Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) martta 52,6’ya yükselerek üretimde güçlü bir iyileşmeye işaret etti. Mart ayındaki datayla birlikte faaliyet şartları üst üste 10. ayında da güçlenmiş oldu.
Toplam yeni siparişler ise bir evvelki ay kaydettiği yavaşlamanın akabinde martta yükselerek yine büyüme bölgesine döndü.
Talep iyileşiyor
İSO İmalat PMI anketi iştirakçileri, talepte iyileşme sinyalleri olduğunu bildirirken yeni ihracat siparişleri ise üst üste üçüncü ay artış gösterdi. Böylelikle ihracat siparişleri toplam yeni siparişlere nazaran daha süratli büyüdü. Yeni siparişlerdeki yükseliş ve yeni üretim çizgilerinin eklenmesi, üretimin üst üste üçüncü ay büyüme kaydetmesinde rol oynadı. Büyüme suratı hafif artış gösterdi lakin kimi anket iştirakçileri, hammadde arzındaki sorunların üretimde daha yüksek oranlı bir artışa mani olduğunu belirtti. Tedarikçilerin teslimat müddetlerinde devam eden keskin artış, arz tarafında yaşanan zorluklara işaret etti. Global yük taşımacılığındaki külfetler hammadde arzındaki yetersizlikleri daha bariz hale getirdi ve böylelikle teslimat müddetleri şubata nazaran daha yüksek oranda arttı. Arz kahırları martta enflasyonist baskıları da artırırken Türk lirasındaki kıymet kaybı, girdi maliyetlerinde yılbaşından beri en süratli artışın yaşanmasında rol oynadı.
Son eser fiyatlarında süratli artış
Enflasyon oranının şubatta son 10 ayın en düşük seviyesine gerilemesinin akabinde en son eser fiyatları aralık ayından beri en süratli artışı kaydetti. Türk imalatçıları mart ayında işçi sayılarını güçlü bir formda artırmaya devam etti. Böylelikle istihdam son 10 ay boyunca tertipli olarak artış gösterdi. Yatırımlar, kurulan yeni üretim sınırları ve üretim ihtiyaçlarındaki yükseliş, istihdam artışını destekleyen faktörler ortasında yer aldı. Satın alma faaliyetleri de şubatta kaydedilen hafif yavaşlamanın akabinde toparlanma kaydetti. Lakin hammadde temininde yaşanan zorluklar girdi stoklarını artırmaya yönelik gayretleri zayıflattı ve stoklar son üç ayın en süratli düşüşünü kaydetti.
‘Sektörler zorlukların hafiflemesini umuyor”
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalat bölümü, karşılaştığı birtakım kıymetli zorluklara karşın mart ayında yeni siparişlerinin büyüme bölgesine dönmesini sağlayabildi ve hem üretimi hem de istihdamı artırmaya devam etti. Son vakitlerde giderek daha bilinir hale gelen hammadde temin zorlukları, tedarikçilerin teslimat müddetlerini, stokları ve girdi maliyetlerini etkilerken üretimdeki büyümeyi de sınırladı. Türk lirasındaki paha kaybı ise enflasyonist baskıları şiddetlendirdi. Firmalar, daldaki büyümenin sürat kazanmaya başlayabilmesi için karşı karşıya oldukları bu zorluklardan kimilerinin önümüzdeki aylarda hafiflemesini umuyor olacak.”
Dalların birçok üretim artışı kaydetti
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mart datalarına nazaran kesimlerin çoğunluğunda üretim artışı kaydedilmekle birlikte yeni sipariş hacimleri genel olarak durağan seyretti ve firmalar gereç temininde zorluklarla müsabakaya devam etti. Bu ortada, enflasyonun yine sürat kazandığına yönelik sinyaller gözlendi.
Takip edilen 10 dalın altısı martta üretim artışı sağlarken, bu gelişme yalnızca dört kesimin genişleme kaydettiği şubat ayına nazaran iyileşme manasına geldi. Yılın birinci iki ayında olduğu üzere martta da üretimdeki en süratli genişleme ana metaller bölümünde gerçekleşti. Ayrıyeten, besin eserleri ile giyim ve deri eserleri bölümlerinin büyüme bölgesine geri dönmesi de dikkat çekti. Daha zayıf bir görünümün izlendiği yeni siparişler tarafında ise yalnızca üç bölüm büyüme kaydetti.
Giyim ve deri eserleri bölümünde yeni siparişler bir yılı aşkın müddettir birinci sefer arttı ve bu artışın güçlü olmasında yeni ihracat siparişlerindeki süratli yükseliş belirleyici oldu. İstihdam, son ankette de en olumlu gelişmelerin yaşandığı alan olmayı sürdürdü. İkisi hariç tüm kesimler martta ek işçi alımına gitti. Ağaç ve kağıt eserleri ile giyim ve deri eserleri kesimleri bu durumun istisnası oldu. İstihdamdaki en yüksek oranlı artış elektrikli ve elektronik eserler dalında kaydedildi. Tedarik zincirlerindeki aksamalar, tüm kesimlerin ortak zahmeti olmaya devam etti. Teslimatlardaki en besbelli gecikmeler ana metal sanayi ile makine ve metal eserleri kesimlerinde kaydedildi. Hammaddelere erişimdeki zorluklar ve Türk lirasındaki zayıflık, enflasyonist baskıların yükselmesinde tesirli oldu. Martta 10 bölümün tamamı girdi maliyetlerinde güçlü artışlar bildirirken kesimlerin büyük bir kısmında enflasyon şubata nazaran yüksek oranda gerçekleşti. Hammadde konusunda yaşanan dertler, stokları da etkiledi. On bölümün tamamında son eser stokları azalırken girdi stokları yalnızca iki dalda artış kaydetti.
Dünya