Hilal SARI
Hava kargoya global devlerin ilgisi de artarak sürüyor. Bünyesindeki Amazon Air ile yeni kapasitelere hazırlanan e-ticaret devi Amazon, kendisini 3’üncü partilere gönderi hizmeti sunan bir yapı olarak konumlandırıyor. Dünyanın üçüncü büyük denizcilik şirketi Fransız CMA CGM bünyesinde hava kargo ünitesi açmış, İngiltere merkezli Ceva Logistics de filo kiralayarak hava kargo hizmeti vermeye başlamıştı.
Global e-ticaret kesiminin en büyük ve öncü oyuncularından ABD’li Amazon, artık yalnızca bir e-ticaret şirketi değil. Yalnızca ABD’deki teslimatları için günde 164 hava kargo seferi gerçekleştiren Amazon, artık kendini 3. partilere gönderi hizmeti sunan bir şirket olarak da konumlandırıyor. COVID-10’la birlikte yolcu uçakları tarafında sert düşüş yaşayan kapasiteler, Amazon üzere devlerin kendi işini kendisi halletmeye girişmesiyle sonuçlandı. ABD’nin UPS ve FedEx üzere hava nakliyatı yapan lojistik devleriyle birebir pazarda vites yükselten Amazon, dijitalleşmeyle giderek büyüyen bu pastadan daha büyük bir dilim istiyor. Pandemi devrinde hava kargo faaliyetleri süratle büyüyen şirketin yalnızca son altı aydaki uçuş faaliyetlerinin yüzde 17 arttığı belirtiliyor.
COVID-19 pandemisinin hızlandırdığı e-ticaret Amazon’un hava kargo operasyonlarını 2020’den bu yana süratle büyütmesine de neden oldu. Mevzuya ait akademisyenler tarafından hazırlanan ve Financial Times’da sonuçları yer alan bir rapor, Amazon’un hava kargo konusunda yavaşlamaya niyeti olmadığı ve bu durumun uzun yıllardır FedEx, UPS ve USPS tarafından domine edildiği ABD pazarında dalın çehresini kökten değiştirebileceğini öngörüyor. Cincinnati’de ağustos ayında çok büyük bir lojistik merkezi de açan şirketin artık ABD’deki üreticilerin yüzde 70’ine yalnızca 100 mil (160 km) uzaklıkta hava kargo hizmet merkezi bulunuyor. Amazon Air, e-ticaret devinin ABD’de gönderileri 30 dakika içinde tüketiciye ulaştırma taahhüdü bulunan ve bunu Prime Air uçaklar ve drone üzere otonom hava araçlarıyla gerçekleştiren Prime Air hizmetlerinin de bulunduğu hava kargo ünitesi. Bundan yalnızca bir yıl evvel Amazon Air bulunan bir havalimanına 100 mil uzakta olan ABD’li tüketicilerin oranı yüzde 54’tü. Şirket ayrıyeten 2040 yılı için koyduğu “net sıfır karbon emisyonlu şirket olmak” gayesiyle bölümün sürdürülebilirlik kapsamındaki dönüşümünün de öncülerinden. Şirket Temmuz 2020’de 6 milyon galon biyoyakıt satın aldığını duyurmuş, bunun filonun emisyonlarını yüzde 20 düşüreceğini söylemişti.
Rapora nazaran Amazon Air’in filosunda yalnızca 74 uçak var. FedEx’in 468, UPS’in 283 kargo uçağı bulunan filolarına nazaran bu sayı hala güçük. Fakat Los Angeles yakınlarındaki 700 bin fitkare hava kargo merkezi ve yeni açılan 800 bin fitkare hava kargo merkezi, uzmanlara nazaran şirketin hava kargo kapasitesini önümüzdeki periyotta de artıracak. Almanya Leipzig’deki merkezin de Avrupa’nın Noel döneminde kritik merkezlerden biri olması bekleniyor. Kimi sivil toplum kuruluşları Amazon’u ABD’deki merkezleri siyah vatandaşların daha çok bulunduğu bölgelerde açması nedeniyle “çevresel ırkçılıkla” suçlamış ve e-ticaret devinin son genel heyetinde bahsin araştırılması önerilmişti.
Deniz ve kara nakliyatının devleri de hava kargoya giriş yaptı
Hava kargoya talepte keskin bir artış yaşanması sonrası dala yalnızca e-ticaretten değil, deniz ve kara nakliyeciliği bölümünden de büyük oyuncular giriş yapmaya başladı. Geçtiğimiz yıl pandemi devam ederken bünyesinde hava kargo ünitesi açan Fransız denizcilik şirketi CMA CGM dünyanın en büyük 3. konteyner şirketi. 2. çeyrekte net karını bir yıl öncesine nazaran yüzde 2.500 artıran şirket, 3,5 milyar dolarla rekor kâr açıkladı. Yıldırım Holding’in de yüzde 20 payı bulunan şirketin hava kargo ünitesi geçtiğimiz günlerde İstanbul’a da kargo uçuşları başlatmıştı. Türkiye’deki operasyonları için Amazon’un bir muahede yaptığı Ceva Logistics’te 20 yıl misyon yapmış Global hava kargo tedarik ve kapasiteden sorumlu lider yardımcısı David Lara’nın online hava kargo rezervasyon portalı CargoAi’nin müracaat heyetine atanması da yeniden lojistikte hava kargo istikametinde yaşanan kaymanın sonuçlarından. Salgın sırasında üretim sınırlarının devamlılığı için kiralık hava kargo seferleriyle tedarik zincirlerin devamlılığını sağlayan İngiltere merkezli lojistik devi Ceva Logistics hava kargoculara baş tutan Amazon’un Türkiye lojistik operasyonlarını üstlenen şirketler ortasında. Nisan ayında duyurulan muahede kapsamında Ceva Logistics, Amazon’un Gebze’de inşa ettiği tesiste eserlerinin depolanması, stok idaresi ve dağıtımından sorumlu olacak. Lakin Amazon Ceva Logistics üzerinden yalnızca kendi eserlerinin gönderisini sağlamıyor ve üçüncü parti lojistik hizmetleri de veriyor.
Dünya