Uzmanlar, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) yeni raporunun, gelecek yıllarda olabilecekleri bilimsel bir çerçevede ve bölgesel manada ayrıntılı bulgularla ortaya koyduğunu belirtti.
IPCC’nin dünyada merakla beklenen ve 66 ülkeden 234 bilim beşerinin 5 yıllık çalışmayla hazırladığı altıncı raporu Cenevre’de açıklandı.
İklim değişikliğinin “yaygın, süratli ve yoğun” olduğu ihtarında bulunulan raporu kıymetlendiren İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Serengil, rapora nazaran son yıllarda küresel olarak görülen çok atmosferik olayların artışının şu ana kadar gerçekleşen 1,1 derecelik ısınmanın bir sonucu olduğunu aktardı. Serengil, “IPCC bu bahiste artık daha net konuşmakta. 1850’den günümüze gerçekleşen bu düzeydeki ısınma şayet yeni tedbirler alınmazsa 20 yıl içinde 1,5 derecenin üzerine hatta 2 dereceye çıkacak. Sıcaklık artışı buzulların erimesiyle sisteme daha fazla su girmesini, buharlaşmanın artmasını hasebiyle atmosferde daha fazla su buharı bulunmasını sağlamakta. Bunun bir sonucu olarak ise birtakım bölgelerde çok yağışları, kimilerinde ise daha kurak devirleri gözlemlemekteyiz.” diye konuştu.
Serengil, raporda 5 farklı senaryoya yer verildiğine değinerek, şöyle devam etti:
“Bu senaryoların tümünde global ortalama sıcaklık 2050 yılına kadar 1,5 derecenin üzerine çıkacak. Emisyonlar önemli formda azaltılır ve 2050 yılında net sıfır emisyon amacı gerçekleştirse -ki bu en iyi senaryo- bu durumda 1,5 derecenin az üzerinde yani 2 derecenin altında tutulabilir. Bu da Paris İklim Anlaşması’ndaki 2 derece gayesinin tutturulması manasına gelmekte. Öte yandan Paris İklim Muahedesi kapsamındaki mevcut azaltım gayelerinin kâfi olmadığı ve 191 taraf ülkeden yalnızca 110 adedinin azaltım amacını güncelleyip güçlendirdiği vurgulandı. Şayet toplam sera gazı emisyonlarının yüzde 80’ini gerçekleştiren gelişmiş 20 ülke emisyonlarını azaltmazsa 2 derecenin altı maksadı bir hayal. Basın toplantısında üç temel husus vurgulandı; şahit olduğumuz çok hava olaylarının nedeni emisyona sebep olan insan faaliyetleri, iklim değişikliği dünyadaki her bölgeyi etkilemekte, iklim değişikliğini durdurmanın tek yolu önemli halde emisyonların azaltılması. Raporun kasım ayında Glasgow’da yapılacak 26. Taraflar Toplantısında müzakerecilere yol göstermesi bekleniyor.”
Kovid-19 salgınının emisyonlara kalıcı tesirinden kelam edilemeyeceğinin, yalnızca bir müddet emisyonların ve hava kirliliğinin azaldığının anlatıldığını lisana getiren Serengil, emisyonları tutan ve sıcaklık artışını frenleyen okyanuslar ve karasal ekosistemlerin yıllık yüzde 56 civarındaki azaltım tesirinin ormansızlaşma devam ederse yıllar içerisinde düşebileceğinin altının çizildiğine işaret etti.
“Etkileri 2050 yılına yaşamayacakmışız üzere bir yanılgıya düşmemek lazım”
İklim Değişikliği Siyasetleri Uzmanı Gamze Çelikyılmaz da rapora nazaran global atmosferde ortalama 2 derecelik sıcaklık artışı halinde Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası’nda hidrolojik, ziraî ve ekolojik kuraklıkta ve yangınlara uygun hava şartlarında artış beklendiğini söyledi.
Çelikyılmaz, “Rapor, 2 derecelik bir sıcaklık artışı olması halinde Akdeniz Havzası’nda ısınma, ekstrem sıcaklıklar, kuraklıklarda artış, yağışlarda azalma, yangına uygun hava şartlarında artış, deniz düzeyinde yükselme, kar örtüsünde azalma ve rüzgar suratlarında azalma üzere iklim tesirleri kombinasyonlarında yüzyılın ortalarında kıymetli değişiklikler bekliyor. Lakin biz bu değişiklikleri bilhassa son 20 yılda net bir biçimde gözlemliyoruz. Bu tesirlerin sıklıkları ve şiddetleri de giderek artıyor. Yani bu tesirleri 2050 yılına yaşamayacakmışız üzere bir yanılgıya düşmemek lazım. İklim değişikliğini çok net bir formda gözlemliyoruz.” dedi.
Türkiye’nin de öngörülen tüm iklim değişikliklerinden etkilendiğini belirten Çelikyılmaz, “Yerelde farklılık gösterse de başta kuraklık, sellerin yanı sıra fırtına, hortum, çok sıcak, çok soğuk, çok ve ani yağışlar üzere çok hava olayları ve bunlara bağlı iklim değişikliğinin tesirleri tüm yurtta kendini hissettiriyor. Bu tesirlerden yalnızca ekolojik sistemler değil, ekonomik dallar de etkileniyor. Başta tarım olmak üzere, besin bölümü tedarik zinciri, kent altyapıları, ulaştırma, turizm, sigortacılık, güç kesimi üzere kilit alanlar olumsuz etkileniyor.” diye konuştu.
Türkiye’nin memleketler arası iklim değişikliği çalışmalarına katkıda bulunabilmek için Paris Sözleşmesi’ne ivedilikle taraf olması gerektiği görüşünü lisana getiren Çelikyılmaz, AB’nin yürürlüğe koyduğu Yeşil Mutabakat’a uygun olarak her bölümde düşük karbonlu kalkınma maksatları konulması ve sıkı formda uygulanması gerektiğini kaydetti.
“İnteraktif atlasla bölgelerdeki ısı ve yağış değişimi herkes tarafından modellenebilecek”
Karbon piyasaları uzmanı Zeynep Pınar Öztürk ise şu değerlendirmeleri yaptı:
“IPCC’nin yeni raporu, sunuş biçiminin evvelki bildirimlere nazaran daha kolay anlaşılır bir lisanla yapılması, ısınmanın artmasıyla muhtemel tesirlerin rakamsal olarak tabir edilmesi ve hazırlanan interaktif atlasla bölgelerdeki ısı ve yağış değişiminin herkes tarafından modellenebilmesiyle farklılık yarattı. 5 farklı senaryo üzerinde yapılan çalışmaların özetlendiği grafiklerde 2050 yılına kadar net sıfır amacının dünya çapında uygulanmasıyla Paris İklim Antlaşması maksadı olan ortalama 1,5 dereceyi yakalamanın mümkün olduğu görüldü. İnsan faktörünün global ısınmada temel belirleyici olduğunun altı çizilen sunum boyunca, bilhassa G20 ülkelerine sera gazı emisyonlarında süratli, güçlü ve sürdürülebilir azaltımların yapılması için sık sık davette bulunuldu. Bu davet yalnızca hükümetlere değil, mahallî idarelere, özel dala ve vatandaşlaraydı.”
Dünya