Koronavirüs pandemisi nedeniyle satışlarında tarihi düşük düzeyleri görmelerine rağmen sarfiyatları büyük oranda sabit kalan markalar, çıkmak istedikleri AVM’lerden ‘bayiniz olalım, kalın’ teklifi almaya başladı. Doluluk oranı düşük AVM’lerde kelam konusu uygulamanın çok daha yaygın olduğu belirtiliyor.
Geride bıraktığımız yıl uzun mühlet kapalı kalan AVM’lerin cirosu, 2019’a nazaran yüzde 30 düştü. Dala nazaran değişmekle birlikte en sert düşüş ise hazır giyim markalarında görüldü. Birleşmiş Markalar Derneği’ne (BMD) nazaran market, elektronik ve mobilya üzere sonlu birkaç kategori dışında perakende ciroları ortalamada 2019’un yüzde 60’ına fakat ulaşabildi. Birçok AVM kiralarda indirim dayanağında bulunsa da bilhassa lüks markaları bünyesinde bulunduran büyük AVM’lerde takviyenin hudutlu gerçekleşmesi ve açıklanmayan ortak masraflar markaları sıkıntı durumda bıraktı.
Ortak masrafların satışlarına oranı yüzde 10’lara ulaşan markalardan kimisi bu nedenlerle bilhassa doluluk oranı düşük AVM’lere gelen talepler doğrultusunda bayilik vermeye başladı. Kelam konusu uygulama ile AVM’ler bir manada kendilerinin kiracısı oldu.
7 ayda 7 bayilik verdi
AVM’lerde 160 adet mağazası bulunan Orka Holding’in İdare Heyeti Lideri Süleyman Orakçıoğlu, son 7-8 ayda yurtiçi ve yurtdışında 7 AVM’ye bayilik verdiklerini açıkladı. Bu durumun yaygınlaşan bir trend haline geldiğini tabir eden Orakçıoğlu, “AVM yatırımcısı yatırımını yapmış fakat içine marka koyamıyor. Oranın gücünü artıracak marka istiyor. Bizim üzere markalara geliyorlar. Bizim şartlarımız da kolay değil. Bu kaideleri yerine getiren AVM’lere bayilik verdik ve bu durum yaygınlaşan bir trend haline geliyor” diye konuştu.
AVM ve cadde mağazalarında satışlar düşerken, online tarafta ise süratli bir artış trendi kelam konusu. Online satışa ağırlaşan markaların bu alana yatırımları da her geçen gün artıyor. Bünyesinde 400’ün üzerinde markayı bulunduran BMD’nin son yaptığı ankete nazaran, dernek üyelerinin değerli bir kısmının 2020 yılında toplam cirolarında e-ticaretin hissesi yüzde 21’e kadar ulaştı. Pandemi öncesinde bu oran yüzde 8 bile değildi.
Tehlike büyüyor
Bölüm temsilcileri de son devirde birçok AVM’nin markalarını kaybetmemek ve doluluk oranlarını artırmak için benzeri formüllere başvurduğunu belirtti. İsmini vermek istemeyen bir AVM yöneticisi, “Birçok AVM’nin kendi bünyesinde 5-6 adet mağazası bulunuyor. İstanbul’da yatırımcı profili nedeni ile kelam konusu uygulama sıkıntı olsa da Anadolu’da ve doluluk oranı düşük AVM’lerde hayli yaygın. Marka kaybetmemek ya da doluluk oranındaki düşüşü durdurmak için uygulanan bu usul çok da mantıksız değil. AVM’ler kendilerinin kiracısı oluyor” diye konuştu. Önümüzdeki periyotta AVM’lerdeki doluluk oranındaki düşüşün en büyük problemler ortasında yer alması bekleniyor.
‘Perakendecinin tadı yok, işbirliği şart’
AYD İdare Şurası Lider Yardımcısı ve Alkaş İdare Heyeti Lideri Avi Alkaş, herkesin kendi işini yapmasının kıymetine dikkat çekti. AVM’lerin en kıymetli meselesinin doluluk oranlarının düşmesi olduğunu anlatan Alkaş, “Dayanışma ile AVM’ler daha ışıldar, daha parlak seviyeye gelebilir. Boşalma başladığı vakit bu durum yandaki mağazanın da cirosunu etkiliyor. Münasebetiyle mal sahipleri de kiracılarını yaşatabilmek için her türlü dayanağı ortaya koymaya çalışıyor” dedi. Bayilik konusunda ise Alkaş, şu sözleri kullandı: “Her iş farklı uzmanlıklar gerektiriyor. Her AVM iyi bir perakendeci, her perakendeci de iyi bir AVM’ci olamaz. AVM’ler için bundan sonraki devirde yönetimsel husus daha fazla öne çıkacak. Gerçek yönetilebilen AVM motamot hakikat perakendecilik idaresinde olacağı üzere giderek daha fazla değer kazanacak. Mağazalarının yüzde 60-70’i açık olmayan bir AVM’nin hayatını sürdürmesi çok güç. Bulaşıcılık günün konusu. Mağaza boşalmaya başlarsa zincirleme çözülme gerçekleşir. Bunun dermanı aranıyor. Bunun için mal sahipleri ile perakendeciler baş başa verip ne yapabileceklerine bakıyor. E-ticaretin de giderek alan kazanmaya başladığını göz önüne alırsak perakendecilerin bu orta tadı yok.”
Dünya