Borsa ve tahvilden sonra üçüncü büyük varlık sınıfı emtiada dikkat cazibeli bir ralli yaşanıyor. Tahıllardan metallere ve güç fiyatlarına kadar birçok hammaddenin fiyatı son yılların en yüksek düzeylerinde. Bu yükseliş emtiada yeni bir harika döngü beklentisini körükledi. 19’uncu yüzyıldan bu yana dört üstün döngü yaşayan emtia, Wall Street’in dev bankalarına nazaran beşinci cinse başlamış olabilir. Trilyonlarca dolara ulaşan hükümet teşvikleri ve daha zayıf bir dolar beklentisi analistlere nazaran, Emtia 5.0 için taban hazırladı. Bir başka kıymetli etken ise dünyanın en büyük emtia tüketicisi Çin’de talebin artmaya devam etmesi.
Bakır ve petrolde güçlü yükseliş sürüyor
S&P GSCI Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 13.5 yükseldi. Endeksteki metal fiyatları geçtiğimiz yılın taban düzeyinden yüzde 57 yükselirken, tarım eserlerinde yüzde 50’den fazla artış kaydedildi. Bakır fiyatları, güçlü talep ve sıkı tedarik beklentisinin takviyesi ile geçen hafta çıktığı sekiz yılın en yüksek düzeyini geçerek 8.300 dolarla Eylül 2012’den beri en yüksek düzeyini gördü.
Ortadoğu’da tansiyonların yine gün yüzüne çıkması petrol fiyatlarını yine 13 ayın tepesine taşıdı. ICE’de Brent fiyatı dün sabah 63,76 dolar/varile çıktı. Rallinin ortaya çıkmasındaki en büyük neden, devasa ölçüdeki mali ve mali siyasetlerin COVID-19 krizi boyunca enflasyonu desteklemesi ve fon yöneticilerinin kendilerini korumak için petrol ve metal üzere inançlı liman varlık piyasalarına girmek konusunda cesaretlenmesi.
ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan tarafından hazırlanan raporda, emtiada yıllarca devam edecek yeni bir harika döngünün başlamış olabileceği belirtiliyor. Marko Kolanovic liderliğindeki analistler tarafından hazırlanan raporda pandemi sonrasında beklenen güçlü ekonomik toparlanma ve enflasyondan korunmak için hedge gereksiniminin emtia talebini yüksek tutabileceği söz ediliyor. Raporda enflasyon ve tahvil faizlerinin emtianın mukadderatını değiştirdiği tabir ediliyor. Goldman Sachs da yakın tarihli bir raporunda, “Emtia fiyatlarındaki toparlanma aslında emtialar için çok daha uzun bir yapısal boğa piyasasının başlangıcı olacak” sözlerine yer veriyor.
Endüstrileşme ve kentleşme tetikliyor
Emtia piyasalarında uzun periyotlu fiyat patlamalarını tanımlamak için kullanılan harika döngüler, birçok nedenden ötürü talepteki şok değişimlerin sonucu olarak ortaya çıkıyor. 20. yüzyılın başında bir dünya gücü olarak ortaya çıkan ABD’nin süratli endüstrileşmesinden, 21. yüzyılın başlarında Çin’in yükselişine kadar, bu tarihî endüstrileşme ve kentleşme devirleri hammadde talebinin katlanarak artmasını sağladı. Buna spekülatif alımların da eşlik etmesi fiyatların uzun müddet yüksek kalmasına neden oluyor.
Yeşil iktisat metalleri destekleyecek
COVID-19 sonrası güçlenen yeşil iktisat teşvikleri birçok metalin fiyatı için itici güç olacak. Demir cevheri, bakır, çinko, alüminyum ve gümüş dahil olmak üzere çeşitli metallerin ağır olarak kullanıldıkları çevreci iktisattan takviye bulması bekleniyor. Yeşil teknoloji de dahil olmak üzere tüketici odaklı teşvik ve hızlandırılmış altyapı yatırımları, metallere endüstriyel talebi canlandıracak.
Son 120 yılda hammadde piyasalarındaki 4 harika döngü:
“Süper döngü” terimi birinci olarak 2005 yılında Citigroup analisti Alan Heap tarafından kullanılmıştı. 19’uncu yüzyıldan bu yana; fiyatların yükselişe geçmesi, tepe yapması ve olağan trende geri dönmesinin uzun yıllara yayıldığı dört farklı emtia fiyatı harika döngüsü yaşandı: •
1899-1932: Birinci döngü, 19. yüzyılın sonlarında ABD’nin endüstrileşmesi ile birebir vakte denk geliyor. Metal fiyatları 1916’da tepe yaptı. Yükseliş trendi boyunca metal fiyatlarındaki artış yüzde 105.7 oldu. Bu döngü içinde ziraî eser fiyatları da 1917’de tepe yaparken, bu eser kümesindeki fiyat artışı yüzde 52.8 olarak gerçekleşti. Ham petrol fiyatları da 1920’ye kadar yükselişini sürdürdü ve yüzde 400’den fazla kıymetlendi.
• 1933-1961: 1930’larda İkinci Dünya Savaşı’ndan evvel global silahlanmanın başlaması emtia fiyatlarında büyük bir yükseliş dalgası yarattı. Petrol dışı emtia 1951 yılında tepe yaptı ve yükseliş sürecinde fiyatlardaki artış yüzde 72’yi buldu.
• 1962-1995: Avrupa ve Japonya’da savaş sonrasında tekrar inşa ve yapılanma çalışmaları global piyasalara damgasını vurdu. Dev ülkelerdeki endüstrileşme fırtınası fiyatlarda yükselişi tetikledi. Bu periyotta petrol dışı eserler 1973 ve petrol fiyatları 1980’de tepe yaptı. 1973 ve 1998 yılları ortasında ham petrol fiyatları yüzde 363.2 yükseldi.
•1999-2011: Son büyük emtia üstün döngüsünün gerisinde başta Çin olmak üzere BRIC ülkelerinin süratli endüstrileşmesi ve kentleşmesi bulunuyor. Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya üzere gelişmekte olan ülkelerde artan nüfus, refah seviyesi, endüstrileşme ve kentleşmeyle birlikte güç, tarım eserleri ve metal fiyatlarında üst istikametli hareket meydana geldi. 2010 itibariyle petrol dışı eserlerde çıkış yüzde 81.3 olarak gerçekleşti. 2000 yılında tonu 2.000 doların altında olan bakırın fiyatı Şubat 2011’de 10.190 dolarla rekor düzeye çıktı. Birtakım tahılların fiyatı iki katından fazla artış gösterdi.
Çin emtiadaki yükseliş dalgasında ön saflarda yer alacak
Refinitiv Yükselen Piyasalar Emtia Yöneticisi Fabrice Tayot, yeni muhteşem döngüde Çin’in ön saflarda olacağına inanıyor. Çin, COVID-19’un tesirinden kurtulurken, emtia talebinin şimdiden yeni muhteşem döngüye liderlik ettiğini söyleyen analiste nazaran Çin şu nedenlerle dikkatle izlenmeli:
- Çin, 2000’li yıllardan beri geniş bir eser yelpazesinin önde gelen tüketicisi olarak ortaya çıktı ve iç talebindeki rastgele bir artış, piyasaları yeni doruklara taşıyabilir.
- Çin ham petrol ithalatı milyon varil cinsinden bakıldığında 2020’de 2019’a nazaran yüzde 9.5 arttı. 2020’de Çin ham petrol ithalatı beş yıllık ortalamanın epey üzerinde gerçekleşti.
- Dünya Bankası da dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar 2021’de yüzde 8-9 üzere güçlü bir GSYİH büyümesi iddia ettiğinden LNG, rafine eserler, stratejik metaller ve tarım eserleri üzere pazarlarda güçlü talep yaratması bekleniyor.
- Çin Komünist Partisi’nin 100. yıldönümünü nedeniyle 2021’de ekonomiyi destekleyecek siyasetler izlenmesi bekleniyor.
- Teşvik siyasetinin yanında, artan ithalat nedeniyle Çin Merkez Bankası’nın yuanın kıymetlenmesini sağlamak için faiz oranlarını muhtemelen yüksek tutacağı varsayım ediliyor.
Dünya