Endüstriciler, olağanlaşmanın akabinde salgın sırasında yaşadıkları kayıpları ikinci yarıda kapatmak için harekete geçti. Birinci altı ayda yüklü olarak iç pazarla ayakta kalan endüstride bilhassa temmuz ayı ile birlikte ihracatta toparlanma hızlandı, yurt dışından siparişler arttı. Kimyadan mobilyaya birçok kesim yılsonunda geçen yılın sayılarını yakalamayı öngörürken, otomotiv üzere kimi dallar de iç pazarda geçen yılı sollamayı hedefliyor. Lakin üreticiler, birinci yarıdaki açığın kapanması için maliyetleri azaltacak ve istihdamı koruyacak dayanakların devamının elzem olduğunu lisana getiriyor. Öte yandan, iş dünyası muhtemel ikinci bir dalganın tüm bu iyimser beklentileri ortadan kaldırabileceğinden büyük kaygı duyuyor.
Alternatif pazarlar değer kazanıyor
İmalat endüstrisinin kıymetli gündemlerinden biri de ihracat pazarlarının çeşitliliğini artırmak. Bir yandan ticaret savaşları ile boğuşan endüstriciler, başka yandan bilhassa pandemi sonrası ihracatta en kıymetli hisseye sahip olan AB’ye bağımlılığı tartışıyor. Çabucak çabucak tüm dallarda alternatif pazar arayışları hızlanırken, endüstrici bu mevzuda da önlerini açacak teşvikler bekliyor. DÜNYA’ya konuşan Türk endüstrisinin önde gelen temsilcileri, bölümlerindeki son gelişmeleri aktarırken, önlerindeki fırsatları ve öncelikli beklentilerini açıkladı.
OTO İÇ PAZARDA %45 ARTIŞ DIŞTA CANLANMA BEKLİYOR
►Ocak-haziran devrinde toplam üretim bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 29 azalarak 518 bin 727 adet olurken, ihracat, bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran adet bazında yüzde 37 azalarak 402 bin 179 adet olarak gerçekleşti.
►Pandemi sonrası hızlanan ve kamu bankalarının düşük faizli kredi kampanyası ile iç pazar satışları yılın birinci yarısında yüzde 30 artışla 261 bin 902 adet oldu. Bu hafta açıklanacak temmuz ayı sayılarının tarihi rekorla 80 bini aşması bekleniyor.
►İhracatta haziran ayında başlayan toparlanma eğilimi temmuz ve ağustosta arttı. Yurt dışından siparişlerin hızlandığını belirten bölüm temsilcileri, ikinci bir dalga yaşanmaması durumunda eylül ayında tam kapasiteye dönmeyi hedefliyor.
►İç pazarda ise yılsonunda 2019’a nazaran yüzde 45’in üzerinde artışla 750 bin adedin aşılması bekleniyor.
►Sektör temsilcileri, ikinci bir dalga yaşanmadığı takdirde sıfır araçtaki stok meselesinin da kasım ayına kadar çözüleceğini öngörüyor.
►Sektörün kıymetli gündemlerinden biri de AB’ye bağımlılığı azaltacak alternatif pazarları artırmak.
►OSD Lideri Haydar Yenigün, kesim olarak en büyük beklentilerinin sürdürülebilir bir iç pazar olduğuna dikkat çekerek, “Müşteri araç almak istiyor fakat biz stok olmadığı için aylar sonrasına tarih veriyoruz. Bir otomotiv şirketi için en istenmeyen durum budur. Tam karşıtı de makus. Elinizde araç olup müşteri olmayabilir. Bir otomotivci için bunun maliyeti katlanılabilir bir durum değil. Küçük ölçekli şirketleri, hele ki ithalatçıları iflasa götürecek bir durum” dedi.
►Yan sanayi tarafında da siparişler hızlandı. TAYSAD Lideri Alper Kanca, bilhassa son haftalarda işlerinin beklentilerin de üzerinde arttığına dikkat çekti.
KİMYACI 20 MİLYAR $’LIK İHRACATI TEKRAR YAKALAYACAK
►Yılın birinci yarısında kimya ihracatı, yaklaşık yüzde 14’lük daralma yaşayarak 8.6 milyar dolarda kalsa da salgın nedeniyle talebin çok yüksek olduğu dezenfektan eserlerinde 16 kattan fazla artış sağlandı. Dal birinci yarıda ihracatta ikinci sırada yer aldı.
►İkinci yarıya umutlu giren kimyacılar, ihracat pazarlarındaki artan talebe bağlı olarak, geçen yıl yapmış oldukları 20 milyar dolar düzeylerini yakalamayı hedefliyor.
►Sektör geçen yılın sayılarına ulaşabilmek için ihracat takviyelerinin büyük ehemmiyet taşıdığına vurgu yapıyor.
►İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, “Dünyada talep yavaşladı. Lakin bu talep 2021’e kalacak. O vakte hazır olmalıyız. Bilhassa de medikal ve ilaç bölümü, paklık ve hijyen kesimi, petrokimya üzere kritik kıymete sahip kimya endüstrimize yatırımlarda ve takviyelerde öncelik verilmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi. Kimyanın yüzde 70 dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Pelister, teknoloji ve sermaye ağır kimya dalında ölçek büyütmeye ve yeni yatırımlara muhtaçlık olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Toplamda 50 milyar dolar ve üstü ithal edilen kimyasalların ülkemizde üretilmesi gerek. Büyük ölçekli dev yatırımlarda devletimiz Güney Kore modeli üzere yüzde 50’ye kadar makine-teçhizat hibesi vermeli. Yurtiçi toptan satış vadeleri Almanya ve Fransa’da olduğu üzere en fazla üç ay ile sonlandırılmalı.”
HAZIR GIYSI İHRACATINDA %25’LİK ARTIŞ MORAL OLDU
►Pandemi sonrası hem ihracat hem de iç pazarda durma noktasına gelen dokuma ve hazır giyim dalları haziranda toparlanma eğilimine girdi. Hazır giyimde haziranda yüzde 25’lik ihracat artış büyük moral oldu.
► Her yıl dünyadan 100 milyar dolarlık hazır giyim alan ABD, Çin ile süren ticaret savaşları nedeniyle bu yıl rotayı Türkiye’ye çevirdi. Haziranda ABD’ye yapılan hazır giyim ihracatı yüzde 213’lük artış kaydetti.
►Hazirandaki artışa karşın hazır giyim dalının 6 aylık ihracatı yüzde 19.8 daraldı. 2019’un birinci yarısında 8.7 milyar dolar olan ihracat bu yılın birebir devrinde 7 milyar dolarda kaldı.
►Tekstil ise yüzde 25 daralma ile 3.1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
►İstanbul Hazır Giyim İhracatçı Birlikleri Lideri Mustafa Gültepe, temmuz ayı itibariyle yurt dışından siparişlerin arttığına dikkat çekti.
►Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Lideri Ahmet Öksüz yılsonuna kadar ihracatta pandemi sebebiyle yaşanan kayıpları telafi edeceklerini ve 2021’e çok daha güçlü bir gireceklerini belirtti. Öksüz, “Mücbir sebep kapsamında vergi ötelemesi ve kısa çalışma ödeneğinde mühlet uzatımına gidilmesi gerek. Bu, Türkiye’nin istihdam deposu bölümümüzün üretim zincirinin bozulmaması açısından büyük kıymet taşıyor” diye konuştu.
BEYAZ EŞYACI ÇİN İLE İŞBİRLİĞİNİ GÜNDEME ALDI
► Beyaz eşya satışları iç pazarda yılın birinci yarısında yüzde 4 büyüyerek 3.6 milyon adete çıkarken, ihracat yüzde 14 düşüşle 8.7 milyon adete indi. Üretim ise birinci 6 ayda yüzde 14 artışla 11.7 milyon adete çıktı.
►Temmuzda da toparlanma trendine devam eden bölüm, hem yurtiçi hem de yurt dışı için eser yetiştirmeye çalışıyor. Ağustos ayında da bu trendin devam etmesi bekleniyor.
►Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Lideri Can Dinçer, fabrikaların ağır bir biçimde çalıştığını vurgularken, salgında ikinci bir dalga yaşanmasından tasa duyuyor. Tedarik zinciri ve üretim merkezlerinin çeşitlendirilmesinin ticarette dayanıklılık için hayati değer taşıdığına dikkat çeken Dinçer, “Türkiye, Çin’den sonra dünyanın ikinci büyük beyaz eşya üretim üssü. Çin ile işbirliği içinde tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi üzerine çalışılması gerektiğine inanıyoruz” diye konuştu.
►TÜRKBESD Idare Şurası Üyesi Fatih Özkadı dalın istihdamını ve memleketler arası rekabet gücünü koruyabilmesi için 250 milyon dolara yakın Ar-Ge takviyesi olduğunu vurguladı.
►TÜRKBESD Idare Heyeti Üyesi Mehmet Yavuz, beyaz eşyanın ana girdisi olan yassı çelik ithalatındaki ek vergilerin kaldırılması tarafındaki kesim talebini yineleyerek, bu girdinin maliyetlerinde artışın yaratacağı her uygulamanın temel makroekonomik göstergeleri direkt etkileyeceğini söz etti.
DEMİR-ÇELİK KESIMI YENİ PAZARLAR KAZANDI
►Demir-çelikte ABD ve AB’nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması üretim ve ihracatta olumsuz tesirini sürdürüyor.
►Bu yılın birinci 6 ayında 9.7 milyon ton ihracat gerçekleştiren kesim, paha olarak da 5.9 milyar dolar elde etti. Bölüm ölçüde yüzde 10, bedelde ise yüzde 17 daraldı.
►AB’nin Türkiye’nin ihracat kotasını düşürmesi nedeniyle bu ülkelere yapılan ihracatın yüzde 58 küçülmesi bekleniyor.
►Fas, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, ABD ve AB’nin pazarlarını müdafaaya alması bu ülkelere ihracatı zorlaştırıyor.
►Öte yandan Çin’in iktisadını canlandırmak için dallara sağladığı takviye paketleri bilhassa iç piyasada çelik tüketimine olan talebi artırdı. Çin’in ihracat pazarlarından kısmi manada çekilmesinin, Türk çeliği için fırsat yarattığı vurgulanıyor.
►Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Lideri Adnan Aslan, yılın birinci yarısında daralan çelik bölümünün yılın tümünde olumluya döneceğini vurguladı. Aslan kesimin yüklü olarak yurtiçi talepteki artışla gelişme göstereceğini kaydetti. Aslan, “Yurtiçi tüketimin iç piyasaya yönlendirilmesini mümkün kılacak sistemlerin kurulması, ekonomimiz için hayati ehemmiyet taşıyor” dedi. Aslan ayrıyeten, üretimi durdurmayan Türkiye’nin öbür ülkelerin pazarlarında da tesirli olmaya başladığını söyledi.
MOBİLYACI İKİNCİ YARIDA İHRACATI KATLAYACAK
►Pandemi nedeniyle mart ayında yüzde 12.70, nisanda yüzde 44.95, mayısta ise yüzde 40.47 oranında düşen mobilya ihracatı haziranda yüzde 44 arttı. Birinci yarıda dal ihracatı yüzde 5.2 düşerek 2 milyar 491 milyon dolara geriledi.
►Temmuz ve ağustos aylarında da ihracatta artış devam ediyor.
►Sektör ikinci yarıda 4 milyar dolarlık ihracat yaparak birinci yarıda çalışmadığı ayların açığını kapatmayı hedefliyor.
►İç pazarda geçen yılın birinci yarısına nazaran yüzde 30 küçülme olurken, haziranda başlayan hareketlilik temmuzda da sürüyor.
►Mobilya bölümüne yönelik yeni finansman paketine ek olarak konut bölümüne yönelik kampanyalarla artan yeni konut alımları da satışlara olumlu katkı yaptı.
►Sektör bu yıl iç pazarda 60 milyar TL’lik bir büyüklüğe erişmeyi hedefliyor.
►Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç, Globalde, “Pek çok ülkeyi ardımızda bıraktık. Lakin hala bölgesel kalıyoruz. Artık büyük pazarlara daha fazla yoğunlaşacağız. Sürdürülebilir bir muvaffakiyet sağlayarak ‘mobilya ülkesi üssü ‘unvanı almayı hedefliyoruz” dedi.
MAKİNECİ İŞBİRLİĞİNDE AB’NİN EN SÜRATLI ORTAĞI OLACAK
►Türkiye makine dalı, yılın birinci yarısını bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 13.6 düşüşle 7.6 milyar dolar ihracatla tamamladı. En büyük ihracat pazarları olan Almanya’ya ihracat kaybı yüzde 17,5, ABD’ye yüzde 15,7 oldu. Kesim yalnızca Rusya’ya olan ihracatını artırdı.
►Küresel makine kesiminin yılı yüzde 20 civarında bir daralmayla kapatabileceğine dikkat çekilirken, bölüm kriz öncesi sayılara lakin iki yıl sonra dönülebileceğini öngörüyor.
►Normalleşmeyle birlikte üretim ve ihracatta toparlanmanın süratli olması fakat geçmiş yıllara nazaran ölçüde ve bedelde düşüşün yaşanması bekleniyor.
►Daha süratli toparlanma için AB ile güçlü işbirliğine muhtaçlık olduğu vurgulanırken, ikinci dalga beklentisinin yarattığı huzursuzluk nedeniyle sanayi üretimi hızlanamayan AB’nin Türkiye’ye gereksinimi olduğu belirtiliyor.
►Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, AB’de son iki ayda, iktisatta olumlu kıpırdamalar olsa da bilhassa İtalya, İspanya ve Fransa’da iyileşmenin çok yavaş ilerlediğini vurgulayarak, “AB’nin makine dalında yakın coğrafya ile işbirliklerinin pekiştirilmesi öngörülüyor. Bu bahiste en güçlü tahlil ortaklarından biri biziz. Dünyanın en güçlü makine üreticilerinden Almanya’nın AB periyot başkanlığını bu tarafta bir fırsat olarak değerlendirip, sektörel diplomasiyi sürdürerek olumlu sonuçlar elde edeceğiz” dedi. Karavelioğlu, vergi ötelemeleri, yeni finansman paketleri ve düşük kapasite kullanım oranıyla çalışan firmaların ayakta kalabilmesi için istihdam takviyelerinin bir müddet daha sürdürülmesinin dal için ehemmiyetine dikkat çekti. Karavelioğlu, devletin yerli imalatçıyı muhafazası ve alım garantisi vermesi gerektiğini de yineledi.
İÇ PAZARLA HAREKETLENEN BESINDE GÖZLER TURİZMDE
►Artan talep nedeni ile pandemiden en az etkilenen kesimlerden biri de besin kesimi oldu. Fakat konut dışı tüketim ve turizmde yaşanan kayıp, bölümde büyümenin hudutlu kalmasına yol açtı. Birinci 5 ayda tarım, besin ve içecek kesimi 8.15 milyar dolar ihracat yaptı.
►Turizm ve yeme içme dallarının sürdürülebilirliği ve krizi atlatabilmelerinin besin ve içecek kesimi için çok büyük kıymet taşıdığı vurgulanıyor.
►Akdeniz ihracatçı Birlikleri (AKİB) Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Nejdat Sin de kesim olarak 2020’ye iyi başladıklarını ve yeniden pandemi periyodunda en az etkilenen kesimlerden biri olduklarını söyledi. Bu periyotta bir öteki avantajın ise Avrupa ülkeleri ve Rusya’ya besin ihracatının devam etmesi olduğuna dikkat çeken Sin, “İhracatımız temmuz ve ağustos ayında düşüşe geçse de eylül ayında olağan seyrine geçecek. Dal olarak sene sonunda iyi bir yere ulaşmak istiyoruz” dedi.
Dünya