktadır. Orta Koridor ayrıyeten, ülkemizin liman ilişkileri sayesinde Asya’daki yük trafiğinin Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Akdeniz bölgesine ulaşması için değerli fırsatlar sunmaktadır. Ülkemizdeki lojistik altyapılarına bu kapsamda önemli yatırımlar yapılmış olup yatırımlarımız hala devam etmektedir.”
“Orta Koridor’un kıymeti ve kıymeti bir kere daha anlaşıldı”
Orta Koridor rotasının faal kullanıldığı takdirde hala yıllık 600 milyar dolar meblağında olan Avrupa-Çin ticaret trafiğinden Türkiye’nin ve Orta Asya ülkelerinin ekonomik fırsatlar elde edilebileceğinin değerlendirildiğini kaydeden Karaismailoğlu, Orta Koridor ülkelerinin yaşanan krizi fırsata çevirerek tüm ülkeler ile iş birliği halinde bu ticaret yolunun gelişmesi için çalışma yapmaları gerektiğini vurguladı. Karaismailoğlu, “Orta Koridor’un, Süveyş Kanalı’nın kapanması ile değeri ve kıymeti bir defa daha anlaşıldı. Ülkemiz ve Karadeniz üzerinden geçen Orta Koridor, son yıllarda hayata geçirdiğimiz devasa demir yolları projelerimiz ile dünya ticaretinin yoğunlukla gerçekleşeceği bir rota olacaktır. Doğu ve batı ortasında ticaret köprüsü olma bahtını yaptığımız liman, demir yolu ve öteki lojistik yatırımlarla yakalayacağımıza inancımız tamdır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Kanal İstanbul ile en inançlı lojistik geçişini oluşturacağız”
Gerek yaşanan pandemi sonrası tüm dünyada olduğu üzere ihracatçı ve ithalatçıların maruz kaldığı tedarik ıstırabı gerekse Süveyş Kanalı’na bağımlı ticaret yolunda meydana gelen bu tıkanıklığın, alternatif taşıma rotalarının en kısa vakitte oluşturulması gerekliliğini gözler önüne serdiğini belirten Karaismailoğlu, “Orta Koridor üzere ihracat ve ithalatçımızın alternatif rotalara olacak talepleri, süreci kısaltacaktır. Yeni açılan ro-ro sınırlarına, gerek ticaret erbabı gerekse kara taşıyıcılarımızın vereceği talep dayanağı alternatif rotaların oluşmasına elbet önemli katkı sağlayacaktır. Kanal İstanbul için oluşturacağımız otonom gemicilik ve seyrüsefer sistemimiz ile dünyanın en inançlı lojistik geçişini oluşturacağız. Ne ülkemizi ne de küresel ekonomiyi etkileyecek arızalar yaşanacak.” sözlerini kullandı.
Dünya