DIŞ Ekonomik Bağlantılar Konseyi (DEİK) bünyesindeki Türkiye-Almanya İş Kurulu Lideri Steven Young, bu hafta “Gündem Özel” sorularımızı yanıtlarken, içinde bulunduğumuz devri tanımlayan en hoş kavramın “belirsizlik” olduğunu söyledi. Young, dünyada öne çıkan “korumacılık” konusunda da şu bildirisi verdi: “Korumacılık, öncelikle bunu uygulayan ülkelere, o ülkelerin ekonomilerine ve vatandaşlarına ziyan verir. Global işbirliği ile problemlere tahlil bulunabilir.”
Steven Young’a sorularımız ve cevapları şöyle:
Korumacılık artıyor
• COVID-19 süreci, tüm dünyada geleceğe ait var olan kaygıları daha da artırdı. Büyüyen gelir dağılımı adaletsizliği, iklim değişikliğinin yarattığı ve yaratacağı meseleler, ülkelerin katlanan borçları… Bu ortamda ticaret savaşlarının temposu da yükseliyor. Çin’in önderliğinde Asya Pasifik birliği de dünyaticaretinde istikrarları etkileyecek üzere görünüyor. Siz geleceği nasıl okuyorsunuz? Nasıl bir dünyaya hakikat yol alıyoruz?
Bu vakti en hoş tanımlayan kavram ‘belirsizlik’. Dünya pek çok sorun yaşıyor, iklim krizi, pandemi, ülke ekonomilerinin girdiği ekonomik sıkışıklık. Tüm bu bahsettiğimiz problemler bize, bir kere daha göstermiştir ki, ülkeler fakat yapan ve global bir işbirliği ile bu bahisleri çözebilirler. Pandemi öncesinde artan korumacılığın pandemi sonrasında da artmasından kaygı ediliyor. Lakin tarihteki örneklerden de görebileceğimiz üzere korumacılık öncelikli olarak, bunu uygulayan ülkelere, o ülkelerin ekonomilerine ve vatandaşlarına ziyan verir. Kısaca sıkıntılarımıza fakat global bir işbirliği ile tahlil bulabiliriz.
Türkiye için fırsat var
• Yeni periyotta Türkiye nasıl bir strateji izlemeli? Türkiye’yi büyütecek, rekabetçiliğini artıracak adımlar neler olabilir? Türkiye’nin yeni periyodu avantaja dönüştürme talihi var mı? Bu periyotta Türk iş dünyası ne yapmalı, nasıl davranmalı? Türk iş dünyası için en uygun yol haritası nasıl oluşturulabilir?
Pandemi beraberinde eski üretim modelinin, yani “Çin’de üret, Batı’da sat” modelinin de değişimini gerekli kıldı. Global tedarik zincirindeki bu değişimin pek çok fırsatı da beraberinde getireceğini görüyoruz. Pandemi sonrası kıymeti artan ‘ulaşılabilirlik’ konusunu da düşündüğümüzde; Türkiye lojistik olarak uzun yıllardır Avrupa’nın değerli bir ticari partneri; sanayi altyapısının AB ile uyumlu olması, deneyimli iş gücü, kaliteli ve yüksek hacimli eser çıkarabilen kapasitesinden ötürü AB pazarı için Çin’e karşı çok kıymetli bir alternatif olabileceği ortada. Bu noktada Türkiye’nin Avrupa ile ekonomik işbirliğini geliştirmesi için çok kıymetli fırsatların olduğunu vurgulamak isterim.
Çin ile ikili ekonomik bağını pandemi öncesinde de düzenlemeyi hedefleyen Almanya ile tedarikte çok güçlü olan Türkiye’nin, ticari işbirlikleri ve yatırımlar bakımından Almanya için kıymetli bir partner olduğu aşikar.
Yeni periyot ile global tedarik zincirinin büyük bir değişime uğraması ve bölgesel tedarik taleplerinin artarak avantaja dönüşmesi talihi da epeyce yüksek. Bunlara ek olarak, önümüzdeki devirde Türkiye’nin dijital dönüşüme süratle ayak uydurması ve teknolojik atılımlarda bulunması büyümesine ve rekabetçiliğinin artmasına katkıda bulunacaktır.
AB ile ticarette en büyük mahzur güncellenmeyen GB
• Global kıymet zincirleriyle bütünleşmede bizdeki şirketlerin, kurumların eksiklikleri neler? Bu zincirlerin güçlü ülkesi olabilmek için kamuya, özel bölüme ve sivil toplum örgütlerine düşen misyonlar neler?
Mevcut ticaretimizin yarısını Avrupa ülkeleriyle yapıyoruz. KOBİ’lerin daha fazla Avrupa pazarıyla iş yapmasının değerli olduğuna inanıyorum. Başta Almanya olmak üzere, Avrupa ülkelerinin pek birçoklarında KOBİ’ler iktisadın itici gücünü oluşturuyor. Halihazırda ülkemizde de KOBİ’ler sanayi üretiminin geniş bir kısmını üstleniyor. Lakin KOBİ’lerimizin Avrupa ile daha fazla iş yapabilmesi için kurumsallaşmaya öncelik vermeleri gerektiğini düşünüyorum. Bunun yanı sıra, üretim yapılarını mevcut çağa, Sanayi 4.0’a uyumlu olacak bir biçimde değiştirmeleri, dönüştürmeleri gerekiyor. Bu noktada, Avrupa ülkelerinde uygulanan ve başarılı olan iş modelleri takip edilebilir. Türkiye’de de gerek ilgili Bakanlıkların, gerek KOSGEB, DEİK üzere kurumların sürece dahil olmaları yararlı da olacaktır.
Avrupa ile olan ticaretimizin önündeki pürüzlerden biri de Türkiye ile AB ortasında güncellenmeyen “Gümrük Birliği” (GB) muahedesidir. 1995 yılında imzalanan ve artık çağın gerekliliklerine ayak uydurmaktan uzak bu mutabakatın bir an önce güncellenip, modernize edilmesi gerektiğini düşünüyorum.
Gümrük Birliği 1995 yılından bu yana ticaretimizi artırmanın yanı sıra, Türkiye’nin sanayi yapısını kökten değiştirerek, Avrupa pazarı ile uyumlu hale getirdi. Bu mutabakat, Türkiye’nin hem Avrupa pazarı hem de global iktisada entegre olmasında büyük rol oynadı. Kısaca Gümrük Birliği’nin hem bize hem de Avrupa’nın Türkiye’ye olan ticaretine çok büyük yararları oldu. Lakin geldiğimiz noktada, AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı her STA, bizim AB ile ticaretimizde asimetrik bir durum yaratıyor. En son Vietnam ile imzalanan STA bunun bir örneği. Karayolu kotaları sorunu ve muhafazacı yaklaşımlar Gümrük Birliği mutabakatının fonksiyonelliğinin düşmesine sebep oldu. Bir öteki mevzu ise mutabakatın tarım, hizmetler, e-ticaret üzere hususları içerecek bir halde modernize edilmesi. Kelam konusu muahede yürürlüğe girdiği günden itibaren hem Avrupa hem de Türkiye için kazan-kazan bir sonuç yaratmış, hem ticaret hem de yatırımları karşılıklı olarak kıymetli ölçüde artırmıştır. Bu hususta karşılıklı adımların atılmasını epeyce kıymetli buluyorum.
Almanya’da KOBİ satın alımı büyük fırsat yaratır
• Türkiye-Almanya İş Kurulu Lideri olarak iki ülke ortasındaki ilgileri nasıl değerlendiriyorsunuz? Kurul olarak iki ülke bağlantılarının “kazan-kazan” formunda yürümesi için neler yapıyorsunuz? Çalışmalarınız sonuca ne kadar tesir edebiliyor?
İkili ekonomik işbirliğimizin geliştirilmesi için takip ettiğimiz pek çok projemiz var. Türkiye’deki KOBİ’lerin iş süreçlerine dijital tahlillerin entegre edilmesi, kısaca KOBİ’lerimizin dijitalleşmesi için Almanya’da BVMW (Alman Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Birliği) ile temastayız. Almanya’nın izlediği başarılı bir model var, bunu Türkiye’ye uyarlamanın yararlı olacağına inanıyoruz.
Üçüncü ülkelerle işbirliği sistemi kurmaya çalışıyoruz. Türk-Alman işbirliğinde, Orta Asya, Afrika ve Ortadoğu’da ortak yatırım ve ticari işbirliklerinin yapılabilmesinin yollarını arıyoruz.
Alman KOBİ’lerinin Türk firmalarınca satın alınması, takip ettiğimiz bir öteki projemiz. Almanya’da başarılı olan fakat yeni jenerasyona devredilmeyen KOBİ’lerin, Türk firmalarınca satın alınması önümüzdeki büyük fırsatlardan bir tanesi. Bu fırsatları firmalarımıza tanıtmak üzere bir kadro çalışmalar yürütüyoruz.
Sektörel işbirliklerinin artırılması çalışmalarını online olarak devam ettiriyoruz.
Pandemi sürecinde, yeşil Yeşil Mutabakat, Ufuk 2020 hibe programı, Alman KOBİ’lerinin Türk firmalarınca satın alınması, KOBİ’lerin dijitalleşmesi, üçüncü ülkelerde işbirliği üzere pek çok alanda online toplantılarımız, panellerimiz, seminerlerimiz oldu. Ağır bir halde çalışmalarımıza devam ediyoruz. Lakin bu çalışmaları sürdürürken, stratejik irtibatın çok değerli olduğunun altını çizmek isterim. Bu nedenle stratejik bir bağlantı inşa etme çalışmalarına ayrıyeten yük veriyoruz.
Pandemide şirketlerin imdadına teknoloji yetişti
• Pandemi, teknolojik ve dijital dönüşüm sürecini hızlandırdı. Kimi kesim ve şirketler, 3-5 yılda beklenen dönüşümü birkaç ayda gerçekleştirdi. Bu dönüşüm şirketleri, iş dünyasını nasıl etkileyecek? Türkiye ve ülkemizdeki şirketler teknolojik ve dijital dönüşümü genelde hızlandırabilecek mi? Hızlandırmak için neler yapılması gerekiyor?
Dijital dönüşümün değerinin ve sağladığı çevikliğin her vakit bilincindeydik lakin pandemi hepimizin iddialarının üzerinde bir süratte bu dönüşüme ayak uydurmayı gerekli kıldı. Pandemi iş sürekliliğini tehdit altına alınca firmaların imdadına teknoloji yetişti. Pandemi öncesinde de bahsimiz olan teknolojik ve dijital dönüşüm pandemi ile artık mecburî hale geldi ve şirketlerin yanı sıra bireylerin de hayatlarının merkezine oturdu. Sanayi 4.0 çalışmaları, “Yeşil Mutabakat” üzere gelişmelerin yanı sıra bugün artık büyük, küçük tüm kurumlar bu dönüşüme ayak uydurmalıdır. Bunun bir kültür haline gelmesi, herkes tarafından benimsenmesi ve gelecek tertibin gerisinde kalmamak için bugünden stratejilerin planlanması gerekiyor.
‘Yeşil Mutabakat’a uymayan ihracatçıya ek vergi gelecek
TÜRKİYE-Almanya İş Kurulu Lideri Steven Young, ihracatçılara “Yeşil Mutabakat” konusunda şu iletisi verdi: Firmalarımızın ayak uydurması gereken bir öbür mevzu, AB pazarında gerçekleşmekte olan değişimlerdir. Bunların içinde “Yeşil Mutabakatın çok kıymetli olduğu kuşku götürmez. “Yeşil Mutabakatla, hayata geçirilecek “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” ile birlikte, Avrupa’ya ihracat yapan şirketlerimiz ek vergiler ile karşılaşacaklar. Elbette bu türlü bir durum rekabetçiliğimiz açısından olumsuz bir tablo ortaya çıkartabilir.
Dünya