Hilal SARI
PriceWaterhouseCoopers’ın Global CEO Araştırması, üst yöneticilerin 2021’den ‘rekor’ seviyede umutlu olduğunu ortaya koydu. CEO’ların yüzde 76’sı, bu yıl ekonomileri için büyüme öngörüyor. Global ölçekte en büyük üç risk ise pandemi, siber tehditler ve çok regülasyon olarak sıralandı. Birçok bölgede CEO’ların 2021’i “ribaunt yılı” olarak gördüğünü söz eden PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ulu, genelden farklı olarak Türkiye’deki CEO’ların risk sıralamasında ikinci sırayı, döviz kurundaki dalgalanmanın aldığına işaret etti. Bu yıl 24’üncüsü yapılan PriceWaterhouseCoopers Global CEO Araştırması, iş dünyası başkanlarının 2021’den ‘rekor’ seviyede umutlu olduğunu, gelecek 12 aylık periyot için şirketlerine ait büyüme beklentilerinin de rekor düzeyde olduğunu ortaya koydu. Pandemiyi en büyük risk olarak gören CEO’lar siber tehditler ve çok regülasyonu da mümkün riskler ortasında sıraladı. İklim değişikliği konusunda ise hassasiyet artmış olsa da, hala ‘acil’ bir mevzu olarak ele alınmadığı görülüyor.
Yüzde 76’sı büyüme bekliyor
Olağanda her yıl sonunda yapılan, lakin bu yıl ABD başkanlık seçimleri ve Brexit nedeniyle 2021’in ocak ve şubat aylarında gerçekleşen ankete 55 ülke ve bölgeden 5 bin 50 CEO katıldı. En çarpıcı sonuç CEO’ların yüzde 76’sının pandemi yılının akabinde 2021’de ekonomik büyüme beklemesi. Türkiye’den de 70 CEO’nun katıldığı araştırmada 2018 yılının ‘iyimserlik rekoru’ bu yüzde 76 ile 20 puan aşılmış oldu. Global GSYH’nin yüzde 3,5 daraldığı 2020’nin akabinde bu yıl CEO’lar hem ekonomiler için hem de şirketleri için büyüme öngörüyor. Türk CEO’ların da yüzde 70’i büyüme beknetisinde. CEO’ların yüzde 36’sı (2020: yüzde 27) kendi şirketlerinin gelecek 12 ay içinde büyüme potansiyeline güvendiklerini söylerken Türkiye’deki CEO’lar yüzde 46’lık oran ile geçtiğimiz yıla nazaran (yüzde 26) çok daha iyimserler.
CEO’lar şirketlerinin kendi merkezleri dışında en süratli nerede büyümesini bekledikleri sorusuna ise yüklü olarak ABD, Çin ve Kanada cevabını veriyor. CEO’ların yüzde 34,7’si ABD’yi, yüzde 28,1’i Çin’i, yüzde 17,1’i Kanada’yı, yüzde 16,6’sı Almanya’yı ve yüzde 11,4’ü İngiltere’yi önümüzdeki 12 ay içinde en çok büyüme öngördükleri dört pazar olarak sıralıyor. Hindistan da yüzde 7,6 ile en güçlü şirket büyümesi öngörülen beşinci iktisat. Japonya, Fransa, Brezilya ve Avustralya da bu listede. Türk CEO’ların en büyük büyüme pazarlarını ise sırasıyla ABD, Almanya, İngiltere, Çin, Rusya ve Hindistan olarak görülüyor.
En büyük 3 risk: Pandemi, siber akınlar ve çok regülasyon
Araştırma, CEO’ların, geleceğe olumlu baksalar da global iktisat önünde önemli tehditler gördüklerini de belgeliyor. Birinci sıradaki tehdidi pandemi ve sıhhat krizleri olarak gören CEO’lar (yüzde 52), aşılama programında kıymetli bir aralık alınsa bile tüketici davranışlarının çabucak düzelmeyeceğini öngörüyor. CEO’ların yüzde 47’si siber atakları, yüzde 42’si çok regülasyonu ve yüzde 38’i siyaset belirsizliğini en kıymetli riskler olarak görüyor. Dezenformasyon listede geçen yıl 20’nci sırada yer alırken, bu yıl risk listesinde 10. sıraya yükselmiş.
Dijitale, randıman artışına ve siber güvenliğe yatırım yapacaklar
Araştırmaya nazaran CEO’lar, iklim değişimi konusunda ise hemfikir değil; araştırmaya katılan yöneticilerinin yüzde 30’u iklim değişiklikleri hakkında çok önemli telaş belirtirken, yüzde 60’ı ise iklim değişikliğine yönetimsel açıdan stratejik riskler ortasında görmüyor. CEO’ların yüzde 49’u dijital dönüşüme, yüzde 32’si randıman artışına, yüzde 31’i ise siber güvenliğe çift haneli yatırımlar yapmayı planlıyor. Türk CEO’lar için de bu sayılar globale çok yakın, sırasıyla yüzde 47, yüzde 33 ve yüzde 34.
Türk CEO’ların en büyük telaşı pandemi ve kur
PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ulu, araştırma sonuçlarına ait yaptığı açıklamada Türkiye’de dahil dünyanın birçok bölgesinde CEO’ların 2021’i “bir ribaunt yılı” olarak gördüğünü söylüyor. Global iş dünyası, pandemi, ekonomik kriz, iklim krizi, birtakım toplumsal, politik ve ticaret dinamikleri nedeniyle epeyce güç bir yılı geride bırakan iş dünyası, Ulu’nun sözleriyle “Bu problemlerin birçok tıpkı şiddette devam etse de geleceğe umutla bakıyor.”
Öte yandan orta vadeli görünüme bakıldığında ise Türkiye’deki CEO’lar dünya ortalamasından çok daha müspet. Global CEO’ların yüzde 47’si önümüzdeki 3 yıl içinde şirketlerinin büyüme potansiyeline güvendiklerini lisana getirirken Türkiye’deki CEO’ların yüzde 59’u tıpkı görüşü paylaşıyor.
Türkiye’deki CEO’ların daha farklı önceliklerle belirledikleri 5 tehdit konusu ise pandemi ve öbür sıhhat krizleri (yüzde 64), döviz kurunda dalgalanma (yüzde 63), siyaset meçhullüğü (yüzde 56) ve iklim değişikliği (yüzde 51) olarak sıralanıyor.
İklim konusunda daha telaşlılar
Ulu, iklim değişikliği hususunun Türk CEO’lar tarafından bilhassa önemsendiğini belirterek şöyle diyor: “Küresel tehdit sıralamasında bu unsur yüzde 30’luk oranla 9. sırada görülürken, Türk iş dünyasının mevzuyu 5. sırada çok daha fazla ciddiye aldığını görebiliyoruz. Türk iş dünyasının bu perspektifini, COVID-19 krizi sonrası yatırım planlarında, Sürdürülebilirlik ve ESG (Enviromental Social Governance / Çevresel, Toplumsal ve Kurumsal Yönetişim) konusunun öncelikli ele alınmasından da anlayabiliyoruz” dedi.
Dünya