Büyüme için en kıymetli göstergelerden olan PMI Endeksinde yükseliş sürüyor. Nisan ayında 33,4 puan ile taban yaptıktan sonra ‘V’ formunda bir toparlanmaya imza atan Endeks, temmuz ayında da 56,9 puana çıktı. Böylelikle Endeks, Şubat 2011’den bu yana görülen en yüksek düzeye ulaşmış oldu.
10 bölümden 8’inde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI temmuz bilgilerine nazaran de imalat sanayi dallarında canlanma devam ederken birçok alt bölümün faaliyet şartlarında evvelki aya nazaran güçlü iyileşme yaşandı. Bununla birlikte, kimi bölümlerin koronavirüs salgını nedeniyle zorlanmayı sürdürmesi nedeniyle eğilimlerde bariz ayrışma gözlendi. Takip edilen 10 daldan sekizi temmuzda üretim artışı kaydetti.
Şartların olağanlaşmaya devam etmesi ve müşterilerin faaliyetlerine tekrar başlaması, Türk imalatçılarının yeni siparişlerinde üst üste iki ay artış gerçekleşmesini sağladı. Ayrıyeten genişlemenin ivme kazandığı da gözlendi ve anketin başladığı Haziran 2005’ten beri en süratli büyüme oranlarından biri kaydedildi. Bu devirde yeni ihracat siparişleri de toplam yeni siparişlere nazaran daha ölçülü olmakla birlikte artış gösterdi. Bir evvelki ay olduğu üzere temmuzda da üretim büyüme kaydetti. Artış, Şubat 2011’den beri en yüksek oranda gerçekleşti ve firmaların yaklaşık yüzde 31’i üretiminin arttığını bildirdi.
Birikmiş işlerin Ağustos 2017’den beri birinci defa artması, yeni siparişlerdeki güçlenmenin kapasite üzerinde baskı oluşturmaya başladığına işaret etti. Firmalar siparişlerini karşılamak için stoklarını kullandı ve bu durum, sonuncu eser stoklarında son dört ayın en bariz düşüşüne yol açtı. Üretim ihtiyaçlarındaki artış sonucu istihdam ve satın alma faaliyetleri de hızlandı. Her iki göstergede de evvelki aya kıyasla daha yüksek oranlı genişleme kaydedildi. Covid-19 salgını, nakliyatta süregelen kısıtlamalar nedeniyle temmuz ayında da tedarik zincirlerini olumsuz etkilemeye devam etti. Bunun yanı sıra girdi talebindeki yükseliş de teslimat sürelerindeki artışın bariz biçimde sürmesinde tesirli oldu. Girdi fiyatları güçlü biçimde artmaya devam etti; lakin bu artış evvelki aya nazaran daha düşük oranda gerçekleşti. Buna karşılık talepteki iyileşme, girdi maliyetlerindeki artışın müşterilere yansıtılmasına imkan sağladı. Böylelikle kesin eser fiyatları enflasyonu marttan beri en yüksek seviyede gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Iktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Yılın ikinci yarısının başlangıcına ait PMI bilgileri, Covid-19 kaynaklı daralmanın akabinde toparlanmanın güçlendiği istikametinde iyimserlik sağladı. Faaliyet şartlarının kademeli olarak olağana dönmesiyle üretim ve yeni siparişlerde güçlü artışlar gözlendi ve hatta bölümde kapasite baskılarının oluştuğu istikametinde sinyaller ortaya çıktı. Yaşanan büyüme, geçtiğimiz daralma devrindeki üretim kaybının bir kısmının geri alınmasına yardım edecektir. Fakat tam manasıyla iyileşmenin sağlanabilmesi için bu büyümenin daha uzun bir müddet devam ettirilmesi gerekecektir.”
Bölümlerde canlanma devam etti
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI temmuz ayı datalarına nazaran de Türk imalat bölümündeki canlanma devam ederken birçok alt kesimin faaliyet şartlarında evvelki aya nazaran güçlü iyileşme yaşandı. Bununla birlikte, birtakım bölümlerin koronavirüs salgını nedeniyle zorlanmayı sürdürmesi nedeniyle eğilimlerde bariz ayrışma gözlendi. Takip edilen on bölümden sekizi temmuzda üretim artışı kaydetti. Böylelikle üretimde artış kaydeden kesim sayısı Covid-19 sonrası toparlanma başladığından beri en yüksek seviyeye ulaştı. En güçlü genişleme kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri bölümünde gerçekleşirken, metalik olmayan mineral eserler, ana metaller, makine ve metal eserler, ağaç ve kağıt eserleri üzere dallarda de üretim besbelli bir formda artış gösterdi.
Bununla birlikte kimi bölümler zorlanmaya devam etti. Üretimde güçlü büyüme kaydedilen dallarda çoklukla yeni siparişlerin tekrar artışa geçmesi tesirli oldu. On kesimin yedisinde yeni siparişler, birçoklarında güçlü olmak üzere, artış kaydetti. Öte yandan, COVID-19 salgını yurt dışından gelen yeni siparişleri etkilemeye devam etti ve dalların yalnızca yarısının yeni ihracat siparişleri arttı. Takip edilen on kesimin dokuzunda istihdam artışı kaydedildi. Bu eğilimin tek istisnası ağaç ve kağıt eserleri bölümü oldu. En güçlü istihdam artışı elektrikli ve elektronik ekipman eserleri dalında gerçekleşti. On dalın altısında girdi fiyatlarındaki artış hazirana kıyasla daha düşük oranda kaydedildi.
Temmuz ayı anketi sonuçlarını kıymetlendiren IHS Markit Iktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Temmuz ayı PMI dataları, Türk imalat dalının birçok alanda gözle görülür bir toparlanma içerisinde olduğuna işaret etti. Şartların kademeli bir biçimde olağana dönmesi ve firmaların operasyonlarını hızlandırması, kimi kesimlerin üretim ve yeni siparişlerinde güçlü büyüme oranları kaydedilmesini sağladı. Üretim ihtiyaçlarındaki artış, çalışanlar için iyi bir gelişme oldu ve takip edilen on daldan dokuzu temmuzda istihdam artırdı. Genel manada olumlu olan tabloya karşın, dalların tamamı büyüme bölgesine geçemedi. Birtakım bölümler geride kalırken başkalarının ilerleme kaydettiğini gösteren bu eğilimler, “iki hızlı” toparlanma riskini artırması açısından korku uyandırıyor. Yeniden de bütüne bakıldığında olumlu bir tablo kelam konusu. Birçok daldaki gelişme temposu, COVID-19 krizinin ekonomiyi birinci etkilediği vakitlerde korkulandan daha süratli bir toparlanmaya işaret ediyor.”
Dünya