HİLAL SARI
Belarus’ta geçen hafta gerçekleşen başkanlık seçimlerinin sonuçlarını kabul etmeyen 200 bine yakın insan Devlet Lideri Alexander Lukaşenko’yu bir sefer daha önder koltuğuna oturtan seçimin yine yapılmasını talep ederek sokaklara döküldü. “Özgürlük Yürüyüşü” ismi verilen kitlesel şovlarda, 26 yıldır iktidarda olan ülkeyi demir yumrukla yöneten Lukaşenko’nun son seçimlerde hile yaptığı gerekçesiyle istifası talep ediliyor ve seçimin tekrar yapılması isteniyor. Pazar günü ülke tarihinin en geniş iştirakli şovlarından biri gerçekleşirken, Lukashenko da grevler başlayan fabrikalarda çalışanlara seslendiği ziyaretinde “Beni öldürmediğiniz sürece diğer bir seçim olmayacak” sözlerini kullanarak protestocularla rastgele bir uzlaşmaya varmak istemediğinin sinyalini verdi. Konuşması sırasında emekçilerin Lukashenko’nun kelamını ‘istifa’ ve ‘yalancı’ üzere sloganlarla böldüğü ise basında ve toplumsal medyada görüntülendi. Öte yandan RIA haber ajansı Lukashenko’nun “Ancak yeni bir anayasaya geçildikten sonra yeni bir başkanlık seçimi olabileceğini” söylediğini yazdı.
Resmi sonuçlara nazaran Lukashenko %80’le seçildi
Göstericiler seçimin akabinde güvenliğiyle ilgili tasa duyması nedeniyle Litvanya’ya gittiğini açıklayan muhalefetin lider adayı Svetlana Tikhanovskaya’nın lider olmasını talep ediyor. Lukashenko resmi açıklamaya nazaran geçen hafta pazar günü apılan seçimde oyların yüzde 80’ini alarak yine seçildi. Tikhanovskaya’nın oy oranı ise yüzde 10,12 olarak açıklandı. Lakin muhalafetin adayı sayımın gerçek formda yapılması halinde oy oranının yüzde 60 la 70 ortasında olacağını söylüyor ve gerekirse süreksiz başkanlık misyonunu üstlenebileceğini belirtiyor.
Yer yer güvenlik güçleri ve askeri vazifeliler de üniformalarını bırakarak göstericilere katıldı. Tass haberine nazaran Belarus polisi birtakım noktalarda ise kalkanını indirerek protestocularla dayanışma gösterdi. Geçtiğimiz günlerde başşehir Minsk’te polisin çok şiddet kullandığı ve birtakım göstericilere ateş açtığı vakalarda 6 bin 500’den fazla göstericinin de göz altına alındığı düşünülüyor. Şovlarda en az iki kişi hayatını kaybederken, binlerce kişi de yaralandı. Yabancı basına konuşan göstericiler tanıdıklarının sorgusuz üç güne kadar gözaltında kaldığını aktarıyor. Barışçıl olduklarını göstermek için ellerinde balon ve çiçek taşıyan göstericilerin büyük bir kısmı de muhalefetin sembolü kırmızı-beyaz çizgili bayrak taşıyor. BBC haberine nazaran korna çalmak da göstericilerle dayanışma içinde olduğunu göstermek için yapılan bir harekete dönüştü.
Rusya ve AB karşı karşıya
Avrupa Birliği geçen hafta cuma günü hadiselere karşı birinci tepkiyi veren taraf oldu ve seçimin tartışmalı hale gelmesiyle göstericilere karşı çok güç kullanılmasından sorumlu bireylere yaptırım uygulanacağını açıkladı. İsveç Dışişleri Bakanı AB’deki acil toplantı sonrasında “AB bu şiddet, tutuklama ve seçim yolsuzluğundan sorumlu olan bireylere karşı yaptırım süreci başlatacak” dedi. Almanya Dışişleri Bakanı Haiko Maas ise “Belarus’ta son birkaç gündür yaşananlar kabul edilemez ve AB’den daha net bir reaksiyon verilmesi gerekir” dedi. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de Tass haber ajansına nazaran pazar günü Lukashenko’yu telefonla arayarak problemlerin tahlili için dayanak verebileceğini söyledi.
Devlete ilişkin potas üretimi de grev nedeniyle durdu
Dünyanın en büyük mineral gübre üreticilerinden potas üreticisi Belaruskali de çarklar grev nedeniyle durdu. Şirket açık bir mektupla göstericilere karşı şiddet kullanılmasına bir son verilmesi daveti yaptı ve çalışanlarının bir kısmının grevde olması nedeniyle üretimi durdurduğunu açıkladı. Tass’ta yer alan haberde devlete ilişkin şirketin ülke için kıymetli bir dolar getiri kapısı olduğu ve Çin ve Hindistan’ın en büyük potas tedarikçilerinden biri olduğuna dikkat çekildi. Her ay 1 milyon ton potas üreten Belaruskali global aylık tüketimin yüzde 18’ini karşılıyor ve VTB Capital dün yayınladığı notunda şirketin kısıtlı bir depolama kapasitesi olduğuna dikkat çekiyor.
Otomotivden tarıma genel grev var
Ülkede otomotiv, traktör ve tarım dallarında genel grev duyuru edilirken, devlet televizyonu çalışanları da greve başladı ve şovları sansürsüz haberleştirebilme talebiyle işe gitmedi. Kimi kanallarda boş stüdyolardan yapılan yayınlar ve tekrar yayınları uluslarası basında ve toplumsal medyada da geniş yer buldu.
Dünya