Avrupa Birliği (AB) Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Türkiye-AB bağları hakkında “Zorlu 2020’den sonra AB-Türkiye bağlarında önümüzdeki yol” başlıklı blog yazısı yayımladı.
Doğu Akdeniz’deki gerginlik ve Türkiye ile ilgilerin 2020’de AB için en büyük zorluklardan olduğunu ve bunun büyük ihtimalle 2021’de devam edeceğini vurgulayan Borrell, “Şu çok açık. AB, Türkiye ve Rusya ile bağlarda yanlışsız dengeyi bulamadığı sürece kıtada istikrarı sağlayamayacak.” açıklamasını yaptı.
Borrell, caydırıcılığa dayalı savunmacı yaklaşımların uzun periyodik tahliller getirmeyeceğinin altını çizerek, Türkiye’nin AB iştirak müzakerelerinde 2016’dan beri ilerleme olmadığını, 2016’da göçle ilgili varılan mutabakatın da iki tarafın da beklentilerine karşılık vermediğini kaydetti.
Doğu Akdeniz’deki kaynakların araştırılması ve deniz alanları üzerindeki uyuşmazlıkların arttığını, 2017’de Crans Montana’daki Kıbrıs görüşmelerinin sonuçsuz kaldığını hatırlatan Borrell, Türkiye’nin Doğu ve Kuzey Afrika’dan Batı Balkanlar’a kadar bölgesel ilgilerini güçlendirdiği, Suriye ve Libya’daki müdahilliğinin AB’nin çıkarlarıyla bağdaşmadığı formunda yorumlandığını aktardı.
“Oruç Reis ve Barbaros Brüksel’de her gün anılır oldu”
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’e gönderdiği “Oruç Reis” ve “Barbaros Hayrettin Paşa” gemilerinin isimlerinin Brüksel’de her gün anılır hale geldiğini belirten Borrell, mart ayında bir küme sığınmacının Yunanistan sonuna giderek AB ülkelerine gitmek istemesini “büyük kriz” olarak tanımladı ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki çalışmalarının devam etmesinin bağlara berbat tesir ettiğini yazdı.
Borrell, Türkiye ile bağların karmaşık ve çok taraflı olduğunu, Yunanistan ile Türkiye ortasındaki uyuşmazlıklar ve Kıbrıs meselesinin tahlilsiz kalmasının bunların merkezinde bulunduğunu söz ederek, “bu sorunların daha fazla ertelenemeyeceği” değerlendirmesinde bulundu.
Borrell, “Türkiye dikkate alınacak bir bölgesel güç haline geldi ve inkar edilemeyecek muvaffakiyetler elde etti. Maalesef kimi durumlarda Türkiye’nin milletlerarası gündemi AB’nin çıkarlarıyla uyumlu değil ve yolları de AB’ninki üzere değil.” tabirine yer verdi.
“Kısasa kısa dinamiğinden çıkmalıyız”
Türkiye’nin AB adayı olmasının, Birliğe, Türkiye’nin hedeflerini sorgulama hakkı verdiğini savunan Borrell, şöyle devam etti:
“Türkiye ile bu hususlarda dürüst ve derin bir diyalog kurmak için epey fazla ilerleme sağlamamız, Türkiye’nin de yanıt vermesi gerektiğine kuşku yok. Türk yetkililerin en üst seviye de dahil olmak üzere AB’ye katılmalarının stratejik çıkarları olduğunu ilan etmelerinden memnuniyet duyuyorum. Birebir vakitte niyeti teyit edecek aksiyonların bu açıklamaları takip etmesi kıymetlidir. İlgiler tek istikametli olamaz. AB’nin de Türkiye’ye kendi hissesine düşeni yapması halinde aile ferdi olarak kabul edileceğini göstermesi gerekir. Bu kısasa kısas dinamiğinden bir çıkış yolu bulmalı ve yine iş birliği ve itimat temeline dönmeliyiz. Ekimdeki AB Kurulu’nun bildirisi da buydu ve bu bildiri geçen hafta tekrar edildi. Türkiye tarafından bu hususta ekimdekinden daha iyi bir anlayış olduğuna inanıyorum. Yeniden de durum esasen iyiye gitmedi. Bu nedenle bu yıl hakkındaki genel kıymetlendirmemiz olumsuz oldu. Lakin durumu onarma bahtımız var ve yapmamız gereken bu.”
“Sürdürülebilir diğer alternatif yok”
“İlişkilerde sarmalın tabana gerçek devamı halinde AB’nin güçlü önlemlere başvurmak zorunda kalacağını” belirten Borrell, “Türkiye ile güçlü bir bağ AB’nin istikrarına büyük katkı sağlayacaktır. Birebir formda Türkiye için de AB’den daha iyi bir ortak bulmak zordur.” değerlendirmesini yaptı.
İki taraf ortasında derin ekonomik ve ticari bağlar bulunduğunu vurgulayan Borrell, şunları yazdı:
“Türkiye’nin refahı ve bir NATO müttefiki olarak güvenliği AB ile güçlü bir bağlantı gerektirir. Buna sürdürülebilir öteki bir alternatif yoktur. Ayrıyeten, son anketlere nazaran toplumunun büyük kısmı yararlı bir kalkınma örneği olarak hala AB’ye istikametini dönmüş durumdadır. Bağlarımıza tekrar taraf vermek için hala talihimiz bulunuyor. AB, tutması umuduyla Türkiye’ye elini uzatmaktadır. AB başkanlarının sunduğu gündem de açıktır. AB Kurulu ve üye ülkelerle çalışarak Türkiye ile olumlu gündem için tekliflerimizi konuşmaya ve bağlantılarımızı ileri götürme yollarını aramaya hazırım. Bu birebir vakitte bir Doğu Akdeniz konferansı düzenleyerek bölgesel iş birliğini geliştirmeyi de içermektedir. Bütün bunların olması için saldırgan yahut AB çıkarlarına karşı olduğu düşünülen aksiyonların durması gerekmektedir.”
Borrell, Türkiye ile Yunanistan’ın diyaloğu yenilemesi, Kıbrıs müzakerelerinin “sonsuza kadar devam etmeyecek şekilde” başlaması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Bazıları benim hayalperest olduğumu ve tüm bu gündemlerin hayata geçirilemeyeceğini düşünebilir. Denemezsek bunlar natürel ki olmaz. Türkiye’den son aylarda gelen net adımlar ve olumsuz hareketlerle söylemlerindeki değişimin ötesinde dürüst ve tesirli diyalog ve gayretlere dönmenin, en çok etkilenen AB ülkeleri dahil tüm taraflardan güçlü bir kararlılık görmenin yolunu bulmalıyız. Gücümüzü birbirimize karşı değil, yine birbirimizle görüşmelerimize harcamalıyız. Açıkça söylemem gerekirse ya karşılıklı çıkara dayalı bir gündeme yanlışsız ilerleriz ya da karşılıklı yanlış anlamaların sonuçlarına katlanırız.”
Dünya