YENER KARADENİZ
Gerçek döviz kuru endeksi ağustos ayında 63,71 düzeyine geriledi. Böylelikle gerçek efektif kur endeksi, son 23 ayın en düşüğü olarak gerçekleşti. Daha uzun vadede bakıldığında TL, 2008’den bu yana yarı yarıya paha kaybetti. Kesim temsilcileri, 2008’den bu yana TL’nin yarı yarıya bedel kaybetmesine karşın ihracatın sadece yüzde 36 arttığını belirterek, bunun en değerli nedenlerini de yüksek ithal girdi ve döviz cinsi borçluluk ve güç ithalatı olduğunu söyledi. Geçtiğimiz yıl 90 milyar dolar ile en fazla ihracat yapan otomotiv, kimya, hazırgiyim, demir ve çelik bölümü temsilcileri, yüksek kurdan fazla istikrarlı kurun değerine dikkat çekerek DÜNYA’ya şu açıklamalarda bulundu:
Öztiryaki: Yurtdışından indirim talepleri geliyor
2019’da 8.1 milyar dolarlık ihracata imza atan demir ve demir dışı metaller bölümü de kurda istikrardan yana. İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Tahsin Öztiryaki, TL’deki kıymet kaybının ihracatçı açısından avantajının hudutlu olduğunu savundu. Öztiryaki, “TL, 2008’den beri yarı yarıya bedel kaybederken birebir devirde ihracatımız yalnızca yüzde 36 arttı. Yani TL’nin kıymeti tek faktör değil” dedi.
Bunun en kıymetli nedenlerinden birinin yüksek ithal girdi oranı olduğuna dikkat çeken Öztiryaki, “Rekabetçi kur kıymetli lakin bu da istikrarlı bir noktada olmalı. Yarı yarıya gerileyen kur, ithalatı da o ölçüde kısabilmiş değil. Zira dönüp dolaşıp yeniden mecburî ithal ham unsur, aramalı ve ithal güç noktasına gelip tıkanıyoruz. Geçen 10 yılda ünite ihraç fiyatımızda rekabetçi kura karşın istek edilen noktaya gelinemediğini gözlemledik” diye konuştu. Öztiryaki, “TL’nin çok kıymet kaybı, ülkemizin döviz cinsinden borçluluğunun yüksek olması nedeniyle de riskler barındırıyor”dedi.
Dolar /TL’nin 6,5-7,0 aralığında olduğu bir kur seviyesinin şu an için rekabetçi olduğu görüşünü savunan Öztiryaki, sıcak paranın tesiriyle TL’nin çok kıymetlendiği devirlerin de yaşandığını belirterek, gereksiz ithalatı körükleyecek bu çok değerlenmeye de tekrar imkan verilmemesi gerektiğini vurguladı. Öztiryaki, “TL’nin bedel kaybı ile yurtdışından indirim talepleri geliyor. O nedenle rekabetçi kur ihracata teğe bir olumlu yansımıyor” halinde konuştu.Aslan: Cari açığı dengeleyecek kura yaklaştık
2019’u 13.8 milyar dolar ihracat ile kapatan çelik kesimi de rekabetçi kurun tek yol olmadığını savunuyor. Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Idare Heyeti Lideri Adnan Aslan rekabetçiliğin yalnızca döviz kuru ile sağlanamayacağını belirtti. Yapısal adımlar, teşvikler, inanç üzere daha birçok faktörün de göz arkası edilmemesi gerektiğine dikkat çeken Aslan, “Artışa geçen kur sayesinde çelik eserlerinin dünya çelik piyasasında dönemsel olarak avantajlı hale gelmesini sağladı, bu durum kesimin rekabet gücünü artırdı. Lakin kurdaki artış, yurt içinde elde edilen TL gelirleri ile dövize bağlı hammadde tedariki ortasında dengesizlik yaratmakta. Satış ve hammadde tedariki ortasında geçen müddette yükselen kur maliyet dezavantajına yol açıyor” dedi.
Gültepe: Dolar, hazırgiyimciyi ABD pazarında güçlendirdi
2019’u 17,7 milyar dolar ihracat ile kapatan hazır giyim bölümü de kurda ‘istikrar’ diyor. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe, kurda sert ve ani dalgalanmaların olduğu devirlerde ihracatçının önünü görmesinin zorlaştığını vurgulayarak, “Uzun vadeli plan yapabilme imkanı kalmıyor. Örneğin sipariş aldığımızdaki kurun düzeyi ile 3 ay sonra teslimat tarihindeki düzey ortasındaki makas açıldığında sorun olabiliyor. Kur teslimat tarihinde aşağıya gerçek gidiyorsa bu da ihracatçı için ziyan manasına geliyor. Kur çok yükseldiğinde ise alıcıların indirim baskısı ile karşı karşıya kalıyoruz ” dedi. İhracatın yarıdan fazlasının da Euro ile yapıldığını, Euro / dolar parkesinin de bugün için hazır giyim ihracatçıları açısından ülkü düzeyde bulunduğunu söyleyen Gültepe, “Doların geldiği düzey salgına karşın 8 ayda ihracatımızı yüzde 19 artırdığımız ABD pazarında rekabet gücümüzü artırıyor” diye konuştu.
Pelister: İhracat muahedeleri rekabete mahzur oluyor
Ocak-Ağustos devrinde 11.4, 2019’un tamamında ise 20,5 milyar dolarlık ihracata imza atan kimya bölümü, gerçek efektif döviz kurunun tek başına özel dalın rekabet gücünü belirleyen bir etken olmadığı görüşünde. İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, kurun çok yükselmesinin ihracatı olumlu etkileyebildiğini lakin öbür taraftan girdi maliyetlerini de tıpkı oranda artırdığını söyledi. Bilindiği üzere kimya dalında ithal girdi oranı yüzde 70 üzere yüksek bir düzeyde seyrediyor. Bu da kesimin rekabetçi kurdan faydalanmasının önünde en büyük mani. Pekala ithal girdilerdeki artış ihracat kalemlerine yansıtılarak bu sorun çözülebilir mi? Pelister, farkı derhal yansıtmanın birden fazla vakit mümkün olmadığını söyledi. Pelister, “İhracat pazarlarımızda tüketim eski bedellerine ulaşırsa ihracatımız daha fazla artacaktır. İşte o vakit düşük bedelli para ünitemiz için rekabetçi kur avantajından bahsedilebilir” dedi. Öteki yandan ihracat muahedeleri nedeniyle uzun müddet tıpkı kur düzeyinden satış yapıldığına dikkat çeken Pelister, “Başka bir tesir de para ünitemizin bedel kaybı enflasyonumuzu da olumsuz etkileyebildiğinden, güç, nakliyecilik, personellik üzere en önemli masraf kalemlerimizi de yükseltiyor bu ise eser maliyetlerimize direkt olarak olumsuz tarafta tesir ediyor” diye konuştu.
Çelik: Otomotivciler öngörülebilirlik istiyor
Uludağ Otomotiv Sanayisi İhracatçıları Birliği (OİB) Lideri Baran Çelik, döviz kurlarında makul seviyede yükselmenin rekabetçilik açısından olumlu olduğunu söyledi. Lakin bu durumun dezavantajlarının da bulunduğuna dikkat çeken Çelik, “Sürekli yüksek seyreden döviz kurları ihracat yapan firmalarımızın girdi maliyetlerini artırıyor, bu da ihracatçılarımıza yük olarak yansıyor. Yüksek döviz kurları, yüksek ithalat maliyeti manasına geliyor. Bizim üzerinde durduğumuz mevzu öngörülebilirlik. Döviz kurlarında yaşanan yüksek oranlı dalgalanmalar ihracatçılarımızı sıkıntı durumda bırakıyor. Bu nedenle rekabetçi, istikrarlı ve mümkün olduğunca öngörülebilir bir kur siyaseti sürdürülebilir ihracat için değer taşıyor” dedi.
Dünya