Hilal SARI
AB üye devletlerinin iç bağlantısında paylaştığı ve Reuters tarafından erişilen 20 Mart tarihli bir raporda “AB’nin aday ülke Türkiye ile ticaret bağlarını derinleştirmek için müzakerelere başlaması gerektiği, tıpkı vakitte Ankara’nın AB çıkarlarına karşı hareket ettiği durumda uygulanacak bir dizi ekonomik yaptırımı hazırda tutması gerektiği” tavsiye edildi.
Raporda Türkiye’nin 2020 yılında tüm AB Dış Siyaset kararlarını görmezden geldiği, göçmenlik konusunda daha fazla sorumluluk alması gerektiği lakin değerli bir ticaret ortağı olmaya devam ettiği ve Gümrük Birliği’nde kapsamın genişletilmesi gerektiği de tabir ediliyor.
AB önderler doruğu için hazırlanan raporda, hazırlanacak yaptırımların yalnızca kaldıraç olarak kullanılması gerektiği belirtilirken, yaptırımların bireylere cezalandırıcı önlemler ile turizm ve güç üzere değerli dalları içermesi gerektiği de tabir edildi.
AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından hazırlanan raporda Türkiye ile bağlar konusunda hem teşvikler hem de mümkün yaptırımlar içeren yeni bir yol haritası hazırlığında olduğu belirtiliyor. Borrell, Deutsche Welle haberine nazaran “Türkiye’deki berbata gidişat” nedeniyle AB’nin atmayı düşündüğü adımlar konusunda beklemesini tavsiye etti. Borell 25-26 Mart’ta gerçekleşecek
AB başkanlar doruğunda sunacağı “AB-Türkiye siyasi, ekonomik ve ticari bağlantılarındaki gidişat” başlıklı raporda, bundan sonra izlenecek strateji için kritik tavsiyelerde bulundu. 16 sayfalık raporda “pozitif gündem” çerçevesinde beklenen adımların beklenmesi tavsiye edilirken, sığınmacılar için mali yardımların da devam edeceği sinyali veriliyor.
Berlin: Yaptırımlar hala masada
Almanya ise İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi ve Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatılması için adım atmasının akabinde Ankara’ya Avrupa Birliği (AB) yaptırımlarının hâlâ masada olduğu ihtarında bulundu. Tepe hazırlıklarının yapıldığı AB dışişleri bakanları toplantısının akabinde evvelki akşam konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “Doğu Akdeniz’de tansiyon düştü fakat HDP’nin kapatılması ve İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması muhakkak yanlış sinyaller veriyor” dedi.
Maas “Bu nedenle hazırladığımız yaptırımları masada tutuyoruz ve Türkiye’nin makul mevzularda yapan rotadan uzaklaşması durumunda bunları uygulama hakkımızı gizli tutuyoruz” dedi.
Bağlantıları gözden geçirecekler
Avrupalı önderler bu haftaki AB tepesinde Türkiye’nin Suriyeli göçmenlere mesken sahipliği yaptığı için 2016 yılında yapılan göçmen muahedesini yenilenmesi için bir ortaya gelirken Türkiye ile bağlantıları de gözden geçirecekler. Geçtiğimiz sene AB Türkiye’ye Yunanistan ile Doğu Akdeniz’deki kaynaklar nedeniyle yaşadığı tansiyon nedeniyle yaptırım getirme kararı almış lakin tansiyon hafiflemiş ve yeni yaptırımlar askıya alınmıştı. Fakat geçen hafta yaşanan gelişmeler AB içinde Türkiye ile münasebetlerin daha istikrarlı bir patikaya kavuşacağı umutlarını azalttı. Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn da Ankara’yı uyardı. Asselborn “Bu yol Orta Çağ’a çıkıyor. Türkiye’nin girdiği yol bağlantılarımızı tekrar düzenlemek için yanlışsız yol değil” dedi. Lakin yetkililer AB başkanlarının yeni yaptırımlardan vazgeçme planında bir değişiklik yaptığına dair bir ipucu vermedi.
ABD’nin de davetiyle “dondurulmuştu”
Reuters geçen hafta Amerikalı ve Avrupalı diplomatlara dayanarak verdiği haberde, AB’nin Türkiye’ye tüm yaptırım planlarını “dondurduğunu” geçmiş, buna münasebet olarak ise, Biden idaresinin Avrupalı yetkililere “NATO müttefiki ve
AB üye adayı olan Türkiye’nin daha fazla taviz vermeye istekli göründüğü” iletisini iletmesini göstermişti. Haberde, Amerikan idaresinin, “daha fazla taviz alınabilecek bir ortamda, AB’den Türkiye’ye yeni yaptırım dayatmaması” daveti yaptığı vurgulanmıştı.
“Pozitif gündem için çalışılacak”
AB Dışişleri Bakanları Toplantısı sonrasında AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile görüşen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da evvelki gece yaptığı açıklamada Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) ortasındaki müspet gündemi sürdürmek için çalışacaklarını söylemişti. Çavuşoğlu Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, vize serbestisi, sistemsiz göç ve terörle çabada daha fazla işbirliği gerektiğini kaydetmiş, Suriye, Afganistan ve Libya’nın ortalarında olduğu bölgesel hususları ele aldıklarını belirtmişti.
NATO Türkiye’yi kendine yakın tutmalı
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, vazifeye gelmesinin akabinde birinci resmi AB seyahatinde NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesinde Türkiye’nin “değerli bir müttefik” olduğunu belirterek NATO’nun Türkiye’yi transatlantik bağların merkezinde tutması gerektiğini söyledi. Blinken “kamuoyunca bilinen farklılıklara karşın Türkiye’nin ittifak içinde güçlü bağlarla bulunmasının ABD ve NATO’nun çıkarına olduğunu” söyledi.
5 unsur teşvik
AB önderler tepesinde kıymetlendirilmesi beklenen Türkiye raporunda Türk hükümetine karşı karşıya kalınacak siyasi ve ekonomik sonuçların çok açık bir halde gösterilmesi gerektiğini söz eden Borrell, 5 unsurluk kademeli bir teşvik paketi öneriyor. Birinci iki unsurda Mülteci Mütabakatı işbirliği ve bu bağlamda tarafların yerine getirmesi gereken yükümlülükler bulunuyor. Üçüncü husus ekonomik ilgilerin güçlendirilmesiyle ilgili. Borrell bu kısımda yapılacak işbirliklerinin her iki tarafın da menfaatine olacağını vurguluyor ve AB üye ülkelerinin Türkiye ile Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve kapsamının genişletilmesi için Kurula yetki verebileceğine işaret ediyor. Raporda bu adımın Türkiye’deki ekonomik ıslahatlar için de rehber olabileceği belirtiliyor. Dördüncü unsurda askıya alınan üst seviye siyasi diyalogun iktisat, güç, ulaşım, siyasi gelişmeler, güvenlik ve dış siyaset üzere alanlarda yine başlatılması öneriliyor. Siyasi diyalogun iklim, iç güvenlik, dinler ve kültürler ortası alakalarda de genişletilebileceği belirtiliyor. 5. ve son teklif ise toplumlar ortası temasların artırılmasıyla ilgili. Burada Komitenin Türkiye’nin Eramsus+ yahut Ufuk Avrupa üzere programlara iştirakini kolaylaştırmaya devam etmek istediği aktarılıyor.
5 unsur yaptırım
Türkiye’nin bilhassa Doğu Akdeniz’de tek taraflı ve milletlerarası hukuku ihlal eden hareketlere girişmesi halinde ise “kısıtlayıcı tedbirler” uygulanması öneriliyor. Borrel’in hazırladığı raporda “akıllı, ölçeklendirilebilir ve geri çevrilebilir” olması beklenen yaptırım niteliğindeki önlemler de teşvik üzere 5 hususta sıralanmış. Birinci iki hususta sondaj faaliyeti nedeniyle yaptırım uygulanan şahıslar listesine yeni isimlerin dahil edilmesi ve yaptırımların hukuksal şahıslara genişletilmesi var. Üçüncü hususta Avrupa Yatırım Bankası ve öbür mali kurumların dayanaklarının kısıtlanabileceği belirtiliyor. Dördüncü husus Türkiye için değer taşıyan turizm bölümüne yönelik. Turizm tedarik hizmetlerine getirilecek yasaklar yahut seyahat kısıtlamalarıyla yaptırım uygulanabileceği belirtiliyor. Beşinci hususta ise güç ve ilgili bölümlere ek önlemler getirilmesi, muhakkak eser ve teknolojilere ihracat konut ithalat yasaklarının uygulanması öneriliyor.
Dünya