Avrupa Birliği (AB) Komitesi’nin sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, AstraZeneca ile AB ortasında büyüyen aşı tedarik uyuşmazlığı hakkında basın toplantısı düzenledi. Yılın birinci çeyreğinde AB’ye yapacağı tedarikte yüzde 60 kesintiye gideceğini açıklayan şirketin kararından telaş duyduklarını vurgulayan Kyriakides, “İlaç şirketleri ve aşı geliştiricilerinin uymaları gereken ahlaki, toplumsal ve mukaveleye bağlı sorumlulukları var.” dedi.
Kontrattaki bir unsurda “şirketin teslimatlar için en yüksek çabayı” göstereceğine yönelik maddeyi münasebet göstermesine değinen Kyriakides, AstraZeneca’nın “en yüksek çabayı” gösterdiğini belirterek tedarik yükümlülüklerine uymamasını kabul edemeyeceklerini vurguladı. Kyriakides, kontrat gereği ikisi AB ülkelerinde ikisi İngiltere’de bulunan 4 fabrikada üretilen aşılara erişim hakları bulunduğuna işaret etti.
AB aldığı “riskin karşılığını” görmek istiyor
Kyriakides, şirketle şimdi aşı geliştirilmemişken mutabakat imzaladıklarını, AB’nin “risk alarak yatırım yaptığını” ve bunun karşılığını görmek istediklerini aktardı.
Kyriakedis, “Biz ‘ilk gelen malı alır’ mantığını reddediyoruz. Bu mahalle kasaplarında işe yarayabilir lakin mukavelelerde kelam konusu olamaz. Bizim ön alım mutabakatımızda hiç olamaz. Ön alım muahedesinde öncelik unsuru bulunmuyor. AstraZeneca’ya inancı tekrar tesis etmesi, tam bilgi sağlaması ve kontrata bağlı, toplumsal ve ahlaki yükümlülüklerini yerine getirmesi davetinde bulunuyorum.” tabirlerini kullandı.
Kyriakides, “Hiçbir şirket neler olduğunu anlamadığımız üzere bir yanılgıya kapılmasın. Tüm şirketlerden sağladıkları bilgiler konusunda şeffaf olmalarını istedik. Üretilen doz ölçüsü, bunların nerede üretildiği ve nereye gönderildiğini biliyoruz.” diye konuştu.
336 milyon euro ön finansman
AB yetkililerinin verdiği bilgiye nazaran, AB ile AstraZeneca ortasındaki aşı mukavelesinin bâtın tutulması gerekiyor fakat sızan bilgilerde, AB’nin şirkete aşı yatırımları için 336 milyon euro ön finansman tahsis ettiği belirtiliyor.
AB, mukavele gereği yılın birinci çeyreğinde yaklaşık 100 milyon doz aşı almayı bekliyordu. Fakat AstraZeneca’nın bunun dörtte birine yakın bir ölçüsü teklif ettiği bildiriliyor. AB, şirketin kesinti açıklamasından sonra firmadan “gerekçeli ve haklı görülebilir” açıklama yapmasını istiyor.
Mukavelede üretimin ikisi İngiltere öbürleri de Belçika ve Almanya’da yer alan 4 tesiste yapılacağı belirtiliyor. AB Kurulu, yalnızca AB ülkelerindeki fabrikalardan değil, İngiltere’dekilerden de aşı gönderilmesini istiyor. AstraZeneca’nın AB ülkelerindeki fabrikalarda üretim yetersizliği bulunmasını tedarikteki kesintiye münasebet gösterdiği söz ediliyor.
AB onayı bekliyor
Oxford Üniversitesi’nin İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca ile geliştirdiği aşı onayı için Avrupa İlaç Ajansı’na (EMA) müracaat yapılmıştı. Aşının AB onayının bu hafta çıkması bekleniyordu.
AB’de şu ana kadar onay alan BioNTech ve Pfizer ile Moderna tarafından geliştirilen aşılar, Aralık 2020’den beri halka yapılıyor.
AB Komitesi, bugüne kadar aşı geliştiren şirketlerle üye ülkeler ismine yaptığı 6 mukaveleyle yaklaşık 2,3 milyar doz alabilecek pozisyona geldi.
AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için kontrat imzaladı fakat AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği tenkitleri yapılıyor.
Komite, geçen hafta üye ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70’inin 1 Haziran’a kadar aşılanması gayesi koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda amacın yakalanamaması ihtimali yüksek görünüyor.
AB Komitesi, üye ülkelerde aşı üreten bütün şirketlerin üçüncü ülkelere bu eseri ihraç etmek istediklerinde bildirimde bulunmalarını gerektirecek bir sistem üzerinde çalışıyor.
Dünya