Nisan’da “Çin Iktisadının Özgüveni” başlıklı bir makale yazmıştım. 16 Temmuz’da Çin Ulusal İstatistik Ofisi ikinci çeyrekte Çin’in GSYİH yüzde 3,2 büyüdüğünü açıkladığında, o makaledeki görüşlerimin gerçek olduğu kanıtlanmış oldu.
Dünyanın ikinci büyük iktisadı olan Çin’in büyümeye geri dönmesi ardından milletlerarası sıcak tartışmalara yol açtı ve birçok milletlerarası tanınmış uzman ve akademisyen tarafından “tünelin sonundaki ışık” olarak yorumlandı.
Yılın birinci yarısında, Çin iktisadı evvel daraldı ancak devamında büyüme yaşandı ve hala istikrarlı bir biçimde toparlanarak Çin iktisadının dayanıklılığını ve canlılığını daha da ortaya koydu. Esas dikkat çeken bilgilerden bahsedecek olursak:
I. Ana ekonomik göstergeler yükseldi. İkinci çeyrekte, büyük ölçekli işletmelerdeki katma bedelinin birinci çeyrekteki %8,4’lük bir düşüşünden sonra %4.4’lük bir artışa, hizmet dalının katma pahanın ise birinci çeyrekteki %5,2’lik bir düşüsü sonrasında %1,9’luk bir artışa ulaştığı görülüyor. Tüketici mallarının toplam perakende satışlarındaki gerileme birinci çeyreğe nazaran 15,1 puan azalırken, sabit değer yatırımları yıllık bazda %4,8 oranında artarak birinci çeyreğe nazaran 20,9 puan arttı.
II. Yeni kesimler ekonomik kalkınmayı güçlendirdi. Yılın birinci yarısında, yüksek teknoloji imalat kesiminin katma kıymetinde yıllık bazda %4,5 oranında artış görüldü ve geçen yılın birebir periyoduna nazaran 0,9 puanlık bir artışla büyük ölçekli işletmelerdeki katma kıymetin %14,7’sini oluşturuyor.
III. Dış ticaret ve yabancı yatırım istikrar kazandı. İkinci çeyrekte, Çin’in emtia ithalat ve ihracatının toplam fiyatı yıllık bazda %0,2 bir düşüşle 1,09 trilyon dolara ulaşmış ve bu oran birinci çeyreğe nazaran %6,3 daraldı; fiilen yabancı sermayenin kullanımı birinci çeyrekteki %10,8’lik bir düşüşü sonrasında, % 8,4’lük oranda arttı.
IV. İstihdam istikrarlı ilerledi. Ulusal işsizlik oranı iki ay boyunca gerileyerek Haziran ayında %5,7 oranında azaldı. Yılın birinci yarısında, ülke çapında 5,64 milyon kişi istihdam edilmiş ve yıllık maksadın %62,7’sini tamamlamıştır.
V. Fiyat artışları yavaşladı. İkinci çeyrekte, TÜFE birinci çeyreğe nazaran 2.2 puan azalarak geçen yılın birebir periyoduna nazaran %2,7 oranında arttı.
VI. Yoksulluğun azaltılmasındaki sonuçlar ise göze çarpıyor. Yılın birinci yarısında, Çin’de yoksulluk yaşayan kırsal nüfusun kişi başına harcanabilir geliri, yıllık bazda %5.5 ile %7.6 ortasında yükseldi; kişi başına düşen emekli maaşı %9,3 ve toplumsal yardım geliri %13.2 oranında arttı.
1.4 milyar nüfusu ile gelişmekte olan bir ülke için, bu türlü muvaffakiyetlerin elde edilmesi kolay değil ve Çin Hükümeti ile halkının ortak eforları birbirinden ayrılamaz. Yılın birinci yarısında, Çin’in makro denetimi güçlü bir formda uygulandı. Vergi ve fiyat indirimleri 35.7 milyon dolara, yeni mali açık ve anti-salgın özel Hazine tahvili 28.6 milyon dolara ulaştı. Takviye siyasetleri daima uygulanarak, finans sistemi yıl boyunca çeşitli işletmelere 21.4 milyon dolar ölçü ile makul kar transferleri sağladı. Faal yatırım büyümeye devam etti. Yeni altyapı inşası, yeni kentleşme inşası ve ulaşım, su kaynakları ve başka büyük projeleri teşvik etmek için merkezi bütçede yatırımın %90’ından fazlası tahsis edildi ve mahallî idare özel tahvilleri çıkarıldı. İşletmelere verilen takviyeler ve istihdam yardımları güçlendirildi ve temel hayat kaynaklarının korunmasına odaklanıldı. Piyasa ıslahatlarını derinleştiren piyasa oyuncularına verilen hizmetler güçlendirildi ve piyasa canlılığını hareketlendi. Ayrıyeten dış ticaret ve yabancı yatırım korundu, dış ticaret işletmelerine sağlanılan hizmetler iyileştirildi. Dış ticaretin yeni büyüme güçlerini yetiştirmek hedefiyle işletmelerin dönüşümü ve geliştirilmesi teşvik edildi. Üstte bahsedilen bir dizi siyaset ve tedbirler, salgının tesirinden kaçınmak ve ekonomik kalkınmada istikrarlı olmak için güçlü bir takviye sağlamış oldu.
Dallara yapılan yatırımlar ekonomik canlılık yaratacak
Yılın birinci yarısında, bilhassa ikinci çeyrekte çeşitli ekonomik göstergelere nazaran, Çin iktisadının yılın ikinci yarısında toparlanmaya devam edeceğine inanıyorum. Birinci olarak, Çin kapsamlı bir endüstriyel sisteme, giderek tamamlanmış bir altyapıya ve büyük bir pazar potansiyeline sahiptir. Bu, yılın ikinci yarısında sürdürülebilir ekonomik toparlanma için sağlam bir temel oluşturuyor. İkinci olarak, uzaktan çalışma, online eğitim, akıllı inşaat ve insansız teslimat üzere yeni modellerin, bulut bilişim, büyük bilgi, yapay zeka üzere yeni teknolojilerin ve dijital iktisat, akıllı üretim, hayat ve sıhhat üzere yeni sanayilerin süratli gelişimi, ekonomik toparlanma için güçlü dayanak sağlamaya devam edecektir. Son olarak, salgının tesiri altında ortaya çıkan eksiklikleri ve zayıflıkları telafi etmek için halk sıhhati, acil gereç rezervleri, ulaşım ve güç vb. bölümlere yapılan yatırımların artırılması da ekonomik kalkınmanın sürdürülebilirliğini ve canlılığını güçlendirecektir.
Ne kadar şiddetli bir darbe yaşarsanız, kalkınmadaki derin avantajları ve dayanıklılığı o kadar net görebilirsiniz. Çin’in ikinci çeyrekte beklentilerin üzerinde olumlu büyüme oranına ulaşması kelamların ötesindedir ve Çin’in ekonomik istikrarı ile uzun vadeli kalkınmasındaki temel eğiliminin değiştirilmediğini ve değiştirilemeyeceğini göstermek için kafidir.
Bugünkü dünyada, tüm ülkelerinin çıkarları son derece entegredir, insanoğlu ortak bir mukadderat topluluğunda yer alıyor ve “kazan-kazan” işbirliği eğilimindedir. Memleketler arası sanayi zincirinin değerli bir modülü olarak Çin’in, salgın mühletince büyüme açıklayan birinci büyük iktisat olması dünyaya inanç ve umut veren bir “güçlendirici ilaç” üzere oldu.
Türkiye olağanlaşma sürecinde maliye ve mali siyasetleri uygulamasıyla ekonomik datalar de kıymetli ölçüde iyileşmeler görüldü. Çin, Türkiye ile dostça ve karşılıklı fayda sağlayan işbirliğini güçlendirmeye her vakit hazır ve dünya iktisadının toparlanmasını ve ortak kalkınmasını desteklemek için Türkiye ve milletlerarası toplumla ‘Kuşak Yol’un yüksek kalitede ortak imalini teşvik etmek için çalışmaya devam etmektedir.
Dünya