Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulunca, Anadolu Kültür AŞ İdare Şurası Lideri Osman Kavala’nın ferdî müracaatının reddine ait kararın münasebeti yazıldı.
Seyahat Parkı odaklı olaylara ait davada tahliyesi ve beraatine karar verildikten sonra diğer suçlamadan tutuklanan Kavala’nın, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine hükmeden AYM Genel Konseyi kararının münasebeti Resmi Gazete’de yayımlandı.
Münasebette, Kavala’nın “devletin kapalı kalması gereken bilgilerini siyasal yahut askeri casusluk maksadıyla temin etme” suçlamasından tutuklandığı belirtilerek, Anayasa Mahkemesince incelemenin, soruşturma mercilerince ortaya konulan ve tutuklamaya temel alınan olguların müracaatçı tarafından kuvvetli kabahat belirtisi niteliğini taşıyıp taşımadığının belirlenmesi tarafından yapıldığı kaydedildi.
İddianamede, Kavala’nın, “Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile kontağı olduğu belirtilen yabancı asıllı akademisyen H.J.B ile temasına dair bulguların yer aldığı aktarılan münasebette, bunun, suçlama bakımından göz gerisi edilemeyeceğine dikkat çekildi.
Münasebette, müracaatçının, H.J.B’yi tanıdığını, kimi konferanslarda bir ortaya geldiğini, darbe teşebbüsünden iki gün sonra da karşılaştığını söylediği denilerek, şöyle devam edildi:
“Somut olay değerlendirildiğinde müracaatçı tarafından soruşturma mercilerince dayanılan ve sulh ceza hakimliği tarafından tutuklamaya temel alınan, ‘Türkiye aleyhine casusluk yaptığı, 15 Temmuz darbe teşebbüsüyle ve teşebbüsün ardındaki yapılanma olan FETÖ ile irtibatı olduğu ileri sürülen H.J.B. ile kontağına dair teşebbüsten çabucak sonra bir lokantada görüşme, birçok farklı tarihte tıpkı mahalde bulunmaya işaret eden telefon sinyal bilgilerinin kesişmesi, birtakım konferanslarda yüz yüze görüşme, birebir gün içinde birkaç kere telefonla konuşma üzere olguların ve bunların yanı sıra casusluk kabahatiyle kontaklı olarak PKK terör örgütünün ideolojisiyle ve argümanlarıyla özdeşleştirilebilecek kimi projelere takviye verdiği ve finansman sağladığı argümanıyla ilgili olarak başvurucudan ele geçirilen bir flash bellekteki ve cep telefonundaki tespitler’in isnat konusu hatanın niteliği ve özellikleri dikkate alındığında bütünüyle kuvvetli kabahat belirtisi olarak kabul edilebileceği değerlendirilmiştir.”
Münasebette, tutuklamaya husus “devletin saklı kalması gereken bilgilerini siyasal yahut askeri casusluk maksadıyla temin etme suçu” bakımından tutuklama dışındaki başka muhafaza önlemlerinin yetersiz kalmasının kelam konusu olabileceği savunuldu.
Müracaatçı hakkında uygulanan tutuklama önlemlerinin ölçülü olduğu sonucuna varıldığı aktarılan münasebette, bu nedenle Anayasa’nın 19. hususundaki kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verilmesi gerektiği tespitinde bulunuldu.
Tutukluluğun makul süreyi aştığı argümanı
Münasebette, ferdi müracaatın karara bağlandığı tarih prestijiyle müracaatçının cürüm isnadına bağlı olarak tutulduğu toplam müddetin yaklaşık 2 yıl 10 ay olduğuna işaret edildi.
Müracaatçı hakkında, anayasal nizamı ortadan kaldırmaya teşebbüs etme ve ayrıyeten devletin bilinmeyen kalması gereken bilgilerini siyasal yahut askeri casusluk emeliyle temin etme suçlamalarından tutuklama önleminin uygulanması yoluna gidildiği hatırlatılan münasebette, “15 Temmuz darbe teşebbüsü ve bunla ilişkili olarak casusluk suçlaması, soruşturma yahut kovuşturma süreçlerinin tutuklu olarak sürdürülmesi muhtaçlığını büyütmüştür.” denildi.
Münasebette, müracaatçı hakkındaki tutukluluğun devamına ait kararların münasebetlerinin, hürriyetten mahrum bırakılmanın yasal nedenlerinin belirtilmesi bakımından ilgili ve kâfi olduğu sav edildi.
“İsnat konusu cürümlere yönelik soruşturma yahut kovuşturma sürecinin yürütülmesinde bir özensizliğin de tespit edilmediği” tabiri yer alan münasebette, “Bunlar dikkate alındığında yaklaşık 2 yıl 10 aylık tutukluluk müddetinin makul olduğu sonucuna varılmıştır.” denildi.
Karşı oy münasebetleri
Anayasa Mahkemesi’nin 8 üyesinin oy çokluğuyla aldığı karara, Lider Zühtü Arslan’ın da ortasında bulunduğu 7 üye karşı oy kullandı.
Lider Zühtü Arslan, karşı oy münasebetinde, tutuklama önleminin kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına yönelik ağır bir sınırlama olduğunu, tutuklamaya lakin zarurî durumlarda ve yasal kurallar bulunduğunda başvurulabileceğini belirtti.
Tutuklama kararında suçlamanın temel desteğinin, müracaatçının H.J.B. ile irtibatı olarak gösterildiğine dikkati çeken Arslan, “gerek tutuklama kararında gerekse iddianamede birtakım varsayımlardan hareketle birtakım çıkarımlar yapılarak yöneltilen soyut tezlerin atılı hatanın işlendiğine dair olgular olarak tabir edildiğini” kaydetti.
Osman Kavala’nın, H.J.B. ile telefonla yahut yüz yüze yaptığı belirtilen görüşmelerin içeriğine ait somut hiçbir bilgiye yer verilmediğini söz eden Arslan, müracaatçının ısrarla, “görüşme ve buluşma olmadığını, H.J.B. ile lokantada karşılaştığını, diğer bir kümeyle başka masaya oturduğunu” söylediğini, bunun Büyükada’daki toplantıya katılan bir akademisyenin sözünde de yer aldığını anlattı. Lider Arslan, karşı oy münasebetinde, “Somut müracaatla ilgili en kıymetli sorun müracaatçının tutuklandığı siyasal yahut askeri casusluk hatasının varlığına dair kuvvetli belirti bir yana kolay kuşkunun dahi ortaya konulamamış olmasıdır.” tabirlerine yer verdi.
Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan da “devletin güvenliği, iç yahut dış siyasal faydaları bakımından niteliği itibariyle kapalı kalması gereken bilgileri siyasal yahut askeri casusluk niyetiyle temin etmek” hatasında, öncelikle devlet sırrı kabul edilen ve fail tarafından elde edilmeye çalışılan somut bir sırrın var olması gerektiğine işaret etti. Gökcan, karşı oyunda, “Şu halde tutuklama kararında hangi bâtın bilgilerin kabahatin konusunu oluşturduğu gösterilmemişse, bu takdirde ortada kabahatin maddi konusunun bulunmadığı sonucuna varılmalıdır.” görüşüne yer verdi.
Öbür üyeler Engin Yıldırım, Yusuf Şevki Hakyemez, Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı ve Emin Kuz da çoğunluk görüşüne katılmadı.
Osman Kavala ile ilgili yargısal süreç
Seyahat Parkı odaklı olaylara ait davada, İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesince tutuklu yargılanan Osman Kavala, somut ve kesin kanıt bulunmadığı gerekçesiyle beraat etmiş ve tahliyesine karar verilmişti.
Birebir gün 15 Temmuz darbe teşebbüsü soruşturması kapsamında gözaltına alınan Kavala, bir gün sonra sevk edildiği hakimlikçe “Anayasal tertibi ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlamasından tutuklanmıştı.
Kavala hakkında ayrıyeten İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen darbe teşebbüsüne ait soruşturma kapsamında sevk edildiği mahkeme tarafından “devletin kapalı kalması gereken bilgilerini siyasal yahut askeri casusluk gayesiyle temin etme” suçlamasından tutuklama kararı verilmişti.
“Anayasal tertibi ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlamasından 2 yıllık tutukluluk müddetinin dolduğu gerekçesiyle 20 Mart’ta tahliyesine karar verilen Kavala, casusluk suçlamasından tutuklu bulunduğu için cezaevinden çıkamamıştı.
Daha evvel yaptığı müracaat da reddedilmişti
Osman Kavala’nın avukatlarının, “tutuklama önleminin türel olmaması, soruşturma evrakına erişimin kısıtlanması ve tutukluluk incelemelerinin hakim/mahkeme önüne çıkarılmaksızın yapılması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği” tezleriyle ilgili daha evvel yaptığı kişisel müracaat, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunca 22 Mayıs 2019’da reddedilmişti. Genel Konsey, kararı 5’e karşı 10 üyenin oy çokluğuyla almıştı.
Kavala, ikinci defa Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulunmuş, Anayasa Mahkemesi Genel Konseyi, 29 Aralık 2020’de Osman Kavala’nın kişisel başvurusunu 7 üyeye karşı 8 üyenin oy çokluğuyla reddetmişti.
Dünya