Hilal SARI
Memleketler arası Para Fonu (IMF) evvelki gün yayınladığı negatif faizlere ait raporunda, “birçok merkez bankasının er ya da geç negatif faiz oranı siyasetini düşünmek zorunda kalabileceğini” söyledi.
Japonya, İsviçre ve Danimarka’da uzun bir müddettir kullanılmakta olan ve İngiltere Merkez Bankası’nın da değerlendirdiği negatif faizler, Bankaların merkez bankasında tuttukları para için merkez bankalarına bir bedel ödemesi manasına geliyor. Bu da bilhassa bankacılık dalında kârlılığı olumsuz etkileyen bir durum olarak görülüyor zira bankalar bu negatif faizin acısını kendisine mevduat yatıran tüketicilerden bedel alarak çıkarıyor. Bu da mevduat sahiplerini nakite geçmeye zorlayan bir öge olabiliyor.
“Yanlış anlaşıldı, büyümeyi ve enflasyonu destekledi”
Fakat fonun Para ve Sermaye Piyasaları Ünitesi tarafından hazırlanan ve IMF blogunda yayımlanan raporunda 2012’den beri birçok merkez bankasının uyguladığı negatif faizlerin “yanlış anlaşıldığı” ve bu nedenle siyasi olarak tartışmalı bir husus olmaya devam ettiği belirtiliyor. IMF’ye
nazaran negatif faiz muhtemelen büyümeyi ve enflasyonu destekledi. Negatif faiz oranı siyasetinin enflasyon ve üretim üzerindeki tesirleri, rapora nazaran klasik faiz indirimleri yahut öbür klasik olmayan para siyasetleriyle karşılaştırılabilir.
“Banka karlarını değerli ölçüde kötüleştirmedi”
Negatif faiz siyasetlerine geçişin para piyasası faizlerinde, uzun vadeli getirilerde ve banka faizlerinde tesirli olduğu kaydedilen raporda, uygulamanın bankaların kredilendirme hacimlerini genel olarak artırdığı, şimdiye kadar banka karlarının kıymetli ölçüde kötüleşmediği belirtildi ve şu tabirler kullanıldı: “Finansal aracılığa önemli halde ziyan vermeden yahut öteki olumsuz yan tesirlere yol açmadan evvel faiz oranlarının ne kadar negatife gidebileceği karşılık bulmamış bir soru olarak kalmaktadır. Lakin şu ana kadar uygulanan negatif faiz oranlarının bu sıkıntılı tesirleri tetiklediğine dair bir delil olmadığından faiz oranlarını daha da negatif tarafta itecek bir hürlük kelam konusu olabilir.”
“Er ya da geç değerlendirilecek”
Raporda, kimi merkez bankalarının negatif faiz oranı siyasetini benimserken, başkalarının buna direnmesinin kurumsal ve ülke özellikleriyle ilgili olabileceği belirtilerek, “Ayrıca, şimdiye kadarki ispatlar merkez bankalarının negatif faiz oranı siyasetini göz arkası etmemeleri ve kullanma olasılıkları düşük olsa bile araç setlerinin bir modülü olarak tutmaları gerektiğini gösteriyor.” tabiri kullanıldı. Raporda, düşük düzeydeki nötr gerçek faiz oranları dikkate alındığında, olumsuz yan tesirleri olmasına karşın birçok merkez bankasının, er ya da geç negatif faiz oranı siyasetini düşünmek zorunda kalabileceği vurgulandı.
“Danimarka çoktan alıştı”
2012’de negatif faize geçen Danimarka bu enstrümanın en uzun müddettir kullanıldığı iktisat. 16 bin dolar üzere düşük düzeylerdeki mevduat hesaplara bile bankaların negatif faizler nedeniyle tüketiciden ek bedel aldığı Danimarka’da Sydbank A/S CEO’su Karen Frosig, artık kesimin buna alıştığını söylüyor. Bloomberg’e verdiği demeçte
Frosig “Artık büyük yaygara koparılmıyor, ki bu olağanüstü. Mevduat fazlasının 4,9 milyar doların üzerinde olduğunu söyleyen Frosig, “Bu meblağdan bedel almamayı bankamız kaldıramaz” diyor. Frosig, Danimarkalı tüketicilerin bankada para tutmak için bedel ödediklerini lakin birebir vakitte dünyanın en düşük mortgage faizlerine sahip olduklarını ekliyor.
Dünya