Bilhassa gelişmiş ve gelişmekte olan pazarlarda sağlıklı beslenme şuurunun yükselişte olması ve doğal yollarla üretilmiş besinlere yönelik talebin artması zeytinyağı pazarını büyütüyor. Yıllık üretimin 3 milyon ton olduğu pazarda son 10 yılda ticaretin ise yüzde 30 civarında arttığı görülüyor. Yıllık 1 milyon ton ihracatı yapılan zeytinyağında Asya’dan gelen talebin giderek güçlendiği görülüyor ve araştırmalar gelecek 10 yılda 20 milyar dolarlık bir büyüklüğe erişmesi beklenen pazarda Asya ülkelerinin piyasa oyuncuları için değerli fırsatlar sunacağı ortaya koyuyor.
Asya-Pasifik ve Ortadoğu’da tüketim artıyor
Sıhhat şuuru ve refah seviyesindeki artışla birlikte beslenme alışkanlıkları değişmeye başlayan Asya’da zeytinyağı tüketimi artıyor. Pazar araştırma şirketi Mordor Intelligence’a nazaran, Asya-Pasifik zeytin pazarının 2020’den 2025’e kadar yıllık %4,2 büyüme oranı kaydetmesi bekleniyor. Mordor, sıhhat faydaları nedeniyle tüketicilerden gelen artan talebi karşılamak için bölgenin zeytinyağı pazarının süratle büyüyeceğini öngörüyor. Global zeytinyağı pazarının büyüklüğünün gelecek 7 yıl içinde 16 milyar doların üzerine çıkacağını öngören Fortune Business Insight yaptığı kesim tahlilinde, en büyük pazarın AB olmayı sürdüreceğini ancak en süratli büyümenin Asya Pasifik’te gerçekleşmesini bekliyor. Persistence Market Researh tarafından yayınlanan araştırmada da, 2030 yılında global pazarın büyüklüğünün 20 milyar dolara ulaşacağı belirtiliyor ve tekrar en süratli talep artışının Asya’dan geleceği vurgulanıyor. Araştırmada bilhassa Asya Pasifik bölgesinin önümüzdeki yıllarda piyasa oyuncuları için umut verici fırsatlar sunacağının altı çiziliyor. Raporda, Avrupa global zeytinyağı üretiminin yüzde 60’ından fazlasını oluştururken, Ortadoğu ve Afrika pazar hissesinin yüzde 30 olduğu hatırlatılıyor. Bu nedenle, bu bölgeler, global zeytinyağı pazarına yeni girenler için en cazip alanlar olarak gösterilirken, Asya’da ise Çin ve Hindistan pazarların yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğu varsayım ediliyor.
Hindistan’da talep 10 yılda 4’e katlandı
Örneğin Japonya’nın 2017/18’de yıllık 55 bin 500 ton olan ithalatı 2019/20’de 75 bin tona çıktı. Birebir periyot içinde Çin’in alımları 38 binden 46 bine yükselirken, Suudi Arabistan’ın 33 bin 500’den 34 bin 500, Avustralya’nın 31 binden 32 bine çıktı. Malezya ve Singapur’da da zeytinyağı giderek artan bir pazara sahip. Lakin Malezya’da bilhassa üst seviye gelir kümesinin tercih ettiği zeytinyağı, armağan olarak alınan bir eser. Hindistan da kıymetli zeytinyağı pazarları ortasında yerini almaya başladı. Hindistan Zeytinyağı Birliği’ne nazaran 2009 yılında ithalatı yalnızca 2 bin 700 ülkenin alımları 2019 yılında dörde katlanarak 11 bin 700 tona çıktı.
Türkiye’nin amacı ABD pazarı
Türkiye’nin en kıymetli ihracat pazarları ortasında ABD yer alıyor. Bunun haricinde Suudi Arabistan, Japonya, Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, Avustralya, İsrail, Kanada ve Brezilya öncelik sıralamasına üst sıralarda yer alan öbür ülkeler. Fransa, İspanya ve İtalya da değer taşıyan fakat son yıllarda Türkiye’nin ihracatının gerilediği ülkeler. Bu pazarlar ortasında bilhassa İspanya ve İtalya hayli ağır üretimlere sahip olduğundan ötürü bu pazarlarda değerli bir varlık göstermek güç lakin bu ülkeler başka pazarlara erişim açısından Türkiye’nin büyümek istediği rotalar olarak. Bölüm temsilcileri buralara ihracatın artırılması için markalaşma ve pazarlama konusunda adımlar atılması gerektiği uyarısı yapıyorlar.
Dünya tüketim dataları incelendiğinde zeytinyağında yaklaşık 3 milyon tonluk bir tüketim kelam konusu. Dünya tüketiminin yarısı İspanya, İtalya, ABD ve Türkiye tarafından gerçekleştiriliyor. Tüketim-üretim datalarının karşılaştırılmasında en fazla açığın olduğu ülkeler ABD, İtalya, Fransa, Çin ve Suudi Arabistan olarak gözlemleniyor. Bilhassa ABD’nin tüketimine kıyasla çabucak hemen hiç üretmemesi, ülkenin bu eserde büsbütün dışa bağımlı olduğunu işaret ediyor.
Global üretim 3.12 milyon tona çıkacak
2020/21 devrinde global zeytinyağı üretiminin 3 milyon 119 bin ton olması bekleniyor. Stratejik analist Juan Vilar tarafından önde gelen 9 zeytin üreticisi ülkenin temsilcilerinin yaptığı bir konferansta ortaya konan beklentilere nazaran, önder İspanya’nın 1.63 milyon ton üretime ulaşacağı, İtalya’nın 270 bin ton, Yunanistan’ın 240 bin ton ve Türkiye’nin 180 bin ton üretim yapacağı iddia ediliyor. Öteki büyük üreticiler ortasında 140 bin ton ile Fas, 130 bin ton ile Tunus ve 120 bin tonla Portekiz geliyor. Zeytinyağı tüketimine bakıldığında ise Avrupa 1.7 milyon tonla başı çekecek. Amerika’da tüketimin 573 bin ton olması, Asya’da ise yaklaşık 385 bin ton civarında olacağı varsayım ediliyor. Afrika’da 270 bin ton ve Okyanusya ülkelerinde 83 bin ton tüketim öngörülüyor.
Dünya