Hilal SARI
Avrupa Birliği (AB) ve dünya genelinde aşı üretim kapasitelerinin toplam talebe şimdi yetmemesi nedeniyle, COVID-19’dan çıkış umudu olarak görülen aşılar ülkeler ortası tansiyonlara neden olmaya devam ediyor. AB’nin İngiltere’ye gerekirse aşı ihracatını durdurabileceğini söylemesinin akabinde İngiltere’de Savunma Bakanı Ben Wallace’tan “Tüm dünya izliyor. Şayet mukavelelere uyulmazsa bu ticaret bloğuna ve tüzel açıdan itibarına büyük ziyan verir” açıklaması geldi. İngiltere ve Avrupa başkanları ortasında yapılan özel görüşmelerle aşıdaki pazarlıklar sürüyor. AB 1970’lerden beri kullanılmayan AB muahedesi 122. husus yoluyla aşının ihracatını kısıtlarsa İngiltere’nin temmuz sonu tüm yetişkinleri aşılama maksadının iki ay geciktirebileceği belirtiliyor. Dünya Sıhhat Örgütü de hem AB’ye hem tüm aşı istifleyen gelişmiş ülkelere “bu işten global işbirliğiyle çıkılması gerekir” iletileri vermeye devam ediyor.
Hindistan 3 ülkeye daha sevkiyatı geciktirecek
AB ile İngiltere ortasındaki aşı hengamesi, olağanda Avrupa’ya sevkiyat yapması öngörülmeyen ve yalnızca düşük ve orta gelirli ülkelere AstraZeneca satışı gerçekleştirecek olan Hindistan Serum Enstitüsü’nün (SII) de üretiminin bir kısmını Avrupa’ya yönlendirmesini gerektirmişti. Lakin Hindistan’ın yurtdışına sattığı aşı, ülkede yapılan aşılamayı geçince içerden de yansılar büyüyor ve SII evvel İngiltere’ye, akabinde Brezilya, Fas ve Suudi Arabistan’a sevkiyatların gecikeceğini duyurdu. Kaynaklar SII’nın şu anda ayda 60 ila 70 mil
taraf doz olan üretim kapasitesini nisan/mayıs aylarında 100 milyon doza çıkarmak için uğraştığını belirtiyor. Hindistan haftasonu itibariyle 8 milyon doz aşı hibe etti, 75 ülkeye 52 milyon doz aşı sattı. Yurtiçinde uygulanan doz ise 44 milyonda.
ABD’den Asya Pasifik’te 1 milyar dozluk işbirliği
ABD ise Uzakdoğu müttefikleriyle gerçekleştirdiği Quad doruğunun akabinde Hindistan, Japonya ve Avustralya ile birlikte bölgede 1 milyar doz aşı dağıtımı için işbirliği yapacağını duyurdu. Foreign Affairs’de yayınlanan bir ana
lizde ABD’nin aşı diplomasisinde Çin’e yetişmeye çalıştığı değerlendirmesi yapılırken, Hindistan’ın üretimi, ABD, Japonya ve Avustralya’nın ise finansman, lojistik ve teknik takviyesinin kullanılacağı belirtiliyor. Yani Hindistan, Asya’daki ABD müttefikleri için de bir üretim üssü olarak görülüyor.
Çin ve Rus aşılarına onay veren Macaristan’da AstraZeneca’nın Hint versiyonu CoviShield’e de dün acil durum onayı geldi. AB’de aşılama oranı en yüksek ülkelerden biri olmasına karşın Macaristan’da bile hadiseler süratle artıyor ve hastane yatışlarında pandemi rekorları görülüyor.
Aşı yetmeyince karantina gerekiyor
Tüm bu gelişmelere paralel, aşının yetmediği yerde karantinalar tekrar devreye giriyor yahut uzatılıyor. 3. dalga nedeniyle karantinaları uzatmaya hazırlanan Almanya’da Sıhhat Bakanı Jens Spahn haftasonu “100 bin nüfusa 100 vaka” acil durum barajının üzerine çıkılmasıyla (103,9) birlikte “Avrupa’da kâfi aşı şimdi olmadığından 3. dalga yalnızca aşılama ile durdurulamaz” dedi. Nüfusun yüzde 10’undan azı aşılanan ülkede karantinalar en son 4. sefer 9 Nisan’a kadar uzatılmıştı. Fransa’da da 16 bölgede yeni karantinalar uygulanırken, İtalya’da da ülkenin yarısı aslında karantinada. Karantina dışında değerli bir çaba silahı da testler. Almanya hükümeti dün COVID-19 testleri, aile hekimlerinde aşılama yapılabilmesi ve hastane acil yardımlarına 5,8 milyar dolar daha kaynak ayıracağını duyurdu. Biden hükümeti de geçen hafta testlere 12 milyar dolar kaynak ayrılacağını duyurmuştu.
AstraZeneca’ya inanç azaldı
Avrupa genelinde AstraZeneca aşısına ait kan pıhtısı savlarının gündeme geldiği günlerde yapılan bir anket, Avrupa ülkeleri genelinde vatandaşların aşıya itimadının azaldığını ortaya koydu. YouGov tarafından 12-18 Mart tarihlerinde yapılan ankete nazaran Almanların yarısından fazlası (%55) aşıyı inançsız bulurken, Fransa’da bu oran yüzde 61. İtalya (%54) ve İspanya’da (%59) aşıya güvenmeyenlerde 27 puanlık artışlar görülmüş ve çoğunluğun aşıyı inançsız bulduğu söz ediliyor. Dün ABD’deki klinik deneylerde COVID19’a karşı yüzde 79 tesirli olduğu açıklanan İngiliz-İsveç şirketinin aşısını İngilizlerin %77’si inançlı buluyor. Avrupa İlaç Otoritesi’nin (EMA) yeşil ışığından sonra birçok Avrupa ülkesinde AstraZeneca aşısı uygulanmaya devam ediyor.
Dünya