İSTANBUL/DÜNYA
Dünya çapında 3 milyondan fazla insanın vefatına neden olan COVID-19 salgınına dair, uzun yıllar belirleyici olacak tesirler netleşiyor. Pandeminin birinci günlerinden itibaren virüsün yaşamsal tesirlerinin yanında ekonomik tahribatı da çok konuşuldu. COVID-19 virüsünün yalnızca tıbbı tedavideki yükü de bütün ekonomiler için epey ağır oldu. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Başşehir Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi iştirakinde yürütülen araştırma, işte bu yükü net bir halde ortaya koydu. “COVID-19 Tedavisinin Ekonomik Yükü” ismindeki araştırmanın sonuçları çarpıcı. Buna nazaran COVID-19 hastalığının Türkiye’nin sıhhat iktisadına 12 aylık toplam yükü 3,7 milyar lirayı geçti. Gilead’ın dayanağıyla yürütülen araştırma hastalığın test, teşhis ve tedavisi için yapılan harcamaların sıhhat bütçesine olan yükünü ortaya koyuyor.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Fehmi Tabak ve Başşehir Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Simten Malhan’ın birlikte yürüttüğü araştırma COVID-19 hastalığının Türkiye için ekonomik yükünü tespit etmeyi amaçladı. Araştırmada, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 16 Mart- 31Temmuz 2020 tarihleri ortasında tedavi gören 1056 COVID-19 hastasının gerçek hasta datalarından yola çıkıldı. Sıhhat Bakanlığı’nın açıkladığı hasta bilgileri ve hasta başına düşen test, teşhis, tedavi harcamaları ışığında maliyet hesaplaması yapıldı.
Virüs tedavisi, toplam sıhhat harcamalarının yüzde 2’si
Araştırmada ortaya konulan maliyetler, kamunun virüsle ilgili harcamalarını söz ediyor. Araştırmaya nazaran, COVID-19 nedeniyle yatarak ve ayaktan tedavi olan hastaların toplam tedavi maliyetinin devlet sıhhat harcamalarındaki hissesi yüzde 2. SGK sıhhat harcamalarında ise yüzde 3.8’lik hisse oluşturuyor.
Araştırmanın sonuçlarına dair bilgiler veren Prof. Dr. Simten Malhan, Türkiye’nin COVID-19 pandemisinde dünyada en yüksek sayıda hadisenin gözlendiği 9’uncu ülke olduğuna dikkat çekerek şu bilgileri paylaştı: “Elde edilen sonuçlarla pandeminin birinci yılında ülkemize olan direkt tıbbi maliyet yükünü iddia etmeye çalıştık. Pandeminin gerçek toplam maliyeti elbet direkt tıbbi maliyetlerinin kıymetli ölçüde üzerindedir. Ortaya koyduğumuz sayı, ‘puzzle’ın küçük bir kesimi. Önlemlere karşın bir yıl içindeki dalgalı hadise sayıları Türkiye’ye kıymetli bir ekonomik yük ve birebir vakitte sıhhat kuruluşlarına, sıhhat çalışanlarına maddi ve manevi yük oluşturmuştur.”
“Dolaylı maliyetlerin artmasını önlemek gerek”
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Fehmi Tabak da araştırmanın, COVID-19’un Türkiye’nin sıhhat sistemine getirdiği planlanmamış maliyetleri de göstermesi açısından çok kıymetli olduğunu vurguladı. COVID-19 nedeniyle başka birçok hastalığın teşhis ve tedavisinde gecikmeler yaşandığına dikkat çeken Prof. Dr. Fehmi Tabak, bunun da önümüzdeki devirde sıhhat bütçesinde değerli oranda yük getireceğini vurguladı. Tabak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Dolaylı maliyetlerin daha da artmasını önlemek için COVID-19’un sıhhat sistemine yükünü hafifletmemiz gerekiyor. Birinci adım elbette aşılama. Sistem üzerindeki yükü hafifletmek için hastanede yatış müddetlerinin kısaltılması ve hastaların en kısa müddette taburcu olmalarının sağlanması bir öteki değerli öncelik olmalı. Pandemi sürecinde tabip denetimlerinin ertelenmesi üzere nedenlerle hepatit gibisi birçok bulaşıcı hastalığın taraması yapılamadı. Bir örnek vermek gerekirse, Sıhhat Bakanlığı datalarına nazaran 2020 yılında Türkiye’de HIV tanısı alan kişi sayısı 2019 yılına kıyasla yüzde 62 azaldı. Münasebetiyle COVID-19’un önümüzdeki yıllarda toplum sıhhati ve sıhhat sistemine uzun vadeli yükünün görünenden çok daha yüksek olduğunu görebiliriz.”
“Kavgada yumruk sayılmaz”
Koronavirüsle savaşta sürecin nasıl ilerlediğine dair bilgiler de veren Prof. Dr. Fahmi Tabak, “Şu anda mutant virüsler var. Bu, enfeksiyon hastalıklarında beklenen bir durumdur. Milyonlarca hasta demek, virüsün değişmesi demektir aslında. Fakat 100 varyanttan 90’ı iyi tarafta olur. Bu bir savaştır. Biz de ilaçlar ve aşılarla savaş veriyoruz. Önlemler alıyoruz. Arbedede yumruk sayılmaz. Değerli olan aşı bulundu, ilaç çalışmaları iyi gidiyor.” dedi.
Türkiye’nin elinde aşı olsa günlük 1 milyon aşılama potansiyeline sahip olduğunu da vurgulayan Tabak, “Sağlık Bakanlığı ikinci doz aşı yaptıran 835 bin şahıstan 255’inde COVID tespit etti. Bunlar da hastalığı çok hafif geçirdiler. Münasebetiyle koronavirüs de büsbütün ortadan kalkmasa da grip üzere bir hastalık olarak kalacak. Aşılama bu türlü giderse ben sonbaharda Türkiye’de olağanlaşmanın başlayacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Hastaların yüzde 15,4’ü ağır bakımda yattı
· Araştırma için dataları bedellendirilen 1056 hastanın; yüzde 55’i erkek yüzde 45’i bayan.
· Hastaların ortalama yaşı 56,6.
· Yalnızca serviste sıhhat hizmeti tamamlayanların oranı yüzde 84,6, ağır bakımda yatanların oranı ise yüzde 15,4.
· Hastaneye başvuranların hastalık şiddetlerin bakıldığında; asemptomatik % 5,9, hafif % 17, orta % 41,2 ve şiddetli % 36 oranlarında tespit edildi.
· Hastaların % 43’ünde eşlik eden hastalıklar bulunmakla birlikte, bu hastalıklar ortasında birinci sırada % 23,9 ile hipertansiyon, sonrasında sırasıyla yüzde 13,6 diyabet, yüzde 9,1 astım, yüzde 8,1 iskemik kalp hastalığı ve yüzde 7,6 kanser olduğu tespit edildi.
· Hastaneye yatan tüm hastalar ortasında vefat oranı yüzde 9,5 olarak tespit edildi.
Orta şiddette tedavide kişi başı maliyet 8 bin 791 TL
– Hastalığın şiddeti arttıkça maliyetlerin de arttığı görüldü. Şiddetli COVID-19 hastalarında ortalama maliyetler, belirti göstermeyen, hafif şiddetli ve orta derece şiddetli COVID-19 maliyetlerinden çok daha yüksek gerçekleşti.
– Orta şiddetteki hastaların, hastanede ortalama 8,6 gün kaldığı, bu mühletin 51 güne kadar uzadığı görüldü. Orta şiddetteki bir hastanın ortalama maliyeti 8.791,1 TL olarak hesaplandı.
– Hastalığı şiddetli geçiren hastaların ortalama yatış gün sayısı 10,8 gün oldu. Bu hastaların ağır bakım tedavi müddetinin 93 güne kadar uzadığı gözlendi. Bu hastaların ortalama hasta maliyeti 13.405,9 TL olarak hesaplandı.
– Oksijen tedavisi ile birlikte ağır bakım hizmeti de alan şiddetli hastaların ortalama yatış gün sayısı 17,3 gün oldu. Bu hastaların ortalama hasta maliyeti ise 30.257,3 TL olarak hesaplandı.
11 ayda 2 milyon 477 bin hasta ayakta tedavi gördü
Araştırmaya nazaran, 11 aylık müddette Türkiye’de toplam 2 milyon 477 bin 463 hasta yatarak ve ayaktan tedavi gördü. Bu hastaların ülkemize direkt tıbbi maliyeti toplam 3 milyar 433 bin TL oldu. 11 aylık datalardan yola çıkılarak COVID-19’un 12 aylık direkt tıbbi maliyet yükü ise iddiası 3 milyar 745 bin TL olarak hesaplandı. Maliyet yükü araştırması yapılırken yalnızca test, teşhis, tedavi, ilaç üzere direkt tıbbı maliyetler dikkate alındı.
Dünya