Şebnem TURHAN
Hazine ve Maliye Bakanlığı bilgilerine nazaran, merkezi idare bütçe istikrarı ekimde 4.9 milyar TL açık verdi. Merkezi idare bütçesi ocak-ekim devrinde 145 milyar 483 milyon TL açık verirken, 25 milyar 901 milyon TL faiz dışı açık verildi. Bütçede ekimde dahilde alınan KDV’deki geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 120,2 artış dikkat çekti. Pandemi nedeniyle nisanda ertelenen KDV alacaklarının ekimde ödemeye başlanınca gelir artarken başta motorlu taşıtlar ve tütün olmak üzere ÖTV gelirlerindeki artışın sürmesi de bütçeyi destekledi. Ekimde yurtiçi satılan mallar üzerinden alınan dahilde KDV yüzde 120,2 artarak 10.6 milyar lira, ÖTV ise yüzde 69 artışla 21.4 milyar lira oldu.
Bakanlığın datalarına nazaran ekimde bütçe sarfiyatları yüzde 21,6 artışla 97.7 milyar lira, bütçe gelirleri ise yüzde 41.9 artışla 92.8 milyar lira gerçekleşti. Bütçe açığı ise geçen yıl ekimde 14.9 milyar lirayken, bu yıl ekimde 4.9 milyar liraya geriledi. 10 aylık bütçe açığı 145.5 milyar liraya çıktı. Ekimde faiz sarfiyatı yüzde 72,3 artışla 11.7 milyar lira oladu. Faiz hariç bütçe sarfiyatları ekimde geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 16.9 artışla 85.9 milyar lirayı buldu. Ekimde vergi gelirleri tahsilatı, geçen yıl ekime nazaran yüzde 40,4 artarak 76.6 milyar liraya çıktı. Vergi tiplerine nazaran ise, dahilde alınan KDV yüzde 120,2, ÖTV yüzde 69,4, BSMV yüzde 25,1, ithalde alınan KDV yüzde 40,4, Damga Vergisi yüzde 15,6, harçlar yüzde 16,9, Gelir Vergisi yüzde 3,4 ve öteki vergiler 40,1 artış gösterirken, Kurumlar Vergisi yüzde 51,7 geriledi. KDV gelirlerindeki yüzde 120,2’lik artışın pandemi nedeniyle ertelenen KDV ödemelerinin 27 Ekim tarihinde yapılması olduğu belirtiliyor. Nisanda verilmesi gereken KDV ve muhtasar beyannameleri için tahakkuk eden vergilerin ödemesi için 27 Ekim’e ertelenmişti.
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, vergi gelirlerinin, kamu bankaları tarafından yürütülen bir dizi kredi kampanyası kademeli olarak sona ermeye başlasa bile, ÖTV ve KDV’den elde edilen yüksek gelir sayesinde yüzde 40,4 arttığını belirtti. Erkan, “Daha evvel ertelenen vergi ödemelerinin de ekimde bütçe hesaplarına yansımasının gelirlerdeki artışı desteklediği görülmektedir. Buna karşılık, tek seferlik gelir tesirinin elemine olması, iktisadi faaliyetin desteklenmesi için teşviklerin devam etmesi ve iktisatta salgın yahut finansal şartlarda sıkılaşma kaynaklı yavaşlama tesiri bütçe gelirlerini sınırlayabilir” dedi.
Arabadan gelen ÖTV’de yükseliş sürdü
Arabalardan alınan ÖTV son aylardaki artış trendini ekimde de sürdürdü. Geçen yılın ekim ayına nazaran motorlu taşıtlardan alınan ÖTV yüzde 287,5 artışla 6.6 milyar liraya yükseldi. On aylık devirde ise arabalardan alınan ÖTV geçen yılın birebir periyoduna nazaran 256,1 artışla 31.8 milyar liraya ulaştı. Geçen yıl ocakekim devrinde 8.9 milyar lira gelir elde edilmişti. Ocak-ekim periyodunda sarfiyatlar geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 18 artışla 967.7 milyar liraya yükseldi. Bütçe gelirleri de yüzde 14,3 artarak 822.2 milyar liraya çıktı. Geçen yıl on aylık bütçe açığı 100.7 milyar lirayken, bu yıl birebir devirde bütçe 145.5 milyar lira oldu. Vergi gelirleri tahsilatı, kelam konusu periyotta yüzde 21,4 artarak 655.3 milyar liraya ulaştı. Vergi çeşitleri bakımından ocak-ekim devrinde geçen yılın tıpkı devrine nazaran, Gelir Vergisi yüzde 4,9 düşerken, Kurumlar Vergisi yüzde 41, dahilde alınan KDV yüzde 19, ÖTV yüzde 38, BSMV yüzde 20,7, ithalde alınan KDV yüzde 22, Damga Vergisi yüzde 9,5, harçlar yüzde 34,9 arttı.
Dünya