Hüseyin KOYUNCUOĞLU
Türkiye piyasalarında yaklaşık 2 aydır olağanlaşma rüzgarları esiyor. Bilhassa geçtiğimiz hafta beklenmedik bir halde siyaset faizinin 200 baz puan artırılması ve peşi sıra gelen swap limitlerinin esnetilmesi ile bugünkü vergisel düzenlemeler piyasalarda şimdilik olumlu bir biçimde karşılık buldu.
Merkez Bankası, BDDK ve iktisat idaresi para ve maliye siyasetlerini bir ortada kullanarak piyasalara çok net bir formda ‘oyunu kuralına nazaran oynayacağınız’ iletisi veriyor. Hâl bu türlü olunca da bugün döviz kurlarında aşağı istikametli bir seyir yaşanıyor. Son 24 saatte 7,8550 ile tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gören dolar/TL 7,75’in altına kadar indi. Euro/TL de 9,21’den 9,10’un altına kadar çekildi. Hafta başında çift haneyi gören İngiiliz Sterlini ise TL karşısında tekrar 9,97’lere geriledi.
Bu etapta sorulması gereken en kıymetli soruyu işin uzmanlarına sorduk; Atılan olağanlaşma adımlarıyla birlikte kurlarda bugün yaşanan gerileme kalıcı olabilecek mi? Ulaştığımız uzmanların ortak görüşü; Türkiye piyasalarında bozulan algı ve itimadın onarılması için yanlışsız adımlar atıldığı oldu. Ve bu duruşun devam etmesi durumunda döviz kurlarında düşüşün sürmesi bekleniyor.
Azimut Portföy Genel Müdürü Murat Salar:
Piyasa ikna edilirse düşüş sürer
Bahar aylarında ve yaz aylarının başlangıcında uygulana siyasetlerin bir yan tesiri olarak döviz kurlarında üst taraflı hareketler yaşandığını hatırlatan Salar, “Son 1 haftada piyasa gerçeklerine daha yakın kararlar alınıyor. Atılan yanlış adımlarla buraya geldik. Şimdiyse hakikat adımlar atılıyor ve bu adımların da takdir edilmesi lazım. Şu anda piyasanın verdiği reaksiyona bakılacak olursak algı olumluya geçmiş değil. Yanlış adımlar algıyı bozmuş, inanç sarsmıştı. Bu nedenle fiyatlamalarda kâfi dozda etkiyi göremiyoruz. Atılan adımlar çok değerli. Daha olumlu karşılanmasını bekliyorum. Piyasa irtibat yoluyla ikna edilirse döviz kurlarındaki düşüş devam edecektir” sözlerini kullandı.
‘Döviz talebi düşmezse geç likidite penceresi kullanılabilir’
Son aylarda tepe yapan dolarizasyon konusuna da değinen Salar, algının düzelmesiyle yerli yatırımcıların da dövize yöneliminin azalacağı görüşünde. Döviz talebinin sürmesi durumunda geç likidite penceresiyle fonlama maliyetinin yükseltilebileceğine işaret eden Salar şöyle devam etti:
“Bahar aylarında, büyüme iştahı, bankaları kredi verme konusunda zorlanması, dövize yönelmenin ‘polisiye’ önlemlerle kesilmesi üzere süreçler yatırımcı nezdinde negatif tesir yarattı. Dolarizasyonda tarihi düzeylere çıktık. Hala dövize talep devam ederse geç likidite penceresi kullanabilir ve piyasayı fonlama faizini 11,75 yerine 13,25’e çekebilir. Buradaki sorun şu; son 4-5 aydır yerli yatırımcı dolar alıyor. Onun da sebebi algını bozulması ve inanç kaybı. Algıyı düzeltebilirsek o vakit yerli yatırımcını alışı kesilecektir.”
‘Krediyle büyüme siyasetinden vazgeçildi’
Yaz aylarında çok konuşulan etkin rasyosu düzenlemesiyle ilgili de ‘yüzde 90’a çekilmesinin kaldırılması manasına geldiğini söz eden Salar; “Yüzde 90’ın altında kalan banka zati pek yok. Artık kredi yoluyla büyüme siyasetinden vazgeçildi” diyebiliriz.
Ahlatçı Menkul Kıymetler Araştırma Müdürü Barış Ürkün:
Türk Lirası ile süreç yapmak daha kolay hale getirilmiş durumda
Geçen hafta Perşembe gününden itibaren olağanlaşma ismine atılan adımların art geriye gelmeye devam ettiğine işaret eden Ahlatçı Menkul Bedeller Araştırma Müdürü Barış Ürkün, DÜNYA için paylaştığı bilgi notunda şu sözlere yere verdi:
“Faiz artırımı, swap düzenlemesi, faal rasyosunda iyileştirme sonrası Yeni Ekonomik Program’da ortaya konan olağanlaşmanın sürebileceğine dair iletilerin ardından gecikmeden kambiyo süreçlerinde BSMV’nin eski haline döndürülmesi, vadesi 1 yıldan uzun hesaplar için BSMV’nin sıfıra indirilmesi ve mevduat hesaplarından alınan stopajın yıl sonuna kadar vade mühletine nazaran yüzde 5, yüzde 3 ve sıfır olarak düzenlenmesini Türk Lirası’nın cazip hale getirilmesi atakları olarak okumak gerekiyor. Yüklü ortalama fonlama maliyetinin yüzde 11,08’e ulaştığı noktada atılan bu adımlarla Türk Lirası ile süreç yapmak daha kolay hale getirilmiş durumda. Enflasyona nazaran negatif gerçek getirinin yerini bu getirinin olumluya dönmesi olarak değerlendirebileceğimiz adımların ardından kurda 7.75 düzeyi yakınlarına kadar düşüş meydana geldi. Önümüzdeki süreçte olağanlaşma ismine atılacak adımların sürmesi gelen açıklamalar ve atılan adımlara nazaran bakıldığında beklenen görünüyor. Jeopolitik manada bir risk artışı fiyatlamaların içine girmediği sürece kurda üst taraflı baskının bu görünümde önüne geçildiğini söyleyebiliriz.”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan:
Adımlar birbirini tamamlıyor ve peşi sıra geliyor
Iktisat idaresi ve karar alıcı kurumların piyasanın gerçekleriyle uyumlu adımlar atılmasını olumlu karşılandığını tabir eden Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, bugün, kambiyo süreçlerine getirilen yüzde 1 verginin yine yüzde 0,2 düzeyine düşürülmesi ve TL mevduatlarına uygulanan stopaj oranlarının düşürülmesi bu piyasa dostu adımlar olarak nitelendirdi.
Bugün atılan BSMV ve stopaj düzenlemelerini de pahalandıran Erkan’ın DÜNYA ile paylaştığı bilgi notunda şu sözleri kullandı:
“Kambiyo süreçlerine uygulanan BSMV’nin Mayıs ayında artırılma nedeni bireysellerin döviz ve altına yönelmelerini azaltmaktı. Lakin kişiseller vergi tesirine karşın döviz ve altın almaktan vazgeçmedikleri üzere, kayıt dışılık ve finansal sistem dışına çıkış artmıştı. İstenildiği üzere döviz tevdiat hesaplarından TL mevduatlarına bir kayma olmamıştı. Vergi tekrar binde 2’ye düşürüldüğüne nazaran, bu bariyer kalktı, kambiyo süreçlerindeki hürü her vakit olumlu karşılanır ve inancı artırır. BDDK’nın yurtdışı ile türev süreç limitlerini esnetmesi de bu kapsamda değerlendirilebilecek bir adım.. Bunlar birbirini tamamlıyor ve peşi sıra geliyor.
TL mevduatlarına uygulanan stopaj oranının azaltılması da, enflasyon karşısındaki gerçek getiri cazibesini artırmaya ve TL’yi döviz mevduatına nazaran daha avantajlı kılmaya yönelik. 12 aydan uzun vadede stopaj ise yıl sonuna kadar yüzde 0 olarak uygulanacak. Tasarruf sahiplerini TL’ye ve daha uzun vadeye yönlendirmeye yönelik bir adım. Son derece olumlu, lakin gerçek getiri manasında biraz daha cazibe sunulması ve bankaların mevduat faizlerini enflasyonun üzerine çekmesi gerek. Biz bu getiri cazibesinin artması için faiz artırımlarının devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
Dünya