Leyla İLHAN
Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) “Depreme artık kâfi diyelim” sloganıyla sivil inisiyatif başlatmaya hazırlanıyor. 30 Ekim’de yaşanan 6.9’luk İzmir Depremi’nin akabinde Türkiye’nin bir kere daha zelzele konusunda topyekün atması gereken adımlar olduğu ortaya çıktı. Çimentocular, dallarının beton kalitesi için kıymetli yatırımlar yaptığını belirtirken, yapı gereçlerinin satıldığı müteahhitlerin iş yapış hallerinin de garantili hale getirilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Çimento kesimi ayrıyeten binaların kiralanmasından, satılmasına kadar tüm süreçlerde yer alan tarafların bir ortaya gelerek güvenliği sağlamak için adımlar atmasını, kamunun da buna öncülük etmesini istiyor.
TÇMB ve DÜNYA Gazetesi tarafından organize edilen “Türkiye İktisadını İnşa Edenler” temalı Anadolu Buluşmaları’nın online panel serisinin ikincisi Kahramanmaraş ile yapıldı. Mena Bağlantı Ajans Lideri Suat Özyaprak’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panele TÇMB Lideri Dr. Tamer Latife, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Lideri Şahin Balcıoğlu, SANKO Holding İdare Konseyi Lideri Adil Sani Konukoğlu, Kipaş Holding İdare Heyeti Lideri Mehmet Hanefi Öksüz ile İdare Heyeti Liderimiz Hakan Güldağ ve Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar katıldı. Panelde ihracatta artan ölçüyle birlikte liman ve geçiş kapılarında yığılma yaşandığı üzerinde de duruldu. Bu durumun dalın kazandığı vakit avantajı için bir tehdit oluşturduğuna işaret edilerek tahlil yolları konuşuldu.
“Yeni binalara artık tereddütsüz girebilmeliyiz”
XTÇMB Lideri Dr. Tamer Latife, yaşanan İzmir Depremi’nin akabinde Türkiye’nin bir kere daha kıymetli adımlar atması gerektiğinin ortaya çıktığını belirtti. Latife, zelzelelerin hem ekonomik, hem toplumsal hem de güvenlik açısından değerli bir risk oluşturduğunu kaydetti. Atılan adımlara karşın hala kolonları kesilmiş katlar, oturulamaz raporu verilmiş binalar olduğunu görüldüğünü anımsatan Latife, “Göz nazaran göre gelen bir felaketten bahsediyoruz. Bu mevzuda artık harekete geçmemiz lazım. Sarsıntıya artık kâfi diyelim. Bir sivil inisiyatif başlatmamız lazım. Bu bahiste gereken adımları atacağız” dedi. Latife, ilgili tüm tarafların bir ortaya gelerek yol haritası çizmesi gerektiğini belirlenerek, devletin ve belediyelerin attığı adımlara takviye olmak gerektiğini kaydetti. TÇMB olarak bu mevzuda sorumluluk almaya hazır olduklarını söyleyen Latife, zelzele açısından külfetli olan binaların hem kiralama hem de hem de alım satım kademesinde gerçek durumu gösteren bir raporun zarurî hale getirilmesi gerektiğini kaydetti. Bu bilgilerin geri dönüşüm konusunda mal sahiplerine kıymetli bir motivasyon sağlayacağını kaydeden Latife, “Bizler yapı materyalleri ögesi olarak materyal sattığımız müteahhitlerin iş yapış formları konusunda kimi teminatlar elde etmeliyiz. Dalımız beton kalitesi konusunda önemli adımlar attı. Burada eksiklerimiz varsa bunların giderilmesi lazım ve yeni binalara artık hiçbir tereddüdümüz olmadan girmemiz gerekir” diye konuştu.
“Kur tesiriyle rehavete kapılmayalım”
Çimento bölümünde artan ihracatı da pahalandıran Tamer Latife, çimentonun esasen ihracata uygun bir eser olmadığını lisana getirerek şu yorumu yaptı, “En iyi koşullarda tonu 100 dolara satılır. Biz ise 30 dolara satıyoruz. Şayet çok uygun olsaydı Çin bunun ihracatını yapardı. Zira 4 milyar tonluk üretimin 2 milyarı Çin’de yapılıyor” açıklamasını yaptı. Bugün Türkiye’de 100 milyon tonluk üretimin 50 milyon tonluk kısmının iç piyasada tüketildiğini aktaran Latife, 50 milyon tonluk kısmının de ihraç edilmek durumunda olduğunu bildirdi. Latife, bu durumun da fiyat baskısı oluşturduğunu söyledi. Kur tesiriyle, gelirlerin arttığını fakat bu durumda bölümün rehavete kapılmaktan kaçınması gerektiğini vurgulayan
Latife şu ihtarları yaptı: “Önümüzde bir sorun yumağı var. Ayrıyeten pandemi de ortamı zorlaştırıyor. Avrupa her ne kadar ana pazarımız değilse de sıfır karbon siyasetleri nedeniyle yakından takip etmeliyiz. ABD’deki yeni siyasi atmosfer ile Afrika’daki salgının durumu çok izlenmiyor. Bunlar da bizim pazarlarımız. Bütün bu resme baktığımızda kesimin etrafında önemli tehditler kelam konusu.”
Kurun bugün sunduğu fırsatın da sürdürülebilir olmadığını tabir eden Latife, “Çünkü 1-2 yıl sonra kur kaynaklı büyük maliyetler ve değerli riskler olabilir. Bugünkü fırsatı kullanıp orta ve uzun vadeli planlarımız belirlememiz lazım” diye konuştu.
“İç pazara kapanma bahtımız yok” Tamer Latife, yatırımda artık iç piyasanın dolduğunu en az 10 yıl boyunca yeni yatırıma ihtiyaç olmadığını lisana getirdi. “İç pazara kapanarak dallarımızı büyütme talihimiz yok. Biz küresel marka yaratmalıyız. Küresel markanın ekonomik yararları kadar siyasi yararları da oluyor” diyen Latife, bu nedenle Avrupa’nın kıymetli çimento oyuncusu olan Türkiye’deki firmalarının yurtdışında terminal, değirmenler kurarak yahut fabrika satın alarak gelirini çeşitlendirmesi gerektiğini söyledi.
Çimento ihracatında artış yüzde 25
Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB), “Depreme artık kâfi diyelim” sloganıyla sivil inisiyatif başlatmaya hazırlanıyor. TÇMB ve DÜNYA gazetesi tarafından düzenlenen “Türkiye İktisadını İnşa Edenler” temalı Anadolu Buluşmaları’nda görüşlerini lisana getiren çimento bölümünün temsilcileri, binaların kiralanmasından satılmasına kadar tüm süreçlerde yer alan tarafların bir ortaya gelerek güvenliği sağlamak için adımlar atmasını, kamunun da buna öncülük etmesini istedi. XGaziantep’in ihracatını ekim ayında yüzde 12.7 artırarak 800 milyon dolara çıkardığını ve rekor kırdığını söyleyen
Sanko Holding İdare Konseyi Lideri Adil Sani Konukoğlu, “Kent olarak geçen yıl 7.6 milyar dolarlık ihracat yapmıştık. Bu yılsonunda ise 8 milyar doları aşarak 8.5 milyarlara gelmek istiyoruz” dedi. Konukoğlu, başarılarında mazeret yerine tahlil odaklı yaklaşımın ve bundan sonra yapacaklarını düşünmelerinin tesirli olduğunu belirtti. Önümüzdeki periyotta pandemi dışında bir kasvet görmediklerini anlatan Konukoğlu, “Ancak Avrupa’dan gelen pandemi haberleri endişelendiriyor. Çimentoda ana pazarımız Amerika ve Afrika olsa da, dokuma besin üzere Avrupa ağır ihracat yapan bu dallarımızda tahminen hafif bir daralma olabilir. Lakin Çin’in devre dışı kalmasının yararını görürsek tahminen de bu hafif daralmayı da görmeyiz” diye konuştu. Çimento ihracatında yüzde 25 yükseliş yaşandığını, 2018’den bu yana kapasiteleri kullanamayan hatta periyot dönem fabrika kapatan çimento kesiminin halihazırda kapasitenin tamamını kullandığına dikkat çeken Konukoğlu, “Şimdi kur artışıyla, ihracat artışıyla bir toparlanma var, lakin genel olarak dalın durumu iyi değil. Borsaya baktığımızda son 3 yılda kârlılıklarının nereden nereye geldiğini görebiliyoruz” dedi. Türkiye’de çimento üretimin 100 milyon tona çıktığını fakat 82 milyonun kişi başı tüketiminin 550 kilo olduğunu kaydeden Konukoğlu, “Hepimiz ihracata yönelmiş durumdayız. Lakin ihracattaki fiyatlar da düşük. Bugün Avrupa’nın hiçbir yerinde 80 euronun altında çimento yok. Amerika’da 120-130 dolar. Afrika’da 110 dolar, biz ise 30 dolara satıyoruz” görüşlerini lisana getirdi. Yan girdilerinin yüzde 60-62’nin dolarla olduğunu aktaran Konukoğlu, “Kömür ve elektrik ana hammaddemiz ve bunların hepsi dolarla. Geçen yıl 45 dolara aldığımız kok kömür artık 95 dolar civarında” diye konuştu.
“Uluslararası markalar alım için Çin yerine Maraş’a geliyor”
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Lideri Şahin Balcıoğlu kentin potansiyelini değerlendirdiği toplantıda en büyük kesimlerinin dokuma olduğunu belirterek, “Sırasıyla çelik mutfak eşyası, besin, kuyum ve bayan ayakkabı kesimlerinde öndeyiz. İstanbul’dan sonra en fazla altın işleyen kentiz ve bayan ayakkabısı konusunda Türkiye’nin ikinci üretim merkeziyiz. Türkiye kağıt üretiminin yüzde 20’sini biz karşılıyoruz. Çimentoda ise Türkiye üretiminin yüzde 10’unu iki büyük tesisle yapıyoruz” dedi. Balcıoğlu, Türkiye iplik üretiminin yüzde 36’sını gerçekleştiren Kahramanmaraş’ın dokuma dalının ihracatları içinde yüzde 54’lük hisseye sahip olduğunu ve bölge insanın yarısına istihdam sağladığını belirtti. Kentteki iki çimento fabrikasının 700 şahsa istihdam sağladığını aktaran Balcıoğlu, kent iktisadına ise yıllık 1.8 milyar lira gelir sağladığını kaydetti. Pandemi nedeniyle nisan mayıs periyodunda yüzde 54 azalan ihracatlarının haziranla birlikte toparlanma periyoduna girdiğini aktaran Balcıoğlu, “Şimdi hem istihdam hem de ihracat açısından mart ve şubat aylarının da üstündeyiz. Yılsonunda bunun artarak süreceğini düşünüyoruz” diye konuştu. Pandemiyle birlikte Çin’de yaşanan bir ölçü üretim kaybının kente yeni iş kapıları sağladığını söyleyen Balcıoğlu, “Uluslararası firmalar buraya gelip tek tek fabrikaları geziyor. Bu fırsatı kaçırmamak için çaba etmeliyiz, yoksa dünyada alternatifler var. O yüzden bizim bu süreci el birliği gönül birliğiyle birlikte yürütmemiz lazım. ‘Bizde yok ancak şu firmamızda’ var deyip bu müşterilere sahip çıkmalıyız” dedi.
“Yeni binalar çok sağlam, topla tüfekle yıkılmıyor”
Kipaş Holding İdare Konseyi Lideri Mehmet Hanefi Öksüz, İzmir Depremi’ni kıymetlendirerek, “Türkiye’de sorun inşaat sistemi yerine uygulamalardan kaynaklanıyor. Biz her zelzelede inşaat kesimini güçlendirici tedbirler alıyoruz. Fakat bunların takip edilmesi çok daha kıymetli. Zira yıkılan binaların kolonları kesilmiş, zayıf kum ve çimento kullanılmış. Misal durum Van’da olmuştu. Lakin beton santrali kurulduktan sonra inşaatlar bir oldukça sağlamlaştı. Artık yapılanlar o kadar güçlü ki Anadolu’daki tabirle tankla tüfekle yıkılacak üzere değil” dedi.
Kahramanmaraş’ta inşaat kesiminde büyük bir sakinlik yaşanması üzerine firmaların ihracat arayışına girdiğini söyleyen Öksüz, “Bu da yararlı oldu. İhracatımız oldukça arttı. Şu anda pazar sıkıtımız da yok” diye konuştu. “Hızlı tren mi, OSB’lere giden yük treni mi” sorusuna ise Öksüz ise şöyle karşılık verdi: “Demiryolu uzun seyahatte çok yararlı iken kısa nakliyatta ise karayolu çok yararlı. Değerli olan yolu kısaltmak olduğu için Amanos Tüneli hem bizim için hem Güneydoğu hem de Doğu Anadolu için çok değerli. Gönül isterdi ki tünelden hem trenyolu hem de demiryolu geçsin” diye konuştu.
Öksüz, şirketlerinin kağıt çimento, plastik, eğitim ve tarım üzere 8 dalda 11 bin çalışanı bulunduğunu kaydederek, artık kentin iktisadı için de yalnızca dokumanın kâfi olmadığını, farklı alanlarda yatırıma gereksinim duyulduğunu belirtti.
Öksüz, “Bu nedenle kağıt ve çimento değerli hale gelmeye başladı. Su potansiyeli yüksek olan kentimiz termik santralleriyle Türkiye’nin gücünün kıymetli bir kısmını üretiyor” diye konuştu.
“Konut alımsatımda güvenlik evrakı koşulu aranmalı”
1999 zelzelesinin deniz kumu kullanımı kusuru ve nervürlü demir konusunda bir şuur yarattığını aktaran DÜNYA Gazetesi Genel
Koordinatörü Vahap Munyar, “Ancak denetimlerde güçlü olmadığımız için yeni binalarda da makus sonuçlar ortaya çıkıyor. Tekirdağ Malkara’da bir Türk şirketinin Japonya’ya kolon ve kiriş ürettiğini anımsatan Munyar, şunları kaydetti: “Ülkemizde inşaatlarda demir telle buluşturulur. Japonya’da ise inşaat demirleri bir tüp sistemiyle bağlanarak daha yüksek bir dayanım elde ediliyor. Ayrıyeten Japonya’da kolon ve kirişlerin daha sağlam ayakta kalması için çelik halat kullanılıyor. Ayrıyeten orada binalarda kullanılan izolatörler sarsıntının istikametine nazaran hareket ederek binanın salınımını azaltıyor. Böylelikle bina zelzeleye karşı daha güçlü hale geliyor. Bizde ise izolatörler kent hastaneleri ve stadyumlarda kullanılıyor. Biz de o teknikleri kullanarak insanlarımızın can kaybını en aza indirebiliriz.”
Ayrıyeten şuuru daima ayakta tutmak gerektiğine dikkat çeken Munyar, zelzele sigortası üzere alım satımlarda binanın inançlı olduğunu gösteren kimi tedbirlerin de alınması gerektiğine vurgu yaptı.
“Üretim ve ihracattan diğer yolumuz yok”
Toplantıda Türkiye iktisadını pahalandıran İdare Şurası Liderimiz Hakan Güldağ, imalat sanayi tarafında olumlu bir gidişat olduğunu aktardı. Güldağ, “Üretim ve ihracattan öteki bir yolumuz yok. Birtakım kesimlerimiz daha iyi performans gösteriyor. Otomotiv yüzde 90’lara varan bir kapasite kullanım oranlarına erişti” dedi. İhracattaki artışa rağmen ihracat kapılarında sorun yaşandığını anımsatan Güldağ, “Ürünlerimizi Kapıkule’den Avrupa’ya götürmeye çalışıyoruz. İhracat kıymet olarak yüzde 5 artsa da ölçüde yüzde 20’lere varan artış nedeniyle tatlı bir telaş içindeyiz. Bir an evvel siparişlerimizi yetiştirmeye çalışıyoruz” dedi. Güldağ, Çin’e alternatif olarak Türkiye, Bangladeş ve Vietnam’ın da öne çıktığını kaydetti. “Türkiye’nin imalat tarafında durumu iyi” diyen Güldağ, şunları söyledi: “Kahramanmaraş’taki üretim durumu da iyi. Fakat yükselen kur sanayicimizi ve iş insanlarımızı ve bilhassa KOBİ’lerimizi zorluyor. Türkiye’nin elinde Çin’e alternatif üretim merkezi olma fırsatı var. Şayet birlikte davranırsak dayanılmaz bir fark yaratabiliriz. Bunu Denizli’de görüyoruz. Dün bizim kapısında yattığımız markalar gelip bizimle konuşuyor. Elimizde kıymetli bir üretim gücü var. Bunu fırsata çevirip artık Türkiye’yi ucuz olmaktan çıkarmak zorundayız” değerlendirmesinde bulundu.
Dünya