‘Hızlı’ ama halka açıklık oranı düşük şirketler riskte

Şebnem TURHAN

Borsa İstanbul hisse piyasasında güncellemeye gidiyor. 1 Ekim itibariyle geçerli olacak yeni devirde pazar yapıları sadeleştirilirken sağlıklı fiyat oluşumu için de halka açıklık oranlarına yeni limit getiriliyor. Fiili dolanım oranı yüzde 5’in altındaki şirketlere bu oranı yüzde 5’in üzerine çıkarmaları için 1 Ocak 2021’e kadar mühlet tanındı. Yüzde 5’in üzerine çıkarılmazsa hisseler Piyasa Öncesi Süreç Platformu’nda süreç görmeye devam edecek. Halka açıklık oranı yüzde 5’in altında olan lakin sert fiyat hareketleriyle piyasa kıymeti açısından tepeye giden QNB Finansbank ve Kent Besin değişim yaşaması gereken şirketler ortasında öne çıkıyor.

Her yaştan yatırımcı borsaya girdi

Pandemi ile birlikte hem yabancı yatırımcının çıkışının hızlanması hem de mali genişleme ile düşük faiz ortamının katkısıyla yerli yatırımcı borsaya akın etmişti. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) bilgilerine nazaran ağustos sonu itibariyle borsada yerli yatırımcı sayısı 1 milyon 676 bin 196 ile tüm vakitlerin doruğunu gördü. Yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’daki yerli yatırımcı sayısı 488 bin 138 yükseldi. Bu da yaklaşık yüzde 41’lik artışa işaret etti. Üst üste 13 aydır borsadaki yerli yatırımcı sayısı arttı. MKK bilgilerine nazaran, gerçek şahıslar ortasında ağustosta portföy kıymeti en çok artan küme yüzde 7,9 ile 10 bin lira ve altı portföye sahip bulunanlar oldu. Yatırımcısı sayısı 495 binden 522 bine çıkan 10 ila 100 bin liralık portföy dilimindeki yüzde 5,5’lik değişim, bu alandaki en yüksek artışa işaret etti. Ağustosta 75 ve üstü yaş kümesi hariç bütün yaş kümelerinde yerli yatırımcı sayısı artarken, en yüksek artış 15 bin 773 kişi ile 30-34 yaş kümesinde yaşandı.

Bu datalar pandemi periyodu ile birlikte süratli bir artış trendine girmişti. Borsa İstanbul’un yükseliş yaşadığı periyotlarda yatırımcı için sorun olmadığı düşünülse de düşüş vakitlerinde dikkat cazibeli sıkıntılar yaşanmaya başlamıştı. Yerli yatırımcının tuzağına düştüğü toplumsal medya kümeleri, sohbet odaları Sermaye Piyasası Şurası (SPK) ceza uygulasa da kayıpların yaşanmasına yol açmıştı. Halka açıklık oranı düşük paylarda de yüksek oynaklıklar bilhassa dikkat cazip olmuştu.

En süratli yükselenler paylar

İşte Borsa İstanbul 1 Ekim’de uygulamaya alacağı güncelleme ile daha sağlıklı bir fiyat oluşumu sağlanmasını ve küçük yatırımcının daha fazla korunmasını hedefliyor. Yüzde 5’in altında halka açıklık oranı olan paylar 10 tane. Bunlardan QNB Finansbank yüzde 0,12 halka açıklık oranıyla yüzde 523 yıllık yükseliş yaşadı. Şirketin piyasa kıymeti ise 243 milyar 545 milyon lira. QNB Finans Finansal Kiralama’nın halka açıklık oranı yüzde 0,60 ve bir yıllık kıymet yararı yüzde 2235. Hareketleriyle son aylarda dikkat çeken Kent Gıda’nın ise halka açıklık oranı yüzde 0,38 iken 1 yılda çıkarı yüzde 2530. Kent Gıda’nın piyasa bedeli ise 93.5 milyon lira. Başka paylar ise yüzde 0,92 halka açıklık oranı ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, yüzde 1,96 ile Çimentaş, yüzde 3,08 ile Akmerkez GYO, yüzde 3,37 ile Carrefoursa, yüzde 3,44 ile Sönmez Pamuklu, yüzde 3,93 ile Döktaş Dökümcülük, yüzde 4,32 ile Türk Tuborg olarak sıralanıyor.

SPK’dan sohbet kümesine girene de ceza

Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), borsa faaliyetlerine ait yöntem ve temelleri düzenlediği yönetmelikte yer alan “Disiplin cezalarının çeşitleri”, “Disiplin cezalarını gerektiren fiiller” ve “cezanın belirlenmesine ve uygulanmasına dair genel hükümler” kısımlarında değişiklik yaptı. Buna nazaran, süreç yapma yetkisi verilenlere ve/veya temsilcilerine verilecek disiplin cezalarındaki para cezasında üst limit artırıldı.

Daha evvel “10 bin TL’den 50 bin TL’ye kadar para cezası”, yeni değişiklikle birlikte “10 bin TL’den 5 milyon TL’ye kadar para cezası” olarak düzenlendi. Yönetmelikte disiplin cezalarını gerektiren fiillere yeni fıkralar eklendi.

Bu fiiller şöyle sıralandı: “Gazete, televizyon, internet, toplumsal medya hesapları yahut misal nitelikte kitle irtibat araçlarını kullanarak sermaye piyasası araçları hakkında palavra, yanlış ve aldatıcı yorum ve tavsiyelerde bulunmak. Toplumsal medya aracılığıyla yahut üyelik bazlı çevrimiçi kapalı kümeler üzerinden, sermaye piyasası araçlarının fiyatları, fiyat değişimleri ile arz ve taleplerine ait palavra, yanlış ve aldatıcı izlenim uyandırmak suretiyle yatırımcıları yönlendirmeye çalışanlarla işbirliği yapmak yahut bu emelle kurulan yahut bu hedefle faaliyet yürüten üyelik bazlı çevrimiçi kapalı kümelere üye olmak.” Ayrıyeten bu fiillerin gerçekleştirilmesi halinde verilecek para cezası meblağı da 50 bin TL’den az olamayacak.

Halka açıklık oranı yüzde 5’in altında olan şirketler          

Dünya