ABD ve Avrupa’nın en büyük 20 bankasının idare konseyi koltuklarında oturan isimlerin yeşil güç ile hiçbir kontağı yok. Hatta bu isimlerin büyük bir kısmı dünyanın en büyük petrol şirketlerinin CEO’luğunu yapmış isimler.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı Finans Teşebbüsü (UNEP FI) tarafından hayata geçirilen, dünya çapında toplam etkin büyüklükleri 47 trilyon doları aşan 130 bankanın kurucu imzacı olduğu Sorumlu Bankacılık Prensipleri geçtiğimiz yıl Eylül ayında New York’ta gerçekleştirilen BM Genel Konseyi’nde lanse edildi. Türkiye’den de 6 banka bu prensipleri uygulamayı taahhüt etti.
Bugün, dünyanın en büyük bankalarının kredi portföylerinde sürdürülebilir proje finansmanının hissesi süratle artmaya devam ediyor. Topluma ve etrafa yarar sağlayan projelere takviye veren bankalar, dünyayı “kirletmeye” devam eden şirketleri desteklememeyi tercih ediyor. Ama finans dalı yeşillenirken, bankaların idare kurullarındahala “fosil” hakimiyeti var. ABD ve Avrupa’nın en büyük 20 bankasının idare şurası koltuklarında oturan isimlerin yeşil güç ile hiçbir irtibatı yok. Bloomberg Green tarafından gerçekleştirilen çalışma, en büyük bankaların idare heyetlerinde yer alan 600 kişinin geçmişini tahlil ediyor. Tahlilin sonuçları epeyce dikkat cazibeli: Bu 600 yöneticinin en az 73 tanesi meslek hayatının bir devrinde, en fazla karbon emisyonuna yol açan şirketlerde üst seviye yönetici konumunda bulunmuş. Bu şirketlerin 16 tanesi petrol şirketi. Tekrar bu en büyük 20 banka, 2015 yılında imzalanan Paris Mutabakatı’ndan bu yana fosil yakıt üreticilerine yaklaşık 1.4 trilyon dolar kredi sağlamış. Meğer, danışmanlık şirketi KPMG International’ın Küresel İklim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Yöneticisi Mark McKenzie, “Üst seviye idarede ‘yeşil’ tecrübesi olan insanların bulunması, büyük fark yaratabilirdi” diyor. Bloomberg Green tahlilinde yer alan kimi örnekler şöyle:
• JPMorgan: Bankanın idare konseyinde petrol sanayiinin efsane bir ismi var ve bu isim, iklim krizini kabul etmeyenler ortasında. Lee Raymond, 1999-2005 yılları ortasında ExxonMobil’in CEO’su ve lideri olarak vazife aldı. Raymond, 2013 yılından bu yana bankanın bağımsız idare şurası üyesi pozisyonunda. Bankanın CEO’su Jamie Dimon’a uzun vadeli stratejiler konusunda danışmanlık veriyor. Ancak hissedarların iklim krizi ile ilgili gündeme getirdikleri tasaların akabinde, Raymond devre dışı bırakıldı. Raymond’un idare konseyinden çıkmasını talep edenler ortasında New York kenti ve emeklilik fonları yer alıyor. Bu taleplerin münasebeti ise, eski bir petrol şirketi yöneticisinin global ısınma konusunda ‘çekimser’ kalamayacağı. Öte yandan, JPMorgan, Paris Anlaşması’nı kabul ettiğini, iklim değişikliğinin neden olduğu krizlerin farkında olduğunu ve 2025 yılına kadar pak güç yatırımlarına 200 milyar dolar kredi sağlayacağını açıkladı. Banka tıpkı vakitte, geçtiğimiz Mart ayında petrol ve gaz dalına yapmayı planladığı 42.8 milyar dolarlık krediyi durdurdu.
• ING: Geçtiğimiz mayıs ayı itibariyle ING’nin idare heyetini oluşturan 15 ismin 6 tanesi, Royal Dutch Shell, Daimler üzere şirketlerin idare heyetlerinde yer almış isimler. Idare şurasında yer alan 15 kişinin birisi hariç, hiçbirinin yenilenebilir güçlerle bir kontağı bulunmuyor. Lakin buna karşın, ING; karbon ayak izini aşağı çekmekte öbür tüm bankalardan daha süratli harekete geçti. Kredi portföyünün neredeyse tamamına denk gelen 600 milyar Euro’yu Paris Mutabakatı amaçlarına ahenk sağlayan projelere yönlendirdi. Banka, idare konseyinde yer alan her bir ismin, “sürdürülebilirlik” gayeleri doğrultusunda karar vermesini talep ediyor.
• Credit Agricole: Bankanın idare şurası üyelerinden Christian Streiff, mesleğinin bir devrinde Airbus ve Peugeot’nun CEO’su olarak vazife aldı. Tıpkı vakitte Almanya’nın en büyük çelik üreticisi Thyssenkrupp’ta yönetici olarak çalıştı. Ancak, geçtiğimiz Mayıs ayında Streiff’in idare heyeti üyeliği sonlandırıldı. Onun yerine Fransız moda şirketi Kering’in Sürdürülebilirlik Yöneticisi olan Marie-Claire Daveu geldi.
20 BANKANIN IDARE KONSEYINDE
“YEŞİL” TECRÜBESI OLAN ÜYE SAYISI YALNIZCA 4
Bloomberg Green tahlilinde 20 banka yer alıyor. Bu bankalar; Standard Chartered, Société Générale, Santander, RBS, Morgan Stanley, JPMorgan Chase, ING, HSBC, Goldman Sachs, Deutsche Bank, Crédit Suisse, Crédit Agricole, Citi, Barclays, Bank of America, BNP Paribas, BBVA, Wells Fargo, UniCredit ve UBS olarak sıralanıyor. Bu bankaların idare konseylerinde yer alan isimlerin yalnızca 4 adedinin yeşil güç bölümü tecrübesi var. Bu dört isim; UBS, Société Générale, Santander ve RBS idare konseylerinde yer alıyor. Öteki tüm idare şurası üyeleri ise, mesleklerinin daha evvelki devirlerinde BP, GE, Bayer, Daimler, Airbus, General Motors, Delta Airlines, ArcelorMittal, Boeing, Royal Dutch Shell, Toyota, Caterpillar, Fiat Chrysler, Saint-Gobain, Total üzere şirketlerde yöneticilik yapmış isimler.
Dünya