Reuters’a bankacılık bölümünün görünümü ve bu yıla ait beklentilerini pahalandıran Başşehir Üniversitesi Finans ve Bankacılık Kısım Lideri Prof.Dr. Şenol Babuşcu, hükümetin pandemi krizini bankalar üzerinden yönetmeye çalıştığını belirterek, geçen sene çok düşük faizle uzun vadeli kredi verildiğini fakat şu anda kısa vadeli yüksek faizle mevduat toplandığını bunun da bölümün bilançosunu baskıladığını kaydetti.
Geçen sene Mart ayından sonra pandeminin iktisada tesirini azaltmak için hükümet, bankaları daha fazla kredi vermeye teşvik için faal rasyosundan, mecburî karşılık düzenlemelerine kadar bir dizi tedbir devreye almış bu kapsamda kamu bankaları öncülüğünde düşük faizle kredi verilmiş, hatta konut satışları bu kapsamda tarihi rekor düzeylerine yükselmişti.
“Diğer ülkeler pandemi nedeniyle vatandaşlarına para verdi, biz kredi verdik” diyen Babuşcu, “Haziran-Temmuz-Ağustos’ta düşük faizle verilen krediler 36-48 ay devam edecek. Lakin bankalar vade uyumsuzluğundan ötürü şu anda yüzde 16-17’den kaynak toplayıp, yüzde 7-8’den getiri elde ediyor. 2021’e en değerli baskı unusuru bu olacak. Kamu başta olmak üzere Mart’tan bu yana verilen kredilerden çabucak henen tüm bölüm ziyanda. Bu yük 2021’de devam edecek” diye konuştu.
Ağır biçimde düşük faizle kamu bankaları öncülüğünde verilen kredilerle özel bankalar pazar hissesi kaybederken, kamu bankalarının ise pazar hissesi önemli biçimde arttı. Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank’ın 2014 sonunda %30 olan toplam kredilerden aldığı hisse geçen sene prestijiyle %48 civarında bulunuyor.
Daha evvel kamu bankalarında da üst seviye yönetici konumlarında çalışmış olan Babuşcu, “Bankacılık bölümü rekabetçi, kâr marjı dar bir bölüm. Kamu bankaları düşük faiz ortamı ile bol ölçüde kredi verdiler; ayrıyeten zarurî karşılıkları daha düşük ödediler, buna da daha fazla karşılık aldılar. Bu da kamu bankalarının önemli bir pazar hissesi kapmasına neden oldu” dedi ve ekledi:
“Bankalar önemli karlılık sorunu yaşıyorlar, yaşamaya devam edecekler. Ziyan yazdığınız kredilere karşılık ayırırsanız özkaynak sorunu başlayacak, ortakların sermaye koyması gerekecek, lakin bunu koyacak güçleri yok.”
“Pandemide yük bankalara kaldı”
Hükümetin bankacılık kesimi üzerinden pandemiyi yönetmeye çalıştığını belirten Babuşcu şunları söyledi:
“Verilen krediler nedeniyle bankacılık sketörünün bilançoları bozuldu, birden fazla da muhtaçlığı olmayanlara gitti. Hatta bir kısım da aldığı kredilerle dövize yöneldi. Yani yük dar gelirlililerle bankalara kaldı.”
Bankaların takipteki kredilerin ise 2020’de görünürde azaldığını fakat yine yapılandırmalar ve NPL’e atılma müddetinin uzatılması uygulamaları ile sorunun yalnızca ertelendiğini belirten Babuçcu, “160 milyar lira civarında batık var. Ancak canlı krediler içinde de 360 milyar TL civarı batık olduğu kestirim ediliyor. Bu da toplamda 520 milyar TL batık olduğu manasına geliyor ve yalnızca 93 milyar liraya karşılık ayrılmış durumda. Bu da önemli bir sorun” diye konuştu.
BDDK datalarına nazaran, bankacılık bölümünün brüt takipteki alacaklarının toplam kredilere oranını gösteren NPL rasyosu Kasım ayında %3.97 olurken, geçen yılın birebir ayına nazaran ise 126 baz puan gerilemiş oldu. Bölümün kredileri 3.63 trilyon lira.
BDDK pandeminin birinci periyodunda getirilen sıkıntılı kredilerin takibe atılması mühletini uzatan uygulamasını 6 ay daha yürürlükte kalacağını açıkladı, müddet 30 Haziran’a ötelendi.
Bu sorunun bir an evvel masaya yatırılması gerektiğinin altını çizen Babuşcu’ya nazaran, 360 milyar liralık krediden batık olanları ve tahsil edilebilecekleri ayırmak ve batıklara karşılık ayırarak, varlık idare şirketlerine satılmak suretiyle bilançodan çıkarmak gerekiyor.
Hükümetin 30 Haziran’dan sonra bu süreyi uzatıp uzatmayacağının da tahlilin bir modülü olabileceğini kaydeden Babuşcu, “30 Haziran’dan sonra yeniden erteleyebilir ya da sorunu masaya yatırabilir. Sorunun üzerine gitmezse bir süre daha yürütülebilir tahminen, fakat o vakit 2021’de değil 2022’de patlayacak bu sorun” diye konuştu.
Dünya