Volkan AKI
Bu hafta hazır gündemdeyken biraz “Fan token”lardan bahsedelim. Öbür ismiyle taraftar token’lar. Kripto para dünyasının içinden çıkan yeni bir “dijital ödeme” kanalı. Olağan fonksiyonları yalnızca ödeme değil, etrafında dijital dünyanın yarattığı güçle, adeta bir network sistemi yaratarak, toplulukların gücünden faydalanmayı amaçlıyor. En son örneğini Fenerbahçe’nin ve Paribu‘ nun birlikte hayata geçirdiği projede gördük. Fenerbahçe Kulübü 280 milyon TL’nin üzerinde gelir sağlandığını açıkladı. Bugünün koşullarında hoş bir gelir. Olağan iş bunu hayata geçirmekle bitmiyor. Aslında tam zıddı yeni başlıyor. Bunların meyyit birer yatırıma dönüşmemesi, ileriye dönük potansiyelinin devam etmesi ve yükselmesi için yaratıcı pek çok işin yapılması gerekiyor. Dediğimiz üzere dünya örneklerinde pek çok farklı uygulamadan da bahsetmek mümkün. Artık biraz detaylara girelim.
Gaye etkileşimi artırmak
Fan Token, başka ismiyle taraftar tokenler, spor kulüpleri ile taraftarları ortasında etkileşimi artırmak, taraftarlara kelam hakkı vermek ve onlara çeşitli avantajlar sunmak emeliyle çıkarılmış olan token’lar. Socios.com platformunun öncelik ettiği ve Chiliz altyapısıyla çalışan token sahibi gruplar ortasında yerli ve yabancı birçok kulüp bulunuyor. Bu ortada Chiliz kısa ismiyle CHZ, spor ve e-spor dünyasında yaygınlaşan kripto para ünitesi. Socios. com platformunun hizmet token’ı olarak kullanılıyor. Fan Token’ı olan spor kulüpleri ortasında; Atletico Madrid, Paris Saint German, Juventus, Barcelona, Roma ve ülkemizden de Galatasaray ile Trabzonspor üzere kadrolar yer alıyor. Geçtiğimiz günlerde büyük bir lansman ile bunlar ortasına Fenerbahçe de katılmış oldu. Bu token’ları alan taraftarlar, anketlerde oy vererek, destekledikleri kadroların alacağı birtakım kararlarda fikirlerini iletebiliyorlar. Bunun yanı sıra taraftarlar, fan token’ı yatırım gayesiyle da değerlendirebiliyorlar. Böylelikle hem kulüpler hem de taraftarlar için avantajlı sonuçları olan bir süreç ortaya çıkmış oluyor.
Socios platformu birinci oldu
Socios aslında “Fan Token” dünyasının yaratıcısı. Bu sistemi lanse eden ve büyük pek çok kulübün sistemin içinde olduğu bir platform. Lakin kesinlikle bu sistemin içinde olacaksınız diye bir kural yok. Örneğin Fenerbahçe bunu tercih etmemiş. Fun Token dünyası ya da bu çeşit platformlar bir hayrandan fazlası olmayı ve bir yandan grubu desteklerken kulübe dayanak olmayı ancak birebir vakitte ayrıcalıklı bir şeyler kazanmayı umuyor. Bir yandan grubu etkiliyorsunuz, öbür yandan VIP mükafatlarına, özel promosyonlara erişip, global bir muhteşem hayran topluluğuna katılıyorsunuz. Öteki yandan yatırım bedelinden faydalanıyorsunuz. Fenerbahçe’nin yaptığı üzere ya da öbür kadroların, Taraftar Token Arzı, bir dizi Taraftar Tokenı’ın pazara ulaşmadan evvel sabit bir fiyatla kullanıma sunulduğu devri tabir ediyor. Bu, taraftarların Taraftar Tokenları’na giriş fiyatından erişmesini sağlıyor.
Halka arz gibisi uygulama
Bir satır ile Token’dan da bahsedeyim, Token’lar çoklukla borsada halka arz edilen şirketlerin halka arz ile karşılaştırılabilecek bir ICO (“Initial Coin Off ering” ya da Türkçesiyle “İlk Koin Arzı”) yahut IPO (“Initial Public Off ering” ya da Türkçesiyle “İlk Halka Arz”) kitle satışında fon toplamak için kullanılıyor. ICO durumunda, şirketler blokzincir üzerinden halka açılabiliyor. IPO, ICO yahut Token Crowdsale’de bir şirkette pay satın aldığınız üzere, satın aldığınız jetonlar şirketteki bir hissesi temsil etmek için kullanılabiliyor yahut karar verme için oy haklarınız olabiliyor. Bu nedenle jetonlara kripto para varlıkları yahut kripto varlıkları ve kripto öz kaynakları da deniyor.
Bir kripto para ünitesi ve bir token ortasındaki en büyük fark, kripto para ünitelerinin kendi blokzincirine sahip olmaları, öbür yandan token’ler, merkezi olmayan uygulamaların oluşturulmasını kolaylaştıran Ethereum, Bitcoin, Waves üzere bir blokzincir üzerine inşa ediliyor. Örneğin, Fenerbahçe’nin Ethereum üzerine inşa edilmiş.
Yasin Oral: Öteki kulüplerle de görüşüyoruz
Paribu CEO’su şöyle diyor: “Blokzincir teknolojisi her alanı olduğu üzere spor dünyasını da direkt etkiliyor. Tüm dünya dijitalleşmenin imkanlarından yararlanırken spor dünyasının bunun dışında kalması muhtemel değil. Kıymetli olan buna ne kadar hakikat adımlarla ve hangi süratle entegre olduğunuz. Taraftar token’ların sağladığı imkanlar kulüplerle taraftarlar ortasındaki etkileşimi artırıyor. Taraftarlar kulüplerinin birtakım karar alma süreçlerine daha direkt tesir edebiliyor. Ayrıcalıklardan yararlanıyor. Öte yandan hem taraftara hem kulübe dönük bir katkı sağlama imkanı ortaya çıkıyor. Paribu olarak bu mevzuda somut adım atmak isteyen kulüplerle görüşüyoruz. Burada önceliğimiz günlük muvaffakiyetler değil sürdürülebilir bir token iktisadı yaratmak. Bu hususta iş birliklerimiz ve çalışmalarımız sürecek.”
Paribu’ya parantez açalım
Burada Paribu’ya parantez açalım. Her ne kadar kripto para ve bunun alım satımında talihsizlikler yaşansa da, Türkiye geleceğin bu sisteminin teknolojilerinin geliştirilmesinde dünya ile yarışacak seviyede. Burada birkaç Türk şirketinden biri de Paribu… Taraftar Token’ların dünyada bilinirliğinin artması Socios platformunun taraftar token’larıyla gerçekleştiğini söylemiştik. Fakat platformun ihraç ettiği taraftar token’lar, dünyada birinci sefer Socios uygulamaları dışında bir kripto para
platformunda Galatasaray Fan Token’ın Paribu’da listelenmesiyle gerçekleşti. Bu aslında prestiji parayla değiş tokuşa mevzu olan birinci taraftar token oldu. Peşi sıra Paribu’da gerçekleşen Trabzonspor, Paris Saint-Germain ve Juventus Fan Token’ları listelemeleriyle hem Türkiye’de hem de dünyada taraftar token’ların popülerliği önemli formda arttı. Dünya rekabeti derken abartmıyordum kısaca… Türk kullanıcının taraftar token’lara ilgili ise dikkate bedel ölçüde yüksek. Aşağıda Paribu’da listelenmiş taraftar token’ların dolanımdaki arzının ne kadarının 12.08.2021 itibariyle Paribu’da olduğunu gösteriyor.
Dünya