Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Naci Ağbal, 2020 yılının birinci Enflasyon Raporu’nu açıklıyor…
Bir evvelki raporda; enflasyonun 2021 sonunda yüzde 7,1 ile yüzde 11,7 aralığında (orta noktası yüzde 9,4) gerçekleşeceği öngörülmüştü.
Ağbal’ın sunumundan satır başları şöyle:
2020 son çeyreğinde birtakım ülkelerde uygulamaya konan salgın önlemleri büyümedeki toparlanma eğilimlerini yavaşlatmış tedaviye yönelik olumlu gelişmeler daha süratli ikinci yarı toparlanma beklentilerini güçlendirdi.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşük seyretmekte lakin risklerin yüklü olarak üst taraflı olduğu kıymetlendirilmektedir.
Emtia ve talepteki iyileşmenin yanı sıra salgına karşı uygulanan nakdî genişleme enflasyonist baskı oluşturma potansiyeli taşımaktadır. Bu görünüm altında ülkelerde para siyasetindeki genişletici tavrın sürmesi beklenmektedir.
Gelişmiş ülkelerdeki olumlu beklentiler gelişmekte olan varlıklara yönelik risk iştahını artırmakta ve portföy girişleri hızlandığını görmekteyiz. Ülkemizde iktisadi faamiyyet güçlü kredi büyümesinin takviyesiyle yurtiçci talep kaynaklı bariz toparlanma gösterdi. Dördüncü çeyrekte de güçlü seyir izledi.
Sanayi üretimi perakende satış ve ciro endeksinde dördüncü çeyrekte güçlü artış görlüdü. Ekonomik aktivitede görünen toparlanma kesimlerin geneline yaygınlaştı.
Sıkılaşmanı netkisiyle bir mitar yavaşlamaya işaret ediyor. Güçlü toparlanmanın en değerli belirleyicisinin ise güçlü kredi büyümesi olduğunu görmekteyiz. İkinci çeyrekten itibaren ivmelenmiş KGF 2017’ninçok ötesinde genişlemeye neden oldu.
Güçlü kredi genişlemesi firmada olduğu kadar konut ve gereksinim başta olmak üzere ferdi kredilerde de barizdir. Bankalarca ikinci çeyrekten itibaren 518 milyar tl oldu kredi ahcmi. Üçüncü çeyrekte uygulanmaşa başlanan mali sıkılaşmaya bağlı kredi faizleri yükselmeye başlamış ivmelenmede yavaşlama sağlandı.
Kredi genişlemesinin tesiriyle salgında muhakkak mali genişleme sağlandı. M2 para arzı 2020 şubat ayına kıylasla yüzde 33 artışla 833 milyar tl yükseldi. Başta ferdî krediler olmak üzer net kredi kullanımı tarihi ortalamanın artması altın ithalatının yükseldiği turizm gelirlerinin gerilediği 2020 yılında cari açık kıymetli oranda yükseltti. Kasım itibariyle birikimli cari açık 38 milyar dolar
Sermaye çıkışları rezerv kaybına da yol açtı. Dış dengenedi bozulmayla artan risklerl sonucunda ülke risk primi artarken döviz kurlarında bozulma oldu borçlanma maliyeti arttı. Mevduat dolarizasyonu arttı.
2020 eylüldeki yüzde 11,75 düzeyinden yıl sonu itibariyle 14,60 düzeyine yükseldi. Enflasyon ekim raporunda paylaşılan iddia bandının üzerinde gerçekleşti. Enflasyondaki yükselişte temel mal ve besin belirleyici oldu.
Ekim raporu sonrasındaki dnemde temel mal gribunun yıllık enf lasyona katkısı 1.5 puan arttı 4.5 puana ulaştı, besinin katkısı 4.7 puan oldu. Güç ile alkollü içecek küme tüketici enflasyonunu sınırladı. Giyim konaklama eğitim cümbüş ve kültür üzere salgın nedeniyle talep şartlarının zayıf seyrettiği kalemlerde enflasyon nispeten düşük seyretti.
Kredi genişlemesine bağlı talebin güçlü olduğu kümelerde enflasyon yüksek seyir izledi. Alt kalemler incelendiğinde temel besin ve sağlam mallarda yıllık enflasyon tarihi ortalamaların hayli üzerine çıktı. Çekirdek göstergelerin eğilimi deyüksek seyrediyor. Temel mallarda yüksek seyir varken hizmetlerde kademeli yükseliş gösteriliyrken işlenmiş besinde riskler artıyor.
Üretici enflasyonu artış eğilimini koruyor. Döviz kurunun son devirdeki olumlu katkısına karşın milletlerarası emtia fiyatları öncülüğünde yüksek seyir izleyen üretici fiyatları tüketici fyiatları üzerinde baskı oluşturuyor. Metal ve metalle bağlantılı kümeler kâğıt ve kağıt eserleri besin motorlu kara taşıtları temel girdilerinde enflasyon epey yüksek seyrediyor.
Dünya