Hükümetin her yıl nizamlı olarak gerçekleştirdiği vergi ve fiyat artışlarını bu yıl yalnızca enflasyona tesiri olmayacak alanlara yönlendirdiğini dikkat çeken bankacılar, böylelikle hükümetin dezenflasyon sürecini desteklediğini söylediler.
Her yıl fiyatı kamu tarafından belirlenen eserlere yapılan nizamlı artırımlar ya da vergi artışları enflasyon ve bütçe gelirleri üzerinde direkt artış taraflı tesire sahip. Fakat 2021 yılı başındaki artırımlarda ve vergi ayarlamalarında bu sefer geçmiş yıllardan farklı bir strateji izleniyor.
Enflasyon sepeti üzerinde %5.71 ile en besbelli yüklerden birine sahip olan sigarada vergi indirimine gidilirken enflasyon üzerinde besbelli tesiri olmayan alkollü içecekler ya da otoyol fiyatlarında vergi artışları %17-%26 üzere yüksek düzeylerde uygulanıyor.
Bu strateji bankacılara nazaran fiyatı kamu tarafından denetim edilen eserler kaynaklı enflasyonu önemli formda sınırlayan bir
tesir yaratıyor.
“Zamlar enflasyona tesiri olmayacak alanlara kaydı”
Reuters’a değerlendirmede bulunan bir bankanın Hazine masası işlemcisi, “Kamu yaptığı artırımların enflasyona tesiri olmayacak alanlara kaydırdığını görüyoruz. Bu TCMB’nin dezenflasyon trendi için çok değerli. Örnek olarak enflasyonda yükü çok yüksek olan sigarada vergi düşürülürken hiç tartısı olmayan alkol ve otoyollarda yüzde 20 civarı artışlar getirildi. Bu bütçeyi hudutlu etkileyerek dezenflasyonu destekleme manasında tesirli olabilir. Ne kadar sürdürüleceği önemli” dedi.
Bir diğer bankacı da misal formda hükümetin bugüne kadar 2021 için aldığı fiyat belirleme siyasetlerinde yalnızca taban fiyatın enflasyona negatif tesir edecek halde belirlediğine geri kalan alanlarda enflasyonun “tek belirleyici” olduğuna dikakt çekti.
Elektrik artırımı enflasyonu 17 baz puan etkileyecek
Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 31 Aralık tarihli resmi gazetede yayımlanan tarifesine nazaran tüm tüketici kümelerinin elektriğe ödediği fiyat %6’ya yakın oranlarda artırıldı. TÜFE içinde elektriğin %2.86 hissesi olduğu göz önüne alındığında, bu kanaldan enflasyona tamamı Ocak ayında olmak üzere 17 baz puan civarında direkt katkı bekleniyor. Geçen yıl elektirğe yaklaşık %32 artırım yapılmıştı.
Doğalgaz fiyat artışından 2 baz puan tesir bekleniyor
Doğalgaz iletimi yapan BOTAŞ da özgür tüketiciler ile konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatını, Aralık’ta geçerli olan tarifeye nazaran %1 artırdı. TÜFE içinde doğalgazın hissesi %1.81 düzeyinde bu kanaldan enflasyona tamamı Ocak ayında olmak üzere 2 baz puan civarındadoğrudan katkı bekleniyor.
Köprü ve otoyol artırımından 4 baz puan gelebilir
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) de kendisi tarafından işletilen İstanbul Boğazı köprülerindeki geçiş fiyatını yaklaşık %26 artırarak 10.5 liradan 13.5 liraya yükseltti.TÜFE Türkiye genelinde hesaplandığından lakin köprü ve otoyolların genel olarak İstanbul ya da büyükşehirler dışında olmamasından ötürü köprü ve otoyolların TÜFE’deki hissesi hayli düşük. Bu kanaldan enflasyona yalnızca 4 baz puan direkt katkı bekleniyor.
Alkoldeki artış etkilemeyecek
Emsal halde alkollü içeceklerde ÖTV’ye dün %17 artışa gidilirken ilgili adımın enflasyona kayda paha bir tesiri beklenmiyor. Alkolün enflasyon sepeti üzerindeki hissesi %0.3 ile hayli düşük seviyede.
Enflasyonda yükseliş devam edecek
TCMB 675 baz puan faiz artışı ile siyaset faizini %17 düzeyine çekmişti. Bankacılar 2020 yılını %14.6 ile tamamlayan enflasyonun bilhassa yılın birinci 3-4 ayında yükselişine devam edebileceğini akabinde düşüşe geçeceğini bekliyorlar. Bu kapsamda fiyatı kamu tarafından kontol edilen eserlerdeki artışların yılın kalanında nasıl şekilleneceği de piyasada takip ediliyor.
Dünya