Mustafa Kemal Atatürk tarafından 9 Eylül 1923’te kurulan ve bugüne kadar 7 genel liderin vazife yaptığı CHP, 97’nci kuruluş yıl dönümünü kutluyor.
Türk halkı Kurtuluş Savaşı sonrası yeni bir idare formuyla tanıştı.
Ülkenin birinci siyasi partisi ise Ulusal Caba’nın lideri Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruldu.
Atatürk tarafından “Halk Fırkası” ismiyle kurulan partinin isminin başına 1924’te “Cumhuriyet” sözcüğü eklendi. 1935’teki 4’üncü kurultayda ise bugünkü “Cumhuriyet Halk Partisi” ismi benimsendi.
Dünyanın en eski birkaç partisinden biri olan CHP, 1923’ten 1950’ye kadar aralıksız iktidarda kaldı.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin akabinde, o devir Bülent Ecevit’in genel başkanlık yaptığı Cumhuriyet Halk Partisi kapatıldı. Parti daha sonra 3821 Sayılı Kanun’a dayanarak kuruluşunun 69’uncu yıl dönümü olan 9 Eylül 1992 günü tekrar açıldı.
Vekaleten misyon alanlar hariç CHP’de genel başkanlık koltuğuna Atatürk, İsmet İnönü, Bülent Ecevit, Hikmet Çetin, Altan Öymen, Deniz Baykal ve Kemal Kılıçdaroğlu oturdu.
56 kurultay yapıldı
Birinci kurultayı Sivas Kongresi kabul edilen CHP’de bugüne kadar 37 olağan ve 19 harika kurultay gerçekleştirildi.
Partinin 15 Ekim 1927’de yapılan ikinci kurultayı, Atatürk’ün “Büyük Nutuk”u okuduğu kurultay olarak tarihteki yerini aldı. Kurultay kapsamında, 15-20 Ekim ortasında toplam 36 saat 33 dakika konuşma yapan Atatürk, 19 Mayıs 1919’da başlayan Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın tüm devirlerini ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş şartlarını dokümanlara dayanarak anlattı.
“Gençliğe Hitabe” kısmıyla sona eren kurultayda, “Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik ve Laiklik”, partinin dört temel unsuru olarak belirlendi.
Sonrasında, 10 Mayıs 1931’de yapılan üçüncü olağan kurultayda da CHP’nin prensiplerine “Devletçilik ve Devrimcilik” eklendi. Böylece, partinin amblemi olacak “altı ok”un ideolojisini oluşturan altı unsurun, parti programına ve tüzüğüne giriş süreci tamamlandı.
CHP’nin 9 Mayıs 1935’teki dördüncü olağan kurultayı ise Atatürk’ün katıldığı son kurultay oldu.
Parti, birinci inanılmaz kurultayını Atatürk’ün vefatı üzerine 26 Aralık 1938’de yaptı. Genel başkanlığa seçilen İsmet İnönü, yaklaşık 33 yıl bu vazifesi sürdürdü.
İnönü’nün istifasının akabinde partinin başına, 14 Mayıs 1972’de yapılan 6. Inanılmaz Kurultay’da Bülent Ecevit geçti. 24 Mayıs 1979’daki 24’üncü Olağan Kurultay ise CHP’nin “Ecevitli” son kurultayı oldu. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, 30 Ekim 1980 tarihli dilekçesiyle genel başkanlıktan ayrıldığını açıklayan Ecevit, bir daha CHP’ye dönmedi.
Darbenin akabinde kapatılan parti, 9 Eylül 1992’de yapılan kurultay sonrası genel başkanlığa seçilen Deniz Baykal ile tekrar siyaset sahnesinde yerini aldı.
CHP’de Hikmet Çetin ve Altan Öymen de genel başkanlık koltuğuna oturan isimler ortasında yer aldı.
Deniz Baykal’ın istifası sonrası 2010’daki 33. Olağan Kurultaydan bu yana genel başkanlığını Kemal Kılıçdaroğlu’nun yürüttüğü CHP’de bugüne kadar 7 genel lider misyon yapmış oldu.
10 yıldır CHP genel başkanlığı misyonunu yürüten Kılıçdaroğlu, son olarak 25-26 Temmuz’da Ankara’da yapılan 37. Olağan Kurultay’da tek aday gösterilerek, yine genel başkanlığa seçildi.
“Mücadelenin en ön saflarında CHP bulunmaktadır”
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, CHP’nin 97. yaşını kutlamanın memnunluğunu yaşadıklarını söyledi.
“Cumhuriyet Halk Partisi’nin temelinde, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde emperyalizme karşı duruş, Kuvayımilliye ruhu, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti vardır.” diyen Öztrak, şunları kaydetti:
“CHP’nin geçmişinde Dumlupınar vardır, Sakarya vardır, İzmir’in dağlarında açan çiçekler, Kıbrıs’ın Beşparmak Dağları’na şehitlerimizin al kanlarıyla yazılan özgürlük çabası vardır. Atatürk prensip ve ihtilalleri üzerinde oturan Cumhuriyet’imizin aydınlanma hareketi vardır. Yeniden, Cumhuriyet’imizin çok partili demokrasiyle taçlandırılması, toplumsal demokrasi ve toplumsal devlet anlayışı vardır.
CHP, bu onurlu mirasın sahibi olan milletimizin partisidir. Bugün de hak, hukuk ve adalet için çabanın en ön saflarında CHP bulunmaktadır.”
Yarışta dereceye girenleri mükafatları verilecek
CHP’nin 97. kuruluş coşkusunu salgın nedeniyle açık havada yaşayacaklarını tabir eden CHP Genel Lider Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, “Kurtaran ve kuran partimiz 97 yaşında. Büyük bir coşku ve memnunlukla pandemi kuralları çerçevesinde bir kutlama programı hazırladık. Ulusal Egemenliğimizin 100. yılı erdemine düzenlemiş olduğumuz ve pandemi nedeniyle müracaat tarihini uzattığımız fotoğraf, şiir ve beste yarışmalarımızın mükafatları de 9 Eylül’de Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu tarafından sahiplerine verilecek.” dedi.
Müsabakaya iştirakin ağır olduğunu belirten İlgezdi, heyetin değerlendirmesinde çok zorlandığını aktardı. Birbirinden bedelli eserler ortasında dereceye girenleri belirlemenin uzun saatlerini aldığını belirten İlgezdi, “Bu mükafatlar dışında heyetimiz tarafından birçok hoş eser içinde ayrıyeten mansiyon mükafatları takdir edildi. Partimizin 97. kuruluş yıl dönümündeki merasimde, eserler de iştirakçilerle ve halkımızla paylaşılacak.” diye konuştu.
Kuruluş yıl dönümü etkinliklerinde sıkı pandemi tedbirleri uygulanacak
CHP’den yapılan yazılı açıklamada, CHP’nin 97. kuruluş yıl dönümünün son günlerde riski artan, ivmelenen pandemi şartları ve halkın sıhhatine dönük kaygılar nedeniyle güçlü tedbirlerle gerçekleştirileceği bildirildi.
Bu kapsamda CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığındaki heyetin, yarın sabah 09.30’da Anıtkabir’de CHP’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ve partinin ikinci genel lideri İsmet İnönü’nün mezarına çelenk bırakacağı aktarıldı.
Kılıçdaroğlu’nun, saat 11.30’da ise Ulusal Egemenliğin 100. yılı erdemine düzenlenen fotoğraf, şiir ve beste yarışlarının ödül sahipleriyle internet ortamında bir ortaya geleceği vurgulandı. Kılıçdaroğlu’nun ödül sahipleriyle görüşmesinin toplumsal medya ve televizyonlardan canlı yayınlanacağı da belirtildi.
Açıklamada, “Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin Aziz Başkan Mustafa Kemal Atatürk’ün çizdiği yolda, gösterdiği amaca yanlışsız olan uğraşının 97. yıl dönümünün pandemi şartlarına uygun biçimde büyük bir coşkuyla kutlanacağı” kaydedildi.
Kaynak: AA
Dünya